Ερώτηση

Προς τους Υπουργούς

• Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας
• Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Θέμα: «Η αξιολόγηση και η διαχείριση των κινδύνων πλημμυρών και η αναχαίτιση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης απόρροια της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας»

Η Κυβέρνηση ήταν ενήμερη για τους κινδύνους που υπάρχουν για ολόκληρη τη χώρα από τις πλημμύρες απόρροια της κλιματικής κρίσης και δεν είχε κάνει τίποτα απολύτως για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των ελληνικών πόλεων βάσει των νέων δεδομένων. Επέλεξε την επικοινωνιακή πολιτική, παρά να προβεί σε ουσιαστικά μέτρα πρόληψης με αποτέλεσμα να αφήσει τη χώρα ανοχύρωτη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα ήδη από τις 9 Φεβρουαρίου του 2022 (προειδοποιητική επιστολή - 258 ΣΛΕΕ- INFR(2021)2254) ότι δεν εφαρμόζει την υποχρέωσή της να παρέχει επικαιροποιημένους χάρτες κινδύνου πλημμύρας, ως όφειλε σύμφωνα με την Οδηγία για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (2007/60/ΕΚ).

Οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας πρέπει να καλύπτουν τις γεωγραφικές περιοχές που θα μπορούσαν να πλημμυρίσουν, ενώ οι χάρτες κινδύνων πλημμύρας δείχνουν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με αυτά τα σενάρια πλημμύρας. Οι εν λόγω χάρτες αποτελούν τη βάση για την κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας. Με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έγιναν τα πρώτα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας βάσει της σχετικής Οδηγίας, το 2018.

Οι χάρτες και τα σχέδια αυτά έπρεπε να αναθεωρηθούν και να αναβαθμιστούν βάσει των νέων δεδομένων της κλιματικής αλλαγής. Τα κράτη μέλη όφειλαν να κοινοποιήσουν έως τον Δεκέμβριο του 2019 τις επικαιροποιήσεις που πραγματοποίησαν στους πρώτους χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας και τους χάρτες κινδύνου πλημμύρας. Η προθεσμία για την ενημέρωση της Επιτροπής σχετικά με την επανεξέταση και την επικαιροποίηση των εν λόγω χαρτών έληξε τον Μάρτιο του 2020. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν ενημέρωσε, αλλά δεν μερίμνησε για τη αναθεώρηση των σχεδίων διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας, ως όφειλε να κάνει έως τις 31.12.2021. Η μη συμμόρφωση της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την αντιπλημμυρική προστασία οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή με προθεσμία δύο μηνών προκειμένου να αρθούν οι ελλείψεις που επισημάνθηκαν, διαφορετικά θα προέβαινε σε αιτιολογημένη γνώμη, συνέχιση δηλαδή της νομικής διαδικασίας κατά της Ελλάδας για μη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις του ενωσιακού δικαίου.
Δεδομένης της απραξίας της ελληνικής κυβέρνησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29.9.2022 υπέβαλε αιτιολογημένη γνώμη εις βάρος της Ελλάδας (αιτιολογημένη γνώμη 258 ΣΛΕΕ- INFR(2021)2254) λόγω της Καθυστερημένης αναθεώρησης και επικαιροποίησης των σχεδίων και χαρτών κινδύνου πλημμύρας. Στις 15.2.2023 η Ευρ. Επιτροπή έστειλε προειδοποιητική επιστολή καθυστέρησης επικαιροποίησης και υιοθέτησης των δεύτερων σχεδίων διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας (Προειδοποιητική επιστολή 258 ΣΛΕΕ-INFR(2022)219 ).
H Ελλάδα επιμένει να παραβιάζει την οδηγία για την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, καθώς δεν επικαιροποιεί τα υποχρεωτικά διαχειριστικά σχέδια, με στόχο τη μείωση των αρνητικών συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και τις οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με τις πλημμύρες.

