Ανακοίνωση του Think Tank Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Αναποτελεσματική η υποστήριξη και προστασία στα θύματα έμφυλης βίας στην Ελλάδα σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης:

Κόλαφος η πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Υπόθεση Χ. κατά Ελλάδας) και από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η Αγγλίδα υπήκοος Χ. κατήγγειλε ότι το 2019 και σε ηλικία 18 ετών έπεσε θύμα βιασμού κατά τις διακοπές της στην Ελλάδα. Ασκήθηκε ποινική δίωξη, αλλά η ποινική υπόθεση έκλεισε το 2020 με την έκδοση απαλλακτικού βουλεύματος για τον κατηγορούμενο. Η Χ. προσέφυγε (αρ. προσφυγής 38588/21) κατά της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ισχυριζόμενη ότι η ελληνική δικαιοσύνη δεν διεξήγαγε αποτελεσματικά την έρευνα και ότι οι αρχές είχαν παραβιάσει την υποχρέωσή τους να της παράσχουν αποτελεσματική νομική προστασία και να την προστατεύσουν ως θύμα έμφυλης βίας.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην υπόθεση Χ. κατά Ελλάδος καταδίκασε την Ελλάδα στις 13 Φεβρουαρίου 2024. Το ΕΔΔΑ επεσήμανε αρχικά ότι το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση υποθέσεων σεξουαλικής βίας στην Ελλάδα, αν και τυπικά είναι επαρκές, εν προκειμένω δεν εφαρμόστηκε ορθά στην πράξη. Το δικαστήριο έκρινε ότι δεν ελήφθησαν επαρκή μέτρα ώστε να μετριαστεί η οδυνηρή εμπειρία της προσφεύγουσας τόσο κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασής της με την αστυνομία όσο και της ιατρικής εξέτασής της. Ιδιαίτερα κατακρίνεται ότι η προσφεύγουσα αναγκάστηκε να συναντήσει τον κατηγορούμενο στο νοσοκομείο αλλά και κατά τη διαδικασία αναγνώρισης, αλλά και ότι ούτε η εισαγγελία ούτε το δικαστήριο έλαβαν υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις της υπόθεσης από την οπτική γωνία της έμφυλης βίας. Η προσφεύγουσα δεν ενημερώθηκε επαρκώς για τα δικαιώματά της στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, ενώ δεν της παρασχέσθηκε ούτε μεταφραστής/διερμηνέας.
Χωρίς να εκφράζει κάποια θέση ως προς την ενοχή του κατηγορουμένου, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα παραβίασε τα άρθρα 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) και 8 (δικαίωμα σε σεβασμό της ιδιωτικής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ έρχεται να επιτείνει τα δυσμενή για την κατάσταση στην Ελλάδα πορίσματα της Έκθεσης Αξιολόγησης της χώρας μας που δημοσιεύθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2023 από την ανεξάρτητη Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας του Συμβουλίου της Ευρώπης (GREVIO).
Η Επιτροπή εκφράζει προβληματισμό για τα περιορισμένα δημοσιευμένα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα εγκλήματα έμφυλης βίας στην Ελλάδα. Τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν μεγάλο χάσμα ανάμεσα στα περιστατικά που αναφέρονται στην αστυνομία και στις τελικές ποινικές καταδίκες. Ενώ 202 γυναίκες κατήγγειλαν τον βιασμό τους το 2020, τα στοιχεία αναφέρουν μόνο 8 καταδίκες, δηλαδή ποσοστό μικρότερο του 4%.
Η Επιτροπή GREVIO επισημαίνει ότι οι προβλέψεις του νόμου 4478/2017 για την προστασία των θυμάτων έμφυλης βίας δεν εφαρμόζονται πλήρως στην πράξη και ότι το ελληνικό σύστημα απονομής ποινικής δικαιοσύνης εξακολουθεί να επιδρά ιδιαίτερα τραυματικά στις γυναίκες θύματα έμφυλης βίας. Η Επιτροπή προτρέπει, μεταξύ άλλων, την Ελλάδα να εξασφαλίζει καλύτερη ενημέρωση για τα νομικά βοηθήματα και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες σε περιπτώσεις έμφυλης βίας και απαιτεί από τις ελληνικές αρχές επιβολής του νόμου να παρέχουν πιο αποτελεσματική προστασία στις γυναίκες - θύματα έμφυλης βιας λαμβάνοντας υπόψη τα έμφυλα χαρακτηριστικά της σχετικής εγκληματικότητας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στέκεται έμπρακτα δίπλα στα θύματα έμφυλης βίας, όλες τις γυναίκες και τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Καλούμε την κυβέρνηση να συμμορφωθεί με το ευρωπαϊκό δίκαιο, εξασφαλίζοντας στα θύματα αποτελεσματική προστασία και αξιοπρέπεια όχι μόνο στα λόγια, αλλά στην πράξη. Τα θύματα έμφυλης βίας πρέπει να πάψουν να θυματοποιούνται δευτερογενώς.

Απαιτούμε ορατότητα, ισότητα, ευαισθησία και μία σύγχρονη αντεγκληματική πολιτική πρόληψης και καταστολής της έμφυλης βίας που να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας.