ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ (αρ. πρωτ.959/20.5.08) & ΠΡΑΚΤΙΚΑ σχετικά με τη «λήψη μέτρων κατά της ακρίβειας κ.λπ.». ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ: 23/5/2008

1) ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΩΤΗΣΗΣ

2) ΟΜΙΛΙΑ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ: Θα απαντήσω βεβαίως στα ερωτήματα που θέτει ο αγαπητός συνάδελφος και που έχουν σχέση με το Υπουργείο Εμπορίου, με τη λειτουργία της αγοράς, δίνοντας από τη δική μας μεριά την εικόνα που εμείς καταγράφουμε και την προσπάθεια, την οποία καταβάλλουμε.

Πράγματι, το διάστημα αυτό διαπιστώνουμε όλοι ότι εμφανίστηκαν και εμφανίζονται πολλά προβλήματα στην αγορά. Η άσχημη διεθνής κατάσταση έφερε στην επιφάνεια όλες εκείνες τις αδυναμίες που υπήρχαν εδώ και δεκαετίες στην αγορά και που μέχρι πρόσφατα καλυπτόταν. Αρκεί κανείς να καταγράψει την τρομακτική αύξηση των τιμών σε βασικά είδη με πρώτο το πετρέλαιο, όπου πριν από μερικά χρόνια μιλούσαμε για 26-27 δολάρια και σήμερα μιλάμε για 127-130 δολάρια.

Δεν είναι απλά μια αύξηση. Είναι κάτι το οποίο δεν είχε προβλεφθεί. Είναι κάτι που δεν περίμενε κανείς. Είναι κάτι που δεν μπορούσε να έχει συνυπολογιστεί.

Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Παρουσιάστηκαν –και αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά- πολλά προβλήματα σε πρώτες ύλες αρκετών προϊόντων. Υπάρχει το μεγάλο έλλειμμα στα δημητριακά. Για πολλούς λόγους. Δεν θα τους εξηγήσω.

Εξάλλου, ο κ. Δραγασάκης είναι ικανότατος οικονομολόγος και γνώστης της πολιτικής κατάστασης, με υπεύθυνο πολιτικό λόγο –ομολογώ- και γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει. Μαζί με αυτά έχουμε τρομακτικές αυξήσεις σε σπορέλαια, λόγω της υπόθεσης των βιοκαυσίμων, και στα γαλακτοκομικά. Όλο αυτό το παζλ ήρθε και δημιούργησε μια διεθνή αναστάτωση.

Αυτό το μεγάλο πρόβλημα, που αναμφισβήτητα υπάρχει διεθνώς και νομίζω ότι το βλέπουμε όλοι, στην Ελλάδα είχε πολύ περισσότερες παρενέργειες. Γιατί, όπως είπα, είχαμε περισσότερες αδυναμίες εδώ στην αγορά. Όμως, πρόκειται για αδυναμίες που πρέπει να συμφωνήσουμε ότι δεν δημιουργήθηκαν ούτε τους τελευταίους μήνες, που εγώ έχω την τιμή και την ευθύνη αυτού του Υφυπουργείου, αλλά ούτε και τα προηγούμενα χρόνια. Είναι αγκυλώσεις και προβλήματα δεκαετιών.

Γιατί ακούμε καμιά φορά να μιλούν για ολιγοπώλια -27 όμιλοι που ελέγχουν το 70% της αγοράς- αλλά είναι προφανές ότι αυτό δεν δημιουργήθηκε πρόσφατα, δηλαδή τα τελευταία χρόνια. Είναι προϊόν άλλων εποχών, άλλων πολιτικών, άλλων νοοτροπιών. Και αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη με υπουργικές αποφάσεις.

Εμείς, για να αντιμετωπίσουμε αυτό το κλίμα, πριν από λίγους μήνες ανακοινώσαμε μια δέσμη μέτρων. Τα μέτρα αυτά –ξέρετε- δεν είναι μέτρα που μπορούν να αποδώσουν μέσα σε ένα βράδυ. Έχουν σκοπό να αλλάξουν γενικότερα το θεσμικό πλαίσιο της αγοράς, να δώσουν μια άλλη λειτουργία στην αγορά, να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός όσο γίνεται περισσότερο και μέσα απʼ αυτή τη λειτουργία εμείς πιστεύουμε -και δεν θα κάνουμε λάθος- ότι θα υπάρξει βελτίωση και στις τιμές.

Θέλουμε να φέρουμε στο φως την όλη λειτουργία της αγοράς. Και όταν από την αρχή με ακούτε να λέω ότι πρέπει ο κάθε φορέας της αγοράς να αναλάβει την ευθύνη του, αυτό ακριβώς εννοούμε. Δεν μπορεί να υπάρχει συσκότιση στην αγορά. Δεν μπορεί μέσα από ένα καθεστώς εκπτώσεων, τιμολογήσεων και παροχών να μη γνωρίζει, πρώτα απʼ όλα, ο καταναλωτής, αλλά και οι ελεγκτικές υπηρεσίες πώς ακριβώς λειτουργεί η αγορά. Αυτά τα προβλήματα που κληρονομήθηκαν σε μεγάλο βαθμό και εντάθηκαν το τελευταίο διάστημα εμείς προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε.

Και επειδή πραγματικά υπάρχει πολιτική βούληση από την Κυβέρνηση να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, με δεδομένο το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει, απευθύνουμε πρόταση και έκκληση σε όλα τα Κόμματα και σε όλους τους φορείς της αγοράς και λέμε ότι είναι καλοδεχούμενη όποια πρόταση και υπόδειξη μπορεί να υπάρχει, προκειμένου τα μέτρα τα οποία θα ληφθούν να έχουν το μέγιστο αποτέλεσμα.

Αυτή τη συνεργασία εμείς τη θέλουμε και πραγματικά θέλουμε να είναι διαρκής, για να μπορέσει να αποδώσει. Θέλουμε την υπεύθυνη συμπεριφορά και στάση και των Κομμάτων και των φορέων της αγοράς.

Δευτερολογία υφυπουργού:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε συνάδελφε, επειδή θίξατε πάρα πολλά θέματα, θα αρκεστώ και πάλι να απαντήσω σʼ εκείνα τα ερωτήματα που είναι της αρμοδιότητάς μου και που αφορούν το συγκεκριμένο Υπουργείο το οποίο εκπροσωπώ.

Είπατε ότι η Κυβέρνηση δημιουργεί την εντύπωση ότι δεν θέλει. Εγώ θα έλεγα το αντίθετο, γιατί, ξέρετε, δεν πρέπει να μένουμε με το τι εντυπώσεις δημιουργούνται και ποιος δημιουργεί τις εντυπώσεις σʼ αυτόν τον τόπο. Πρέπει να δούμε μία προσπάθεια που γίνεται. Και γίνεται το τελευταίο διάστημα μία σημαντική προσπάθεια. Και πραγματικά αυτή η προσπάθεια αποδεικνύεται με συγκεκριμένα στοιχεία, δεν είναι κάτι το γενικό και αόριστο. Είναι συγκεκριμένα μέτρα τα οποία λαμβάνονται.

Είπατε ότι αυτό το μοντέλο πρέπει να αλλάξει. Μίλησα για λειτουργία της αγοράς. Με δεδομένο ότι αυτή η αγορά λειτουργεί ελεύθερα, όπως λειτουργεί σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωρίζετε καλύτερα από μένα ότι είναι δύσκολο να υπάρξουν αλλαγές πάνω σʼ αυτή τη λειτουργία της αγοράς.

Σήμερα, για παράδειγμα, με αφορμή την απόσυρση που αναγγείλαμε προχθές για το ηλιέλαιο, θα ήθελα να σας πω ότι πριν από λίγο υπέγραψα αγορανομική διάταξη, με την οποία «παγώνουμε» τις τιμές στα έλαια για όσο διάστημα χρειάζεται, για να επανέλθει στους φυσιολογικούς ρυθμούς η αγορά.

Αυτές οι παρεμβάσεις γίνονται μόνο κάτω από συγκεκριμένες περιπτώσεις και καταστάσεις. Δεν μπορούν να είναι ο κανόνας. Και σʼ αυτό πρέπει να συμφωνήσουμε, για να δούμε πράγματι τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε. Γιατί παίρνουμε μέτρα.

Είπατε, επίσης, ότι λέγεται πως στην Ελλάδα και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 30% στις ανατιμήσεις είναι προϊόν κερδοσκοπίας.

Ακριβώς επειδή θέλουμε και εμείς να έχουμε αυτή την εικόνα και επειδή και αυτό που εσείς θέτετε σήμερα εδώ είναι και δική μας, αν θέλετε, καταγραφή, προσπαθούμε με μέτρα που πήραμε να έχουμε τα κοστολογικά στοιχεία όλων των προϊόντων.

Έχοντας τα κοστολογικά στοιχεία και με μέτρα που θα εξαγγείλουμε την επόμενη εβδομάδα με διαφάνεια, όπως είπα, στην αγορά, θα έχουμε μία πλήρη εικόνα για κάθε προϊόν, όπως το σε τι τιμή εισάγεται ή παράγεται και σε τι τιμή φθάνει στον καταναλωτή.

Αυτή η σύγχυση που υπήρχε μέχρι σήμερα και που, αν θέλετε, οι καιροί ήταν τέτοιοι που δεν δημιουργούσε πρόβλημα, σήμερα είναι αναγκαιότητα. Το έχουμε βάλει σαν κορυφαίο στόχο και καταβάλουμε προσπάθεια.

Όμως, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι και αυτά τα μέτρα χρειάζονται κάποιο χρονικό διάστημα για να δουλευτούν, να εξαγγελθούν και να υλοποιηθούν και βεβαίως, χρειάζεται και κάποιο χρονικό διάστημα για να αποδώσουν.

Εκείνο που θα συμφωνήσουμε επίσης είναι ότι στο νομοσχέδιο που έχουμε τώρα στην Επιτροπή και το οποίο θα φέρουμε σε λίγες μέρες στη Βουλή, θα δείτε ότι γίνεται μια σοβαρότατη προσπάθεια ενοποίησης προστίμων και αντιμετώπισης της αγοράς εντελώς διαφορετικά.

Ακούσαμε και καταγράψαμε τις απόψεις όλων των κομμάτων. Έγινε ένας σοβαρός και εποικοδομητικός διάλογος στις συνεδριάσεις της Επιτροπής και θέλω να πιστεύω ότι αυτό το νομοσχέδιο, ο Αγορανομικός Κώδικας στον οποίο θα καταλήξουμε, θα είναι ένα εργαλείο για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Όμως, κλείνοντας θα πρέπει να πω ότι αυτοί οι όποιοι ελεγκτικοί μηχανισμού υπήρχαν από την προηγούμενη δεκαετία -τη δεκαετία του 1994-2004- ουσιαστικά χάθηκαν. Δεν υπάρχουν σήμερα οργανωμένοι ελεγκτικοί μηχανισμοί να βγουν προς τα έξω και να τα καταγράψουν όλα αυτά. Αυτό που γινόταν ήταν απλά τιμοληψίες. Δεν γινόταν έλεγχοι με την έννοια του προστίμου, με την έννοια των ποινών.

Επίσης, θα δείτε ότι όπου υπήρχαν με το παραμικρό παραπομπές στον Εισαγγελέα, σήμερα πάμε σε διοικητικά πρόστιμα, για να τα νιώθει άμεσα ο καθένας που παρανομεί και να μην περιμένει πότε θα εκδικαστεί. Βέβαια, συνήθως δεν εκδικαζόταν ποτέ, αλλά παραγραφόταν και ουσιαστικά δεν πληρωνόταν ούτε αυτό το μικρό πρόστιμο που έμπαινε στην αρχή.

