ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΝΟΜΩΝ:

α. ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2004

Β. ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2004

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ: 8/11/2006

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, το ερώτημα που γεννιέται σε όποιον συμβαίνει να παρακολουθεί τη συζήτηση σήμερα είναι ακριβώς το θέμα της συζήτησης. Τι ακριβώς συζητάμε; Υποτίθεται ότι συζητούμε για να επικυρώσουμε ή όχι τον Απολογισμό και το Γενικό Ισολογισμό του Κράτους για το έτος 2004. Το ερώτημα είναι: Μπορεί η Βουλή να το κάνει αυτό; Μπορούν δηλαδή τα κόμματα και οι Βουλευτές να έχουν άποψη έγκυρη και συγκεκριμένη και υπεύθυνα να ψηφίσουν υπέρ ή κατά;

Η άποψη η δική μας είναι όχι. Η Βουλή δεν ασκεί έλεγχο επί του Προϋπολογισμού. Και όσο το κρύβουμε αυτό ή όσο αποφεύγουμε να το πούμε, τόσο το πρόβλημα αναπαράγεται. Δεν μπορεί η Βουλή να ασκήσει έλεγχο επί του Προϋπολογισμού πρώτον, γιατί δεν ξέρουμε τι γίνεται με τους ειδικούς λογαριασμούς. Ποιος Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας –λέω Νέα Δημοκρατία επειδή είναι Κυβέρνηση σήμερα, τα ίδια λέγαμε και με το ΠΑ.ΣΟ.Κ.- μπορεί να ενημερώσει τη Βουλή, τι ποσά διακινούνται μέσω των ειδικών λογαριασμών. Φθάσαμε στο σημείο να διαβάζουμε από το δημοσιογράφο τον κ. Νικολάου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ -ο οποίος μάλιστα δεν φταίει ο άνθρωπος, σαν να ανακάλυψε ξαφνικά το θέμα αυτό- ότι υπάρχουν πάνω από 60 ειδικοί λογαριασμοί μέσω των οποίων διακινούνται οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ, πάνω από το 4% του εθνικού εισοδήματος. Και δεν ενοχλείται κανείς. Θεωρείται κάτι φυσιολογικό.

Μα, αυτά είναι χρήματα του ελληνικού λαού. Με ποιο δικαίωμα η Κυβέρνηση, η όποια Κυβέρνηση, τα εντάσσει σε μια αδιαφανή διαχείριση; Τι απέγινε η επιταγή του Συντάγματος που λέει ότι όλα τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους εγγράφονται στον Προϋπολογισμό; Τι απέγιναν οι υποδείξεις που έχουμε κάθε χρόνο, γραπτές, από το Ελεγκτικό Συνέδριο, που λένε ότι αυτά είναι αντισυνταγματικά;

Τι συζητάμε, λοιπόν; Κάνουμε μια συζήτηση τελετουργική, επειδή απαιτείται να επικυρωθεί ο Ισολογισμός. Εγώ θα περίμενα επιτέλους η Νέα Δημοκρατία να έλθει και να κάνει έναν Απολογισμό, για αυτά για τα οποία κατηγορούσε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ορθώς κατηγορούσε το ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Γιατί ως Κυβέρνηση κάνει τα αντίθετα; Πέρασαν τρία χρόνια. Ορισμένοι λένε ότι πάμε σε εκλογές του χρόνου.

Ποιος είναι ο απολογισμός της Νέας Δημοκρατίας; Δεν θυμάστε που μαζί εδώ με τον κ. Αλογοσκούφη, αλλά και με όλους σας, καταγγέλλαμε το ΠΑ.ΣΟ.Κ, για αδιαφάνεια και για ειδικούς λογαριασμούς; Τίποτα δεν έχει να πει η Κυβέρνηση; Το προσπερνά έτσι αυτό το θέμα;

Φθάσαμε στο σημείο, εγώ αριστερός Βουλευτής τώρα, θα κάνω αναφορά στην Έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου! Η Έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Ελλάδα, σας λέει να καταργήσετε τους ειδικούς λογαριασμούς και να αναβαθμίσετε το ρόλο της Βουλής. Και δεν είναι μόνο αυτό. Κατʼ αρχήν, μια εργασία που εμείς έχουμε κάνει, ως κόμμα, επί του θέματος είναι καταγεγραμμένη στα Πρακτικά, στην Έκθεση που έχετε μπροστά σας. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα δει. Εγώ θα ήθελα να αναφερθώ σε επιμέρους μόνο στοιχεία.

