Προτεινόμενη τροπολογία - προσθήκη στο σχέδιο νόμου αρμοδιότητας Υπουργείου Επικρατείας “Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις”.

Θέμα: Τροποποίηση των άρθρων 1463 και 1475 του Αστικού Κώδικα

Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

H επικρατούσα νομική θέση για την ορθή ερμηνευτική προσέγγιση της έννοιας της οικογένειας -εφόσον δεν ορίζεται σαφώς από το Σύνταγμα αλλά ούτε και από τον Αστικό Κώδικα- συνίσταται, απλουστευτικά, στο ότι “οικογένεια είναι αυτό που συμφωνούμε ότι είναι”. Με δεδομένο ειδικά το ότι η «οικογένεια» δεν είναι νομικός σχηματισμός που φέρει ipso facto δικαιώματα και υποχρεώσεις (όπως, φερ’ειπείν, οι εμπορικές εταιρείες, τα σωματεία αλλά και η «συγγένεια» εν γένει), η μετάβαση από την λεγόμενη «ευρεία οικογένεια» των αρχικών Αστικών Κωδίκων στην λεγόμενη «πυρηνική οικογένεια», από αυτήν στην «μονογονεϊκή οικογένεια» (όπως τη συναντούμε φερ’ειπείν στο Ν. 4186/2013, κι από κει στην «οικογένεια συνδεδεμένη με Σύμφωνο Συμβίωσης» (όπως τη συναντούμε στους Ν. 3719/2008 και 4356/2015) υπήρξε ομαλή, χωρίς πλέον περιορισμούς ως προς το φύλο και τα χαρακτηριστικά φύλου και χωρίς ουδέποτε να εγερθεί οιδήποτε ζήτημα νομιμότητας.

Παράλληλα, με το άρθρο 1456 του Αστικού Κώδικα παρέχεται η δυνατότητα σε άγαμη γυναίκα ή σε γυναίκα που βρίσκεται σε ελεύθερη ένωση με άνδρα να ακολουθήσει διαδικασία ιατρικής υποβοήθησης στην ανθρώπινη αναπαραγωγή. Η πραγματικότητα κατέδειξε ότι τα σχήματα αυτά μπόρεσαν εν τοις πράγμασι να υποδεχθούν περιπτώσεις βιοτικών σχέσεων που αποτελούνται από μέρη του ίδιου φύλου, και δη γυναικών, που στήριξαν τη δημιουργία της οικογένειάς τους με τρόπο κατά τον οποίο εντέλει μόνο το ένα μέρος εμφανίζεται να αποκτά τα εκ του νόμου δικαιώματα και το άλλο παραμένει αφανές. Το γεγονός αυτό έχει ήδη δημιουργήσει προβλήματα και κινδύνους για τα παιδιά των οικογενειών αυτών, καθώς σε μια σειρά περιπτώσεων που η μία μητέρα που αναγνωρίζεται ως έννομη γονέας δεν μπορεί για οποιονδήποτε λόγο να καλύψει τα γονεϊκά της καθήκοντα, η άλλη μητέρα αντιμετωπίζεται ως αόρατη από τον νόμο, με αποτέλεσμα τα εν λόγω τέκνα να παραμένουν απροστάτευτα.

Στο βαθμό που το νομικό πλαίσιο έχει ήδη ορθώς δώσει σε ομόφυλα ζευγάρια γυναικών το δικαίωμα να αποκτήσουν τέκνο κάνοντας χρήση των μεθόδων ιατρικής υποβοήθησης στην ανθρώπινη αναπαραγωγή, έστω και μέσα από μία καταφανώς ανορθόδοξη, άδικη και αδικαιολόγητη διαδικασία, και με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών ομόφυλων ζευγαριών γυναικών, τόσο αυτών που έχουν ήδη έρθει στη ζωή μέσω των ως άνω μεθόδων, όσο και αυτών που πρόκειται να έρθουν, κρίνεται σκόπιμη η ακόλουθη ρύθμιση:

Β. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ -ΠΡΟΣΘΗΚΗ -ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Άρθρο….

Τροποποίηση του Άρθρου 1463 του Αστικού Κώδικα

Στο άρθρο 1463 του Αστικού Κώδικα προστίθενται τρίτο και τέταρτο εδάφιο και το άρθρο διαμορφώνεται ως εξής:

Άρθρο 1463
Η συγγένεια του προσώπου με τη μητέρα του και τους συγγενείς της συνάγεται από τη γέννηση. Η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο ή το σύμφωνο συμβίωσης της μητέρας με τον πατέρα ή ιδρύεται με την αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική. Παιδιά που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια γάμου μεταξύ γυναικών, με εφαρμογή μεθόδων της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με την έγγραφη συναίνεση και των δύο συζύγων, σύμφωνα με το άρθρο 1456, θεωρούνται κοινά παιδιά των συζύγων. Σε αυτή την περίπτωση η ίδρυση της συγγένειας δεν μπορεί να προσβληθεί.

Τροποποίηση του Άρθρου 1475 του Αστικού Κώδικα

Στο άρθρο 1475 του Αστικού Κώδικα προστίθεται έβδομο εδάφιο και το άρθρο διαμορφώνεται ως εξής:

Άρθρο 1475 - Εκούσια αναγνώριση

Ο πατέρας μπορεί να αναγνωρίσει ως δικό του το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο, εφόσον συναινεί σ` αυτό και η μητέρα. Αν η μητέρα έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η αναγνώριση γίνεται με μόνη τη δήλωση του πατέρα. Η συμβολαιογραφική Συναίνεση του άνδρα σε τεχνητή γονιμοποίηση, που προβλέπεται στο άρθρο 1456 § 1 εδ. β, επέχει θέση εκούσιας αναγνώρισης. Η αντίστοιχη Συναίνεση της γυναίκας ισχύει και ως συναίνεσή της στην εκούσια αναγνώριση. Αν ο πατέρας έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η αναγνώριση μπορεί να γίνει από τον παππού ή τη γιαγιά της πατρικής γραμμής. Αν το τέκνο έχει πεθάνει, η αναγνώριση ενεργεί υπέρ των κατιόντων του. Η μη βιολογική/μη έννομη μητέρα μπορεί να αναγνωρίσει ως δικό της το τέκνο που γεννήθηκε εκτός γάμου πριν την δυνατότητα τέλεσής του για άτομα του ιδίου φύλου, εφόσον συναινεί σ’ αυτό και η βιολογική/έννομη μητέρα και η συγγένεια ιδρύεται με την εκούσια αναγνώριση τέκνου.

Αθήνα, 14 Φεβρουαρίου 2024
Η προτείνουσα βουλευτής

Ακρίτα Έλενα