Εμείς θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτή η συντονισμένη προσπάθεια θα φέρει αποτελέσματα. Δυστυχώς, η μάχη που δίνεται δεν μπορεί μέσα σε λίγες μέρες, μέσα σε ένα βράδυ, όπως είπα νωρίτερα, να αλλάξει την εικόνα που υπάρχει.

Η προσπάθεια από εμάς θα συνεχιστεί, γιατί υπάρχει πολιτική βούληση. Και επειδή υπάρχει πολιτική βούληση, πραγματικά σας καλούμε, όλα τα κόμματα να συμβάλετε –το κάθε κόμμα, ο κάθε φορέας με την πρότασή του- για να πετύχουμε αυτό το στόχο.

Εγώ πιστεύω ότι πολύ σύντομα η εικόνα θα αρχίσει να βελτιώνεται και αυτό –νομίζω- ότι θα αποτελεί επιτυχία όλων μας.

3) ΟΜΙΛΙΑ Γ. ΔΡΑΓΑΣΑΚΗ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, η ερώτηση γίνεται ακριβώς επειδή το πρόβλημα αποδείχνεται πιο σοβαρό απʼ ό,τι φαινόταν. Μάλιστα σημερινές πληροφορίες από διεθνείς οργανισμούς μας τρομάζουν κατά κάποιο τρόπο, λέγοντας ότι το κύμα των ανατιμήσεων μπορεί να διαρκέσει. Ειδικά η αύξηση των τιμών στα τρόφιμα μπορεί να κρατήσει και δεκαετία. Ακριβώς γιʼ αυτό πρέπει να αλλάξει η πολιτική, αφού δεν αποδίδει η πολιτική που έχουμε σήμερα.

Κύριε Υπουργέ, αυτό που ρωτάει όλος ο κόσμος και εγώ μαζί είναι το εξής: Παντού υπάρχουν ανατιμήσεις. Γιατί οι ίδιες πολυεθνικές τα ίδια προϊόντα στην Ελλάδα τα πουλούν ακριβότερα; Γιατί δηλαδή το μπουκάλι της COCA COLA να έχει στο super market στην Αθήνα πιο ακριβά απʼ ό,τι έχει στο Βερολίνο. Ενδεχομένως, κάποιο πρόβλημα υπάρχει.

Δεύτερον, πετρέλαιο και καύσιμα. Επανεξετάστε όλο το σύστημα. Γιατί πρέπει η χθεσινή τιμή της Νέας Υόρκης να γίνει σήμερα τιμή πώλησης στα βενζινάδικα; Αυτή η κερδοσκοπική άνοδος δεν εισάγεται μέσα στο δικό μας πληθωρισμό;

Δηλαδή μήπως και η λεγόμενη μέθοδος LIFO –last in, first out- και όλο αυτό το σύστημα βοηθάει στην επιτάχυνση του πληθωρισμού;

Κύριε Υπουργέ, διαμορφώνεται η εντύπωση ότι η Κυβέρνηση τελικά δεν θέλει να πάρει μέτρα. Και δεν θέλει να πάρει μέτρα, διότι αυτό είναι το μοντέλο της, αυτή είναι η οικονομία της: η ελεύθερη αγορά.

Άλλος να εισάγει νοθευμένα σπορέλαια από την Ουκρανία, άλλος να καθορίζει αυθαίρετα τις τιμές, άλλος να κλέβει τους μικροεπενδυτές στο Χρηματιστήριο.

Διαμορφώνεται αυτή η άποψη. Διαφωνείτε; Αποδείξτε το! Όχι απλά με εξαγγελίες μέτρων, αλλά με αποτελέσματα και με πολιτικές!

Εγώ δεν έχω αντίρρηση και χαίρομαι που είστε σήμερα εδώ, διότι πάντα έχουμε καλό διάλογο. Όμως, εμείς απευθυνόμαστε στην Κυβέρνηση, κύριε Υπουργέ. Δεν μπορούμε να τεμαχίσουμε το πρόβλημα και να δούμε τι μπορεί να κάνει ο Υφυπουργός κ. Βλάχος, τι μπορεί να κάνει ο κ. Αλογοσκούφης, κ.λπ.

