Συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης της βουλευτή Φλώρινας και Αν. Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Π. Πέρκα προς τον Υπουργό ΠΕΝ  για το έργο της τηλεθέρμανσης Φλώρινας

Η Πέτη Πέρκα κατέθεσε αρχικά ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα «State of the art: Ενώ όλη η Ευρώπη επενδύει σε τηλεθερμάνσεις εμείς πετάμε εκατομμύρια επενδεδυμένο κεφάλαιο στο έργο της τηλεθέρμανσης Φλώρινας για να κάνουμε στροφή στο παρελθόν», στις 22.09. 2020 (υπ’ αριθμ. 9862).  Η ερώτηση δεν απαντήθηκε από τον κ. Χατζηδάκη, και ως εκ τούτου η κ. Πέρκα στο πλαίσιο του Κοινοβουλευτικού ελέγχου της Κυβέρνησης μετάτρεψε την ερώτηση σε επίκαιρη, και την κατέθεσε στις 13.11.2020 (υπ΄αριθμ. 153). Η επίκαιρη ερώτηση συζητήθηκε στις 20.11.2020. Ο κ. Χατζηδάκης απέφυγε την απευθείας αντιπαράθεση με την κ. Πέρκα και δεν παρευρέθηκε στη Βουλή. Υποθέτουμε λόγο έλλειψης επιχειρημάτων.

«Από τις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης στο πλαίσιο της βίαιης απολιγνιτοποίησης της Δυτικής Μακεδονίας ήταν να σταματήσει το έργο της «Τηλεθέρμανσης Φλώρινας», μιας περιοχής με ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες, όπως ξέρετε. Ένα έργο πολύπαθο, είναι η αλήθεια, ενταγμένο όμως στο ΕΣΠΑ και με ενεργή σύμβαση και που τα τελευταία χρόνια έχει προχωρήσει αρκετά. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει την εργολαβία και να ματαιώσει το έργο.

Εχθές συμμετείχα στην έκτακτη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας, οπού συζητούσαμε τεχνολογίες αιχμής (state of the art), για το υδρογόνο. Ένα έργο, καινοτόμο, φιλόδοξο, πιλοτικό σε όλη την Ευρώπη. Είναι όμως οξύμωρο, από τη μια να συζητάμε τεχνολογίες αιχμής και από την άλλη να γυρίζουμε στο παρελθόν, κόβοντας τις τηλεθερμάνσεις, όταν όλη η Ευρώπη επενδύει σε τηλεθέρμανση.

Αρκεί να πω ότι η σύνδεση των δικτύων τηλεθέρμανσης με τις λιγνιτικές μονάδες δεν είναι μονόδρομος. Τα δίκτυα τηλεθέρμανσης είναι όπως το λέει η λέξη, δίκτυα. Είναι technology agnostic σύστημα, το οποίο λειτουργεί με τη μορφή θερμότητας ανεξαρτήτως της πηγής.  Τον 20ο αιώνα στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο τα δίκτυα αυτά τροφοδοτούνταν με θερμότητα η οποία παράγεται από ορυκτά καύσιμα (κάρβουνο, λιγνίτη, πετρέλαιο κλπ). Η βόρεια Ευρώπη, η Αμερική και ο Καναδάς εδώ και 10ετίες μετατρέπουν τα πάλαι ποτέ «βρώμικα» δίκτυα σε σύγχρονα πράσινα δίκτυα τηλεθέρμανσης.

Υπενθυμίζω ότι η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για την απόσυρση του φυσικού αερίου πριν το 2050. Εάν η λύση που προκρίνεται για τη κάλυψη του ενεργειακού κενού που αφήνει πίσω της η απολιγνιτοποίηση καλυφθεί με εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, πολύ φοβάμαι ότι αυτές οι περιοχές που διαχρονικά σημειώνουν υστέρηση, θα ξαναβρεθούν αντιμέτωπες με το ίδιο πρόβλημα. Αυτό θυμίζει τη δεκαετία του 2000, όπου όλοι οι κυβερνώντες και οι τοπικοί παράγοντες έλεγαν ότι ο λιγνίτης θα υπάρχει επ’ αόριστον. Η κυβέρνηση δημιουργεί σήμερα την ίδια ψευδαίσθηση στον νομό της Φλώρινας, τουλάχιστον.