H απάντηση του Υπουργείου στην δήλωση μας σχετικά με τη μη συμμόρφωση της κυβέρνησης στην Οδηγία για τις πλημμύρες αποτελεί παραδοχή αναποτελεσματικότητας του επιτελικού κράτους. Μας λένε λοιπόν ότι τους πήρε σχεδόν 3 χρόνια από την υποβολή του τεχνικού δελτίου πράξης (11.12.2019) μέχρι την συμβασιοποίηση των μελετών (30.8.2022) με συμβατική διάρκεια 2 χρόνια. Πρόκειται για ένα ακόμη δείγμα «επιτελικότητας», «αριστείας» και «συντονισμού», όταν μάλιστα η επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης και οι σημαντικότατες επιπτώσεις θα έπρεπε να θέσουν την αναθεώρηση των χαρτών και των σχεδίων ως προτεραιότητα!
Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, όταν η κυβέρνηση αμφισβήτησε τα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του επιστημονικών φορέων, και ενώ το μέγεθος της τραγωδίας στη Θεσσαλία δεν είναι ακόμη γνωστό, η κυβέρνηση της ΝΔ εξακολουθεί την ίδια τακτική. Αμφισβητεί τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Το μόνο που προκύπτει είναι ότι το επιτελικό κράτος των αρίστων είναι πλέον σε απόλυτο πανικό, σε βαθμό που οδηγείται και σε διάψευση του αφηγήματος της αριστείας του.
Ο βαθμός κατά τον οποίο οι διευκρινίσεις που μας λέει ότι έδωσε το ΥΠΕΝ έγιναν δεκτές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι επίσης αμφισβητήσιμος, καθώς μετά την αιτιολογημένη γνώμη (δεύτερος βαθμός παράβασης) για τους αναθεωρημένους χάρτες (29.09.2022) ακολούθησε και προειδοποιητική επιστολή για το επόμενο στάδιο εφαρμογής της Οδηγίας 2007/60 (δηλαδή την αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας) στις 15.02.2023.
Ειδικά για την Θεσσαλία, οι χάρτες κινδύνου πλημμύρας ήταν αναρτημένοι ήδη από το 2018, όπως άλλωστε παραδέχεται και το ΥΠΕΝ στην απάντησή του. Σύμφωνα με το WWF σχεδόν όλη η πόλη είναι στα κόκκινα. O Βόλος ήταν γνωστό ότι κινδυνεύει (όπως και η Νέα Αγχίαλος και η πεδιάδα Λάρισας και Καρδίτσας). Επομένως δεν ισχύουν τα επιχειρήματα πως δεν ξέραμε ότι υπάρχει κίνδυνος ή ότι δεν περιμέναμε τέτοιες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Γνωρίζαμε τα πάντα, ειδικά σε περιπτώσεις ακραίας βροχόπτωσης.