Επομένως, εμείς ζητούμε μία ολοκληρωμένη πολιτική. Πρώτον, αρχίστε από το δημόσιο. Γιατί να ανατιμηθεί το πετρέλαιο κατά 7% μέσα στον Ιούνιο ή τον Ιούλιο; Παγώστε έστω αυτήν την αύξηση! Πώς να γίνει πιστευτό ότι θέλετε να πατάξετε την ακρίβεια, όταν ως Κυβέρνηση αυτή τη στιγμή που δημιουργήθηκε ένα κλίμα πανικού ενδεχομένως στην αγορά, πυροδοτείτε με ανατιμήσεις; Παγώστε τις ανατιμήσεις για ένα διάστημα!

Δεύτερον, σε ό,τι αφορά την εγχώρια αγορά, να γίνουν έλεγχοι! Συντονίστε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, δηλαδή τον ΕΦΕΤ, το Γενικό Χημείο του Κράτους, το Υπουργείο Γεωργίας, τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς, τους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς, τους εισφοροελεγκτικούς μηχανισμούς. Όλοι αυτοί οι θεσμοί μπορούν να βοηθήσουν, αν υπάρχει πολιτική βούληση!

Και δε μου απαντήσατε σʼ αυτό που σας ρωτάω. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με τις υπηρεσίες της έκανε υπολογισμό και λέει «το 30% περίπου των ανατιμήσεων στα τρόφιμα δεν δικαιολογείται από την αύξηση του κόστους ζωής». Άρα, εδώ υπάρχει ένας χώρος κερδοσκοπίας. Στην Ελλάδα το έχετε εκτιμήσει αυτό; Και τι μέτρα θα παρθούν;

Επίσης, όσον αφορά τις τιμές, αυτές είναι οι τιμές. Τι θα γίνει με τα εισοδήματα; Δύο εκατομμύρια επτακόσιες πενήντα χιλιάδες άτομα –σήμερα ήρθε το στοιχείο από τη Eurostat- ζουν με λιγότερα από 22 ευρώ την ημέρα! Δεν πρέπει να παρθούν μέτρα; Δεν πρέπει να γίνει ένας ειδικός τιμάριθμος για το κόστος ζωής της φτωχής οικογένειας που χρόνια τώρα εδώ μέσα το φωνάζουμε;

Η συλλογική διαπραγμάτευση που γίνεται είναι σε λανθασμένη βάση. Είναι λάθος ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτού, όχι από πρόθεση, αλλά αντικειμενικά. Άλλο το καλάθι μίας εύπορης νοικοκυράς και άλλο το καλάθι και ο προϋπολογισμός ενός φτωχού νοικοκυριού που ζει με 700 ευρώ ή 1000 ευρώ.

Χρειάζεται ειδικός δείκτης κόστους ζωής και στη βάση αυτή θα καθοριστούν οι αυξήσεις. Και εν πάση περιπτώσει, δείτε ως Κυβέρνηση ένα διορθωτικό ποσό, μία έκτακτη βοήθεια στους πολύ χαμηλόμισθους, στα πολύ χαμηλά εισοδήματα.

Και τελειώνω, κύριε Πρόεδρε, λέγοντας ότι υπάρχει και ο κοινωνικός μισθός. Δεν είναι μόνο τι παίρνει ο εργαζόμενος σε χρήμα. Το θέμα είναι τι πληρώνει απʼ αυτά που δεν θα έπρεπε να πληρώνει. Φάρμακα, υγεία, παιδεία! Είναι το ευρύτερο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής το οποίο έχει αποδιαρθρωθεί. Είναι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που και ο Προεδρεύων εδώ της Βουλής το έχει πει, αλλά δεν μας ακούει κανείς!

Επομένως, για μας η ακρίβεια δεν είναι μόνο τιμές. Είναι πλευρά του κοινωνικού προβλήματος. Και απʼ αυτήν την άποψη απευθυνόμαστε στην Κυβέρνηση και ζητούμε μέτρα και πολιτικές.