Άρθρο του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στην Εφημερίδα των Συντακτών

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει δύο παράλληλες ανθρωπογενείς κρίσεις, της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας της βιοποικιλότητας, δηλαδή της έκτης μαζικής εξαφάνισης των ειδών. Δεν είναι μόνο κρίσεις του περιβάλλοντος, ή του πλανήτη, αλλά της ανθρωπότητας, της επιβίωσης ή της εξαφάνισής μας μαζί με το ένα εκατομμύριο είδη που απειλούνται ως αποτέλεσμα δικών μας επιλογών και δραστηριοτήτων. Ο πλανήτης θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από εμάς.

Οι πανδημίες ως αποτέλεσμα της κρίσης της βιοποικιλότητας -της μεταπήδησης παθογενειών από το ζωικό βασίλειο στον άνθρωπο- πληθαίνουν σε συχνότητα και εντείνονται σε σφοδρότητα. Ζούμε στον «καιρό των πανδημιών» (Έκθεση για τη Βιοποικιλότητα και τις Πανδημίες - IPBES 2020), που με τη σειρά τους γεννούν μία νέα τριπλή κρίση που είναι κοινωνική, θεσμική και τελικά οικονομική. Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να επιστρέψουμε στην «υγειονομική αθωότητα» και με τι κόστος;

Αν και η βιοποικιλότητα δεν απασχολεί τη δημοσιότητα με την ίδια ένταση που βλέπουμε για την κλιματική αλλαγή, πρέπει να γίνει σαφές πως απαιτεί το ίδιο επίπεδο φιλοδοξίας στόχων για τη διατήρηση και αποκατάσταση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων. Κι αυτό, γιατί είναι αλληλένδετες.

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, προειδοποίησε πρόσφατα ότι η πανδημία που έφερε ο νέος κορωνοϊός δεν θα είναι η τελευταία και οι προσπάθειες να βελτιωθεί η ανθρώπινη υγεία είναι «καταδικασμένες σε αποτυχία» εάν η ανθρωπότητα δεν αντιμετωπίσει κατά μέτωπο την κλιματική αλλαγή και δε φροντίσει για την προστασία των οικοσυστημάτων, παράλληλα με την ανθρώπινη δραστηριότητα.

Το οικονομικό μοντέλο πρέπει να αλλάξει και να γίνει βιώσιμο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελούν τη βάση, ενώ το νέο παγκόσμιο πλαίσιο που θα εγκριθεί στη διάσκεψη των μερών της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (COP15) θα είναι η μεγάλη ευκαιρία για την αναστροφή της απώλειας των ειδών.

Αυτό που πρέπει να συγκρατήσουμε αρχικά, είναι η ανάγκη προστασίας του 30% των θαλάσσιων και χερσαίων εκτάσεων από ρύπους και πρακτικές όπως η υπεραλίευση και η εντατική καλλιέργεια. Οι πέντε βασικές αιτίες απώλειας της βιοποικιλότητας είναι: οι αλλαγές στη χρήση της γης και της θάλασσας, η άμεση εκμετάλλευση των οργανισμών, η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση και η εισβολή ξένων ειδών.

Το δεύτερο που πρέπει να μας απασχολήσει ειδικά αυτό τον καιρό, αφορά τη γεωργία, τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και την ενσωμάτωση των αρχών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των Βιώσιμων Στόχων του ΟΗΕ στα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια.

Είναι αυτονόητο πως αν ακολουθηθούν μοντέλα βιώσιμης διαχείρισης της καλλιεργήσιμης και δασικής γης θα υπάρξει ενίσχυση της βιοποικιλότητας, ενώ τουλάχιστον το 25% της γεωργικής γης πρέπει να υπαχθεί στη βιολογική γεωργία και έτσι να συμβάλει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αν επικρατήσει η εντατική καλλιέργεια και η αποψίλωση δασών θα έχουμε επιδείνωση της σημερινής κατάστασης.

Στην Ελλάδα, μπορούμε να αναγάγουμε τα σημερινά χαρακτηριστικά του μικρού αγροτικού κλήρου και της γεωγραφικής διασποράς των καλλιεργειών σε συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες, αρκεί να υπάρξει η πολιτική βούληση και συνεργασία για σχεδιασμό με στόχο την Ελλάδα του 2050 και όχι τον επόμενο εκλογικό κύκλο. Οι διαθέσιμοι ευρωπαϊκοί πόροι μπορούν να στηρίξουν σε μεγάλο βαθμό αυτή τη μετάβαση κάνοντας τη χώρα πρωτοπόρο στην πράσινη μετάβαση.

Χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικό εθνικό στρατηγικό σχέδιο αγροτικής πολιτικής που θα θέσει τους στόχους προς αυτήν την κατεύθυνση μέσα από ευρεία διαβούλευση. Αυτή η διαδικασία διαλόγου πρέπει να είναι ουσιαστική και ανοιχτή σε όλους τους εμπλεκόμενους, ώστε όχι μόνο να μην μείνει κανείς πίσω, αλλά να συστρατευθούμε όλοι στη βιώσιμη ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα της Ελλάδας.

Δεν έχουν νόημα οι μάχες οπισθοφυλακής, όπως ήταν ο πρόσφατος νόμος του κ. Χατζηδάκη, όπως δεν έχουν νόημα οι κενές πολιτικές αντιπαραθέσεις. Αν έφερε κάτι ο covid-19, πέρα από πολλή δυστυχία και θάνατο, ήταν το τέλος των ψευδαισθήσεων πως μπορούμε να συνεχίσουμε σαν άλλοτε. Δεν μπορούμε.

Ήρθε η ‘Ώρα για δράση’, όπως λέει και το σύνθημα της Πορτογαλικής προεδρίας. Ήρθε η ώρα για έναν Εθνικό Νόμο για το Κλίμα, στη βάση όσων εξελίξεων συντελούνται καθημερινά στην Ένωση, αντί του οπισθοδρομικού σχεδίου Πισσαρίδη. Ήρθε η ώρα για συνεννόηση, γιατί ουδείς μπορεί να εγγυηθεί στους πολίτες πως δεν θα είναι και ο άνθρωπος στη λίστα ειδών προς εξαφάνιση.