Δεύτερον, δεν παρέχονται από τον απολογισμό και τον ισολογισμό πληροφορίες, σχετικά με τις αλλαγές των πιστώσεων. Ψήφισε δηλαδή η τότε Βουλή έναν προϋπολογισμό, αλλά δεν ξέρει κανείς από αυτά τα κονδύλια που ψηφίστηκαν, τι υλοποιήθηκε ακριβώς. Διότι φεύγουν πιστώσεις από έναν λογαριασμό, πάνε στον άλλον, μπορεί τελικά το άθροισμα το αλγεβρικό να κλείνει, αλλά το περιεχόμενο των δαπανών έχει αλλάξει.

Τρίτον, δεν τηρείται ο νόμος 2362/99, περί δημοσίου λογιστικού, ούτε τώρα ούτε παλιά, ο οποίος απαιτούσε και απαιτεί –είναι σε ισχύ ο νόμος, αλλά δεν εφαρμόζεται- εάν υπάρχουν υπερβολικές αποκλίσεις στις δαπάνες, να έρχεται συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Έγινε μία καταστροφή -παίρνω την αθώα εκδοχή- μία πλημμύρα. Χρειάστηκαν πρόσθετοι πόροι, πέρα από αυτούς που υπολόγιζε ο προϋπολογισμός. Ο νόμος απαιτεί να έρθει εδώ συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Ουδέποτε ήρθε συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Γιατί; Διότι κανείς δεν έχει ορίσει την έννοια της υπερβολικής απόκλισης. Σκόπιμα. Αφήνουμε ασαφές το τι σημαίνει υπερβολική απόκλιση και οι κυβερνήσεις, οι εκάστοτε Υπουργοί, δεν λογοδοτούν στη Βουλή. Δεν έρχονται στη Βουλή.

Τέταρτον, -πολύ σοβαρό- δεν παρέχει, ούτε ο απολογισμός, ούτε ο προϋπολογισμός βεβαίως, πληροφορίες για τις υποχρεώσεις του κράτους. Να σας το πω απλά για όσους δεν γνωρίζουν, για να γίνει κατανοητό αυτό. Ας υποθέσουμε ότι το κράτος χρωστάει σε εργολάβους, σε προμηθευτές ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Εάν τα τιμολόγια πληρωθούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου, θα εγγραφεί στον προϋπολογισμό η δαπάνη. Εάν τα τιμολόγια πάνε για το νέο έτος για να πληρωθούν, δεν εμφανίζεται πουθενά, ότι υπάρχει μία υποχρέωση του κράτους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Για αυτό ακούμε κάθε τόσο χρέη στα νοσοκομεία, κρυφά χρέη κ.λπ..

Ψηφίζει εδώ η Βουλή ένα νόμο, ο οποίος λέει ότι από αύριο το πρωί το κράτος πρέπει να δίνει αυτά τα χρήματα σε αυτούς. Αυτή η υποχρέωση που αναλαμβάνει το κράτος δεν εγγράφεται στον προϋπολογισμό. Μα είναι υποχρέωση. Το αποτέλεσμα, λοιπόν, είναι, είτε να δημιουργούνται υποχρεώσεις που δεν φαίνονται πουθενά, είτε να μην εκπληρώνονται οι υποχρεώσεις.