Κατόπιν αυτών ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός, θέλουμε να μάθουμε:

Ποιο είναι το συνολικό κόστος του έργου της τηλεθέρμανσης Φλώρινας μέχρι σήμερα σε κατασκευή και προμήθειες, το επενδεδυμένο κεφάλαιο δηλαδή που πετάμε, συμπεριλαμβανομένου και του ποσού των οικονομικών αξιώσεων (claims) του αναδόχου λόγω λύσης της σύμβασης; Έχει υπολογιστεί το αποτύπωμα άνθρακα της εγκατάστασης φυσικού αερίου για οικιακή χρήση σε σύγκριση με ένα αντίστοιχο αποτύπωμα τηλεθέρμανσης, με όποια θερμική πηγή; Και πότε θα εκκινήσει η διαδικασία αποδέσμευσης από το φυσικό αέριο στη δυτική Μακεδονία; Έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι της περιοχής ότι το φυσικό αέριο τελειώνει;».

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Νικόλαος Ταγαράς, ο οποίος αντικατέστησε τον κ. Χατζηδάκη, προέβη σε μια γενικόλογη τοποθέτηση περί απολιγνιτοποίησης και περιγραφής του έργου της τηλεθέρμανσης, αποφεύγοντας έτσι να απαντήσει τόσο στα τυπικά υπό-ερωτήματα της επίκαιρης ερώτησης όσο βεβαίως και στην ουσία της ερώτησης της Π. Πέρκα.  Αρκέστηκε να καταθέσει στα πρακτικά το υπ’ αριθμ. 23659/17.11.2020 έγγραφο του Δημάρχου Φλώρινας από το οποίο προκύπτει ότι ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 76. εκ ευρώ. Μετά την δημοπράτηση του πρώτου υπό έργου ο προϋπολογισμός ανήλθε στα 54.080.000 ευρώ.  Τα συμβασιοποιημένα τμήματα του έργου ανέρχονται σε 33.433.000 ευρώ και 402.200 ευρώ. Το συνολικό κόστος μέχρι σήμερα ανέρχεται σε 13.849.605 ευρώ. Η σύμβαση βρίσκεται σε στάδιο λύσης, χωρίς να αναφέρονται όμως οικονομικές αξιώσεις (claims) του αναδόχου λόγω λύσης της σύμβασης.

Η δευτερολογία της Π. Πέρκα: «κ. Υπουργέ είναι σαφέστατο ότι δεν απαντήσατε στην ουσία της ερώτησης μου. Μου περιγράψατε το έργο, το οποίο το ξέρω πολύ καλά, όπως και υποέργα και είχα βοηθήσει και στην προώθησή του, μετά από πολλές παλινωδίες όπως ανέφερα. Το ζήτημα σήμερα είναι άλλο. Η κυβέρνηση επικοινωνιακά έχει ένα φίλο-περιβαλλοντικό προφίλ, ενώ έχω στοιχεία που δείχνουν ότι η χώρα δεν συμβαδίζει με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της. Οποιαδήποτε πολιτική ασκούμε πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τις τάσεις σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρώτον, επενδύσαμε λεφτά, εγώ ξέρω για 20 εκ. ευρώ τουλάχιστον, τα οποία τα πετάμε και ξαναρίχνουμε λεφτά για δίκτυο φυσικού αερίου που έχει ημερομηνία λήξης, και ρώτησα αν έχετε ενημερώσει τους πολίτες.

Θα αναφέρω όμως το εξής, γνωρίζετε κ Υπουργέ ότι το ζητούμενο είναι η απανθρακοποίηση και όχι η απολιγνιτοποίηση, η οποία είναι μέρος της απανθρακοποίησης. Η απανθρακοποίηση σημαίνει δηλαδή  0% ρύπους από φυσικό αέριο, πετρέλαιο, λιγνίτη κλπ. Η εμπροσθοβαρής κατάργηση του λιγνίτη δεν σημαίνει ότι η χώρα είναι σύμφωνη με τις διεθνείς υποχρεώσεις της. Η μελέτη του CAN Europe (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δράσης για το Κλίμα) αναφέρει ότι 11 από τις 18 χώρες της ΕΕ, που χρησιμοποιούν άνθρακα στο ενεργειακό τους μίγμα δεν διαθέτουν σχέδιο συμβατό με την συμφωνία των Παρισίων. Τέσσερις (4) από αυτές σχεδιάζουν μετάβαση από τον άνθρακα/λιγνίτη στο αέριο. Η Ελλάδα είναι μέσα σε αυτές.  Πραγματικά κόβουμε τους λιγνίτες και προωθούμε το φυσικό αέριο.