Άλλωστε, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία η αναχαίτιση του αντίκτυπου της κλιματικής κρίσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των άλλων βασικών περιβαλλοντικών στόχων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το 2016 είχε θεσμοθετήσει την Εθνική Στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας και της οικονομίας, η οποία εκπονήθηκε με τη συμβολή της Ακαδημίας Αθηνών και της Τράπεζας της Ελλάδος. Μέχρι σήμερα δεν έχουν εγκριθεί στο σύνολό τους τα περιφερειακά σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, με υπαιτιότητα της κυβέρνησης. Στη Θεσσαλία για παράδειγμα, δεν υπάρχει σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η κλιματική κρίση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την κάλυψη αδυναμιών. Οι προειδοποιήσεις της επιστημονικής κοινότητας για την κλιματική κρίση είναι γνωστές εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Για ακόμα μια φορά αποδεικνύεται ότι ο ρόλος της πολιτείας είναι καθοριστικός στα νέα δεδομένα της κλιματικής κρίσης. Απαιτούνται δραστικές και ριζοσπαστικές ενέργειες και κυρίως μακροχρόνιος σχεδιασμός και ισχυροποίηση της πολιτείας προκειμένου να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα της χώρας μας. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε, που καταναλώνoυμε, που μετακινούμαστε, που θερμαινόμαστε, πρέπει να αλλάξουμε τα πάντα. Διαφορετικά, είτε θα πνιγόμαστε είτε θα καιγόμαστε.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1) Γιατί η Ελλάδα δεν έχει εφαρμόσει την Οδηγία για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (2007/60/ΕΚ); Γιατί δεν επικαιροποιήθηκαν οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας, οι χάρτες κινδύνου πλημμύρας και τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας που είχαν καταρτιστεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Γιατί δεν τηρήθηκε καμία προθεσμία του ενωσιακού δικαίου;
2) Σχεδιάζουν να εφαρμόσουν πλήρως την Οδηγία για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας (2007/60/ΕΚ); Αν ναι, Πότε; Αφού έδωσαν τις απαιτούμενες εξηγήσεις στην Ευρ. Επιτροπή όπως λένε, γιατί μετά την προειδοποιητική επιστολή στις 9.2.2022 η Ευρ. Επιτροπή προέβη σε αιτιολογημένη γνώμη (δεύτερος βαθμός παράβασης) στις 29.09.2022 και ακολούθησε και προειδοποιητική επιστολή για το επόμενο στάδιο εφαρμογής της Οδηγίας στις 15.02.2023;
3) Έλαβαν υπόψη τους χάρτες κινδύνου πλημμύρας για την Θεσσαλία, που ήταν αναρτημένοι από το 2018; Σε ποιες ενέργειες προέβησαν προκειμένου να θωρακιστεί η Θεσσαλία;
4) Γιατί χρειάστηκαν σχεδόν 3 χρόνια από την υποβολή του τεχνικού δελτίου πράξης (11.12.2019) μέχρι την συμβασιοποίηση των μελετών (30.8.2022) με συμβατική διάρκεια 2 χρόνων, όταν η επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης έπρεπε να επιταχύνει τη διαδικασία και να θεωρηθεί ως άμεση προτεραιότητα;
5) Πότε θα εγκριθούν στο σύνολό τους τα περιφερειακά σχέδια προσαρμογής της κλιματικής αλλαγής;
6) Θα αποκαταστήσουν τα ελλείμματα σε πολιτικές και δομές πρόληψης, ανθεκτικότητας και πολιτικής προστασίας, και πώς θα αξιοποιήσουν τις διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις της ΕΕ; Θα αυξηθούν τα ποσοστά απορρόφησης των πόρων για την πολιτική προστασία από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας;
7) Θα διεκδικήσει η Ελλάδα τη συνδρομή του Ταμείου Αλληλεγγύης για τις πλημμύρες, όπως προτείνει και σε γραπτή ερώτηση ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Πέτρος Κόκκαλης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
8) Θα υλοποιήσουν τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ως προς τον περιορισμό των επιπτώσεων και την προσαρμογή στην κλιματική κρίση; Θα λάβουν σοβαρά υπόψη τις προειδοποιήσεις τις επιστημονικής κοινότητας;
9) Θα ανταποκριθούν σε επίπεδο σχεδιασμού και δημιουργίας επάρκειας στις μεγάλες απαιτήσεις και προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, ώστε να έχουμε ανθεκτική και βιώσιμη κοινωνία και οικονομία;

Οι ερωτώντες Βουλευτές
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Δούρου Ρένα

Ακρίτα Έλενα
Αναγνωστοπούλου Σία
Αποστολάκης Ευάγγελος
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βέττα Καλλιόπη
Γαβρήλος Γιώργος
Γιαννούλης Χρήστος
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηλιόπουλος Όθων
Θρασκιά Ράνια
Καλαματιανός Διονύσης
Καραμέρος Γιώργος
Κασιμάτη Νίνα
Κεδίκογλου Συμεών
Κόκκαλης Βασίλης
Κοντοτόλη Μαρίνα
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Νοτοπούλου Αικατερίνη
Ξανθόπουλος Γεώργιος
Παναγιωτόπουλος Ανδρέας
Παπαηλιού Ηλίας
Παππάς Νικόλαος
Πολάκης Παύλος
Πούλου Παναγιώτα
Σαρακιώτης Ιωάννης
Τζάκρη Θεοδώρα
Τζούφη Μερόπη
Φωτίου Θεανώ
Χαρίτσης Αλέξης
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γιώργος