Συζητούμε τώρα στην Επιτροπή ένα νομοσχέδιο –οι περισσότεροι από όσους βλέπω είστε μέλη της Επιτροπής- για τα συνταξιοδοτικά των δημόσιων υπαλλήλων. Και εκεί βλέπετε επιδόματα, όπου υποσχέθηκε και ψήφισε νόμους το κράτος για το επίδομα τάδε, για την Α κατηγορία ή τη Β κατηγορία και μετά δεν το δίνει. Δίνει την πρώτη δόση και μετά δεν δίνει τα υπόλοιπα.

Υπάρχουν λοιπόν, πάρα πολλά –δεν θέλω να επεκταθώ- γεγονότα –δεν μιλώ για τίποτε άλλο, για γεγονότα και στοιχεία μιλάω- τα οποία δεν επιτρέπουν στη Βουλή να έχει υπεύθυνη άποψη για το τι ψηφίζει σε ό,τι αφορά και τον προϋπολογισμό, αλλά και τον απολογισμό που είναι σήμερα το θέμα μας. Και το πρόβλημα αυτό επιτείνεται από το γεγονός, όχι μόνο το τι έχει ή δεν έχει ο προϋπολογισμός μέσα, αλλά και από το πώς η Βουλή αντιμετωπίζει τον προϋπολογισμό, με βάση τον Κανονισμό της. Αυτό είναι ένα δεύτερο θέμα για το οποίο θα έλεγα και στο Κ.Κ.Ε. -και θα εξηγήσω, γιατί αναφέρομαι στο Κ.Κ.Ε.- να είναι πιο σαφής η θέση του. Ας αφήσουμε τα τεχνοκρατικά, αν θα έχουμε ειδικούς επιστήμονες, τεχνοκράτες κ.λπ.. Το πολιτικό ζήτημα είναι το εξής: Θέλουμε ή όχι η Βουλή να έχει έναν αναβαθμισμένο ρόλο σε ό,τι αφορά την ουσία του προϋπολογισμού; Θέλουμε ή όχι η Βουλή σε αυτόν τον ταξικό προϋπολογισμό να μπορεί, εφόσον θέλει, να επιφέρει τροποποιήσεις; Να διαμορφώνονται –λέει- μέσα στη Βουλή πλειοψηφίες που να λένε όχι.

Εγώ θέλω να αγοράσουμε με ευθύνη μας ένα φάντομ λιγότερο, διότι θεωρώ ζωτικότερης σημασίας να δώσω το επίδομα στους δασκάλους. Τη θέλουμε αυτή τη δυνατότητα ή δεν τι θέλουμε; Θεωρώ για όλα τα αριστερά κόμματα ότι σʼ αυτό δεν πρέπει να υπάρχει δεύτερη γνώμη. Και αναφέρθηκα στο Κ.Κ.Ε, γιατί θυμάμαι παλιά, ότι εισηγήσεις για τον προϋπολογισμό πάντα περιείχαν αυτό το αίτημα. Τώρα όσον αφορά το πώς θα το κάνουμε, αν θα είναι επιτροπή του άρθρου 31Α,, αν θα υπάρξουν άλλες αλλαγές, εμείς έχουμε συγκεκριμένες ιδέες και απόψεις, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα της διαφωνίας. Και το λέω ακριβώς για να διευκρινίσουμε τα πράγματα. Είναι τεράστια ευθύνη των κυβερνήσεων του ΠΑ.ΣΟ.Κ, είναι τεράστια ευθύνη των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας που συντηρούν ένα τόσο αδιαφανές σύστημα αφενός, αλλά και καταδικάζουν το Κοινοβούλιο σε ένα ρόλο παθητικού παρατηρητή, πράγμα που δεν συμβάλλει και στο κύρος και στην αξιοπιστία του Κοινοβουλίου.

Εμείς τώρα τι έχουμε κάνει. Από τότε που υπάρχουμε στο Κοινοβούλιο –όποιος κάνει τον κόπο να δει τις εισηγήσεις μας- επαναλαμβάνουμε στερεότυπα αυτά τα θέματα.