Δεν υπάρχει  συμβατότητα των επενδύσεων με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις βιώσιμες επενδύσεις (Sustainable Taxonomy Regulation). Ο  κανονισμός δεν θεωρεί βιώσιμες, τις επενδύσεις σε νέες μονάδες καύσης φυσικού αερίου. Αυτά πρέπει να τα πείτε στον κόσμο. Μιλήσατε για ευρωπαϊκούς πόρους, όταν είναι σε εξέλιξη η τριλογία, οι τριμερείς διαπραγματεύσεις δηλαδή μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το κανονισμό του ταμείου δίκαιης μετάβασης. Είναι ανοικτό το θέμα για το αν χρηματοδοτηθούν έργα φυσικού αερίου από τα ταμείο δίκαιης μετάβασης.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της αξιολόγησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) της κυβέρνησης χαρακτηριστικά αναφέρει: «Οι επενδύσεις σε ορυκτό αέριο ενδέχεται να αποτελέσουν «αδρανή κεφάλαια». Λαμβάνοντας υπόψη τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΕΕ και των μερικώς υπανάπτυκτων υποδομών φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η χώρα θα ωφεληθεί εάν οποιαδήποτε νέα υποδομή είναι μελλοντική απόδειξη για την προσαρμογή της χώρας σε νέες καθαρές τεχνολογίες». Όχι δηλαδή σε φυσικό αέριο, πεταμένα λεφτά πάλι. Πρόσφατη έκθεση του Bloomberg New Energy Finance θεωρεί την πλειονότητα των επενδύσεων σε αέριο που σχεδιάζονται στην Ελλάδα αχρείαστες ενεργειακά και οικονομικά μη αποδοτικές.

Ακούστε κ. Υπουργέ, αυτή η περιοχή έχει πληρώσει πολύ ακριβά την ιστορία του εξηλεκτρισμού της χώρας. Σβήσανε χωριά της Δυτικής Μακεδονίας για να έχει φως η Ελλάδα. Εκκρεμούν ακόμα μετεγκαταστάσεις χωριών και τα εγκαταλελειμμένα ορυχεία είναι ακόμα εκεί. Οι κάτοικοι είναι απλήρωτοι για τα χωράφια που έχασαν. Και έρχεστε τώρα και ξανά κοροϊδεύετε τους πολίτες. Αντί να προχωρήσουμε σε μια καινοτομία, σας ξανά λέω τα δίκτυα τηλεθέρμανσης είναι technology agnostic, δεν έχει σημασία με ποια θερμική πηγή θα δουλέψει η τηλεθέρμανση. Ένα δίκτυο τηλεθέρμανσης θα μπορούσε να βασίζεται στην θερμότητα που εκλύουν οι μονάδες παραγωγής ενέργειας φυσικού αερίου (όχι απευθείας φ.α. για οικιακή χρήση) για μια περίοδο μετάβασης. Αυτή η μεταβατική περίοδος όμως θα αξιοποιούνταν για εγκαταστάσεις βιομάζας, ηλιακής θέρμανσης, αντλιών θερμότητας κ.ο. Άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν καταφέρει να τροφοδοτούν τα συστήματα τηλεθέρμανσης τους από τις πιο αναπάντεχες πηγές θερμότητας όπως υπόγεια τούνελ του μετρό, λύματα, τη θάλασσα κλπ.

Εμείς οραματιζόμαστε μια Δυτική Μακεδονία κέντρο καινοτομίας. Η περιοχή μου το πλήρωσε ακριβά. Δεν θέλουμε να γυρίσουμε πίσω. Να μην ξανά καταναλωθούν κεφάλαια χωρίς κανένα όφελος για την τοπική κοινωνία.