Εισήγηση της Κυριακής Μάλαμα στο θεματικό πάνελ για τον Πολιτισμό του 4ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία

Αγαπητές συντρόφισσες, αγαπητοί σύντροφοι, θα ήθελα να σας καλωσορίσω κι εγώ από την πλευρά μου στο θεματικό πάνελ του συνεδρίου μας για τον πολιτισμό, να ευχαριστήσω τους εκλεκτούς προσκεκλημένους μας για την παρουσία τους σήμερα εδώ μαζί μας και βέβαια να ευχαριστήσω όλους τους συντρόφους που συνέβαλλαν στην διοργάνωση της σημερινής συζήτησης, είτε οργανωτικά, είτε με τις σκέψεις και τα κείμενα τους.

Ο γενικός μας στόχος για αυτή τη συζήτηση είναι ο πολιτισμός, οι επεξεργασίες μας για την πολιτιστική πολιτική να παράξουν, αυτό που λέμε, πολιτικό γεγονός. Σε μία συγκυρία, δηλαδή, όπου το κόμμα μας δοκιμάζεται από διάφορα ζητήματα, εμάς στον πολιτισμό μας ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να έρθει η κοινωνία της τέχνης, αλλά κι η κοινωνία γενικότερα κοντά μας.

Αυτή η στόχευση δεν είναι ουτοπική, κάθε άλλο, οι άνθρωποι του πολιτισμού, οι καλλιτέχνες, οι εργαζόμενοι στην τέχνη, οι άνθρωποι που εργάζονται για την προστασία των μνημείων, οι επιστήμονες που προσφέρουν τις γνώσεις τους στο Υπουργείο Πολιτισμού, σε μουσεία, σε αρχαιολογικούς χώρους είναι κοντά μας.

Πρέπει να το λέμε και να το θυμόμαστε αυτό γιατί περιμένουν από εμάς έναν εναλλακτικό δρόμο, ένα όραμα, αλλά κι ένα σχέδιο εφαρμοσμένης πολιτικής διαμετρικά αντίθετο από αυτό που εφαρμόζεται τα τελευταία πέντε χρόνια από την κυβέρνηση κι από την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού.

Θα ήθελα να μην αναφερθώ πάρα πολύ αναλυτικά στο τι κάναμε ως κοινοβουλευτικός τομέας πολιτισμού στη Βουλή τους τέσσερις αυτούς μήνες, δεν χρειάζεται απολογισμός, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα, αλλά επιτρέψτε μου να σταχυολογήσω δύο τρία, κατά την άποψη μου, σημαντικά σημεία.

Όταν αναλάβαμε τον Τομέα Πολιτισμού, στην πρώτη ΕΠΕΚΕ που συγκαλέσαμε, είχα δεσμευτεί για δύο πράγματα. Πρώτον, ότι θα μιλάμε με πολύ δυνατή επιστημονική τεκμηρίωση κι οι παρεμβάσεις μας θα αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες των ανθρώπων του πολιτισμού και τις ανάγκες της προστασίας των μνημείων και μόνο. Δεύτερον, ότι θα φέρνουμε κάθε εβδομάδα την κυρία Μενδώνη ή τον υφυπουργό κύριο Δήμα στη Βουλή για κάποιο σημαντικό ζήτημα πολιτιστικής πολιτική. Μέχρι στιγμής έχουν τηρηθεί κι οι δύο αυτές δεσμεύσεις.

Ταυτόχρονα, στην πολύ σημαντική δουλειά που κάνουμε για τον πολιτισμό με τον Πρόεδρο Στέφανο Κασσελάκη έχουμε δεσμευτεί να προτείνουμε πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές έναν νέο νόμο πλαίσιο για το σύνολο της πολιτιστικής πολιτικής. Δηλαδή και για τον σύγχρονο πολιτισμό και για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σήμερα, η διαδικασία αυτή βρίσκεται σε πάρα πολύ καλό σημείο. Παρουσιάσαμε στη διαδικασία των Σπετσών ένα πρώτο προσχέδιο νόμου περίπου 30 άρθρων, το οποίο είναι έτοιμο σήμερα να βγει σε δημόσια διαβούλευση με τους φορείς του πολιτισμού, αμέσως μόλις ολοκληρωθούν οι τυχόν νέες εσωκομματικές μας διαδικασίες.