Από εκεί και πέρα, επειδή το πρόβλημα οξύνθηκε τα τελευταία χρόνια, με επιστολή που καταθέσαμε στην Πρόεδρο της Βουλής, την κυρία Μπενάκη, τον Σεπτέμβριο του 2004, με τον τότε Πρόεδρο του Συνασπισμού, τον κ. Κωνσταντόπουλο, κάναμε και συγκεκριμένη πρόταση. Πώς δηλαδή μπορεί και πρέπει να οργανωθεί ένα γραφείο για τον προϋπολογισμό στη Βουλή, πώς και γιατί μπορεί να υπάρξει μία ουσιαστικότερη διαδικασία για τη συζήτηση του προϋπολογισμού και του απολογισμού.

Επίσης, φέτος κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής, ο Πρόεδρος της ο κ. Σκρέκας, μας ζήτησε να υποβάλουμε συγκεκριμένες προτάσεις. Ξαναϋποβάλαμε συγκεκριμένες γραπτές προτάσεις που από λάθος δεν υπάρχουν και εδώ στην έκθεση που έχουμε, αλλά θα αναφερθώ εν συντομία μετά σε αυτές. Πριν πω το τι πρέπει να γίνει, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό που γίνεται σήμερα έχει συνέπειες. Η αδιαφάνεια δεν είναι ένα κοσμητικό επίθετο, ή μία πολυτέλεια. Η αδιαφάνεια είναι το πέπλο που συγκαλύπτει πελατειακές σχέσεις, σπατάλες, ακόμη και διαφθορά. Η διαφάνεια είναι το δημοκρατικό δικαίωμα του πολίτη να γνωρίζει πού πηγαίνουν τα λεφτά του, ακόμα και αν διαφωνεί με τον τρόπο που γίνεται η κατανομή των δαπανών. Θέλω να ξέρω πού πάνε τα λεφτά, ας διαφωνώ με τον τρόπο που κατανεμήθηκαν. Από το να μην ξέρω καθόλου;

Με το σύστημα που έχουμε σήμερα δεν μπορεί να υπάρξει έλεγχος των δαπανών. Εννοώ έλεγχος της κοινωνικής και της οικονομικής τους αποτελεσματικότητας. Έχουμε άπειρους τυπικούς ελέγχους, γραφειοκρατικούς, χωρίς να αποδίδουν ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Και τέλος, τα λεφτά δεν πιάνουν τόπο, διότι αν δεν αξιολογήσεις τις πολιτικές σου, αν ψηφίσεις εδώ νόμους που λες, ας πάνε αυτά τα χρήματα εκεί, αν μετά δεν ελέγχεις τι αποτέλεσμα είχες, τα λεφτά δεν πιάνουν τόπο. Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν;

Συνοπτικά να επαναλάβω πράγματα, τα οποία έχουν ανακαλύψει και οι επιστήμονες για μας, αλλά και άλλες κοινωνίες και άλλα κοινοβούλια. Εδώ δεν έχουμε ένα θέμα που θα ανακαλύψουμε εμείς την πυρίτιδα. Το θέμα μας είναι, αν θέλουμε -και φαίνεται ότι δεν θέλουμε- να εφαρμόσουμε εμπειρίες, οι οποίες έχουν δώσει θετικά αποτελέσματα.

Πρώτον, λοιπόν, από τον προϋπολογισμό κονδυλίων που έχουμε δώσει σήμερα -τυφλά κονδύλια έδειχνε ο προϋπολογισμός- να περάσουμε σε αυτό που ονομάζουν πολλοί, προϋπολογισμό προγραμμάτων. Τα χρήματα για να υλοποιηθεί αυτό το πρόγραμμα, αυτή η δράση, αυτό θα πει προϋπολογισμός προγραμμάτων. Δεν είναι καινούργιο πράγμα. Το δίδασκε ο αείμνηστος, ο Καράγιωργας στην Πάντειο, τη δεκαετία του ʼ70 και το αναφέρω για να τιμήσουμε και έναν προοδευτικό καθηγητή.