Επί της διαδικασίας θα ήθελα να πω ότι ο στόχος μας είναι το εν λόγω σχέδιο νόμου να σταλεί σε όλους τους φορείς του πολιτισμού και φυσικά σε όλους τους συντρόφους του κόμματος και του τμήματος πολιτισμού, ζητώντας τους μέσα σε ένα μήνα να προσθέσουν, να αφαιρέσουν, να τροποποιήσουν, στη βάση της εμπειρίας τους όλα όσα χρειάζεται η πρόταση νόμου.

Δεσμευόμαστε ότι οι παρατηρήσεις των φορέων και των μελών μας θα ενσωματωθούν όλες, όσες είναι εφικτό να ενσωματωθούν, κι εκείνες που ενδεχομένως παρουσιάζουν δυσκολίες θα συζητηθούν διεξοδικά, χωρίς καμία μεθόδευση, με κάθε ειλικρίνεια, ώστε αν πρέπει να τροποποιηθούν αυτό να γίνει σε αγαστή συνεργασία και σε σύμπνοια με όλους.

Όταν ολοκληρωθεί κι αυτή η διαδικασία και πριν από τις ευρωεκλογές, στόχος μας είναι μαζί με τον σύντροφο πρόεδρο να προκαλέσουμε μια μεγάλη πολιτική εκδήλωση παρουσίασης της πρότασης νόμου - πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό, σε έναν συμβολικό χώρο εδώ στην Αθήνα.

Αμέσως μετά θα καταθέσουμε την πρόταση νόμου μας για τον πολιτισμό στη Βουλή, ζητώντας να συζητηθεί με την διαδικασία των σχεδίων νόμων για να τοποθετηθούν όλοι και κυρίως για να δημιουργήσουμε τις βάσεις της επόμενης διακυβέρνησης μας σε σχέση με τις πολιτικές για τον πολιτισμό.

Επιτρέψτε μου, στο σημείο αυτό να αναφερθώ λίγο στο προσχέδιο αυτό, το οποίο εκκινά, πρέπει να το πούμε αυτό, από τις οραματικές στοχεύσεις της αριστεράς και τις αξιακές μας καταβολές. Ο πολιτισμός για εμάς είναι κοινωνικό αγαθό, είναι απελευθερωτικό αγαθό, είναι δημοκρατικό κεκτημένο, είναι μοχλός για την κοινωνική αλλαγή. Ο πολιτισμός για εμάς είναι οι άνθρωποι του, δεν είναι εμπόρευμα, δεν είναι μόνο εμπορικό lifestyle, δεν πρέπει να είναι μία αδηφάγα μαζική καταναλωτική κουλτούρα. Με σημείο αναφοράς μας αυτές τις αξίες πιστεύουμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε δύο εμβληματικές δέσμες παρεμβάσεων για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και σε ακόμα δύο για την προστασία των ανθρώπων του σύγχρονου πολιτισμού.

Σε ότι αφορά την πολιτιστική μας κληρονομιά πρέπει, πρώτον, να νομοθετήσουμε την επιστροφή των πέντε μεγάλων εμβληματικών μουσείων της χώρας στον κορμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Η μετατροπή των μουσείων αυτών σε νομικά πρόσωπα απέτυχε, είναι μια αναποτελεσματική μεταρρύθμιση, έχει υποβαθμίσει τον μουσειακό μας πλούτο και την προστασία του και θέτει σε κίνδυνο την πολιτιστική μας πολιτική συνολικότερα. Ο εκλεκτός σύντροφος Δέδες Λιονής θα μας πει περισσότερα για το θέμα αυτό. Το βασικό είναι να επιστρέψουν τα μουσεία στον κορμό του Υπουργείου Πολιτισμού και να θωρακιστεί η λειτουργία τους, με μέσα και πόρους που έχουν ανάγκη.

Το δεύτερο ζήτημα που μας απασχολεί έντονα είναι η εικόνα των μνημείων μας σε όλη την επικράτεια. Υπάρχουν αμέτρητοι εγκαταλελειμμένοι κι υποβαθμισμένοι αρχαιολογικοί χώροι κι υπάρχουν και αμέτρητα βυζαντινά, μεταβυζαντινά και νεότερα μνημεία που ρημάζουν. Τα περισσότερα από τα μνημεία αυτά ανήκουν σε φορείς του δημοσίου που δεν ενδιαφέρονται ή σε ιδιώτες που δεν μπορούν να τα προστατέψουν, ή στην τοπική αυτοδιοίκηση που στερείται πόρων για να τα αναδείξει.

Εμείς, λοιπόν, λέμε ότι καταρχάς όλα τα μνημεία αυτά που ανήκουν σε φορείς του δημοσίου, όπως η κτηματική υπηρεσία για παράδειγμα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να περάσουν δια νόμου στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Πολιτισμού, με αντίστοιχη ενδυνάμωση των αρμοδίων διευθύνσεων κι υπηρεσιών του. Ταυτόχρονα, να ολοκληρώσουμε την μεταρρύθμιση του αρχαιολογικού κτηματολογίου, ώστε να έχουμε άμεση εικόνα για την κατάσταση όλων των αρχαιολογικών χώρων της χώρας.

Για τα μνημεία που ανήκουν σε ιδιώτες να τους προτείνουμε, με την αρωγή του Υπουργείου Πολιτισμού, την ένταξη σε χρηματοδοτικά εργαλεία, με την δέσμευση τα μνημεία αυτά να ενταχθούν σε ένα νέο πρόγραμμα “ανοικτών θυρών” κι επισκέψεων, στα πρότυπα της Γαλλίας.

Τα μνημεία αυτά να απαλλαγούν από φόρους, αρκεί να διασφαλιστεί η εξωστρέφεια τους στην κοινωνία. Αντίστοιχη δουλειά να γίνει και με τα μνημεία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επί της αρχής, θέλουμε η αυτοδιοίκηση να διαχειρίζεται τα μνημεία, γιατί μόνο εκείνη ξέρει πως αυτά συνδέονται με τις τοπικές κοινωνίες.

Σε σχέση, τώρα με την στήριξη των ανθρώπων του πολιτισμού, προτείνουμε δύο πολύ συγκεκριμένες δέσμες παρεμβάσεων, τις οποίες διεκδικούν οι άνθρωποι του πολιτισμού εδώ και χρόνια. Πρώτον την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων στον κλάδο του θεάματος ακροάματος και δεύτερον την διαβάθμιση των πτυχίων των καλλιτεχνικών σπουδών. Ξέρουμε ότι και στα δύο αυτά θέματα υπάρχουν δυνάμεις που προτιμούν την ακινησία. Εμείς δεν πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτή την κατάσταση.

Προτείνουμε, λοιπόν, μία συγκεκριμένη φόρμουλα νομοτεχνικής ρύθμισης που θα στείλουμε στους φορείς και για την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων και για την διαβάθμιση των καλλιτεχνικών πτυχίων, υπογραμμίζοντας ότι δεν διεκδικούμε την μοναδική αλήθεια επί του θέματος.

Θέλουμε να συλλέξουμε τις νομοτεχνικές παρατηρήσεις όλων. Λέμε, όμως, ότι δεν θα συμβιβαστούμε με τυχόν ανομολόγητες στοχεύσεις για ακύρωση αυτών των μεταρρυθμίσεων κάτω από την πρόφαση μιας ατέρμονης διαβούλευσης, που θα συνεχίσει να κρατάει τους ανθρώπους του πολιτισμού σε εργασιακή ομηρία.

Τέλος, στην πρόταση νόμου μας θέλουμε να συγκεντρώσουμε και προτάσεις σε άλλα κρίσιμα ή εμβληματικά ή οραματικά θέματα του πολιτισμού, όπως είναι για παράδειγμα η θεσμοθέτηση των ελληνικών όσκαρ, των κρατικών βραβείων κινηματογράφου. Ή θέματα εργασιακής δικαιοσύνης, όπως είναι η μισθολογική κι επιδοματική εξίσωση όλων των ανθρώπων που εργάζονται με συμβάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Τέλος, πρέπει να παλέψουμε για την εξαίρεση, για την επόμενη τουλάχιστον διετία, του Υπουργείου Πολιτισμού και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του από τον κανόνα 1 προς ένα στο λόγο προσλήψεων - αποχωρήσεων. Η σημερινή υποστελέχωση του Υπουργείου Πολιτισμού, των μουσείων, της αρχαιολογικής υπηρεσίας έχει καταστεί υπαρξιακός κίνδυνος για την πολιτιστική μας κληρονομιά και πρέπει να σταματήσει άμεσα.

Σε αυτή την λογική, συντρόφισσες και σύντροφοι, θέλουμε σε αυτό το συνέδριο να συμβάλλουμε κι εμείς με τις επεξεργασίες μας, για να γίνει ο πολιτισμός όχημα της κοινωνικής ανατροπής που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά, θα συνεχίσουμε να συμβάλλουμε στο διάλογο θέσεων και προτάσεων για την πολιτιστική πολιτική και θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε με εξωστρέφεια να απευθυνόμαστε και στους ανθρώπους του πολιτισμού και στην κοινωνία συνολικότερα. Σας ευχαριστώ.

.