Εφαρμόζεται σε πολλές χώρες του κόσμου από τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο προϋπολογισμός προγραμμάτων επιτρέπει και ένα σύστημα αξιολόγησης των δαπανών σε ό,τι αφορά την κοινωνική και την οικονομική τους αποτελεσματικότητα.

Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε είναι να εξασφαλίσουμε διαφάνεια και συμμετοχή. Εμείς, ο Συνασπισμός, υποστηρίζουμε την ιδέα των συμμετοχικών προϋπολογισμών πριν από όλα στην αυτοδιοίκηση και εδώ είναι μία παγκόσμια εμπειρία -δεν είναι δική μας ανακάλυψη- θετική εμπειρία όμως. Ωφελήθηκε η Σεβίλλη που το εφαρμόζει, ωφελήθηκαν οι κάτοικοι του Πόρτο Αλέγκρο, θα ωφεληθούν και οι κάτοικοι στην Ελλάδα, όπου εφαρμοστεί.

Τι θα σημαίνει συμμετοχικός προϋπολογισμός του Κράτους; Εδώ δεν μπορούμε να μιλήσουμε, επί του παρόντος τουλάχιστον, για άμεση συμμετοχή πολιτών, μπορούμε όμως να μιλήσουμε για ενεργητική συμμετοχή της Βουλής, για ενεργητική συμμετοχή των φορέων ανά Υπουργείο, για συμμετοχή των θεσμών.

Δεν είναι δυνατόν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας να τον κρατάει η κα Γιαννάκου ως όπλο και να λέει «ή θα κάνετε αυτές τις αλλαγές που εγώ θεωρώ σωτήριες ή δεν θα πάρετε λεφτά». Πού ζούμε;

Υπάρχει, λοιπόν, περιθώριο και δυνατότητα να υπάρξει μία άλλη λογική σε ό,τι αφορά τον τρόπο κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Αυτό δεν θα αλλάξει αυτόματα το περιεχόμενό του, δηλαδή ο προϋπολογισμός της Νέας Δημοκρατίας θα είναι ένας συντηρητικός προϋπολογισμός, θα επιτρέψει όμως στην κοινωνία να δει και θα την υποβοηθήσει να παρέμβει και μέσω της Βουλής και άμεσα στο να γίνουν αλλαγές.

Προτείνουμε την κατάργηση των ειδικών λογαριασμών, την ενσωμάτωση τους στον τακτικό προϋπολογισμό και αν κάπου κρίνει η Κυβέρνηση ότι είναι αναγκαίο να υπάρχει ειδικός λογαριασμός, να φέρει ειδικό νόμο στη Βουλή, η Βουλή να συγκροτήσει τον ειδικό λογαριασμό και η Βουλή να ορίσει τον τρόπο λειτουργίας και ελέγχου αυτού του λογαριασμού. Εδώ περιλαμβάνουμε και τα μυστικά κονδύλια. Άλλο terra incognita, άλλο ταμπού, άλλο μυστηριώδες ζήτημα. Μυστικά κονδύλια. Πού υπάρχουν; Δεν πρέπει η Βουλή να τα ξέρει και να αξιολογήσει την κάθε περίπτωση, την σκοπιμότητα, την αναγκαιότητα κ.λπ.;

Τέλος, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι -πρέπει να το πω αυτό- δεν φταίει για όλα η Κυβέρνηση. Υπάρχουν και εδώ μέσα ευθύνες. Ξέρουμε ότι η εκτελεστική εξουσία στην ουσία βάζει την σφραγίδα της και εδώ μέσα, αλλά είναι ευθύνη όλων σας και όλων μας αν πρέπει να συνεχίζεται και να ωραιοποιείται αυτό το γεγονός ή αν θέλουμε η Βουλή να αποκτήσει τη σχετική έστω αυτονομία της και τη δυνατότητα της.