Στη μεγάλη σημασία που έχει, στην υπόθεση της διάθεσης γεωργικών φαρμάκων «ο δημόσιος και κοινωνικός έλεγχος, η δημόσια έρευνα, η συνταγογράφηση από γεωπόνους, η ενίσχυση των δημόσιων φορέων έρευνας για ζητήματα του πρωτογενούς τομέα και συγκεκριμένα εδώ σε ένα μείζον ζήτημα, ζήτημα που αφορά τη δημόσια υγεία, την υγεία των αγροτών, την καταστροφή τελικά της πρωτογενούς παραγωγής από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, αλλά και τις πολύ σημαντικές παράπλευρες απώλειες, όπως τα μελίσσια» επικεντρώθηκε στην ομιλία της στη συζήτηση του νομοσχεδίου του ΥΠΑΑΤ «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις», η βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ Ηρώ Διώτη.

Αναφερόμενη στην αλόγιστη χρήση εντομοκτόνων από τη δεκαετία του ʼ60, η βουλευτής παρατήρησε ότι είτε δεν υπάρχουν έρευνες που να δείχνουν τη βλαπτικότητα ορισμένων γεωργικών φαρμάκων στη δημόσια υγεία, είτε αυτές αποκρύπτονται είτε αποκρύπτουν την αλήθεια, γιατί η φαρμακοβιομηχανία θα είχε πολλές οικονομικές απώλειες. «Είναι πάρα πολλά τα κέρδη για να αφήνουνε τέτοιες πληροφορίες να κυκλοφορούν αδέσποτες, αν υποθέσουμε ότι γίνονται πειράματα για τη βλαπτικότητα των δραστικών ουσιών των φυτοφαρμάκων».

«Ερευνητές υποστήριξαν πριν λίγες μέρες ότι οι κλιματικές συνθήκες, θα έχουν ως αποτέλεσμα τη χρήση από τους αγρότες όλο και περισσότερων εντομοκτόνων για την προστασία της σοδειάς τους. Αυτό θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, καθώς οι αγρότες αποκρούουν την εισβολή των εντόμων, ενώ η μόλυνση του νερού σκοτώνει τα αυτόχθονα είδη που αποτελούν μέρος της τροφικής αλυσίδας για τα πουλιά, τα ψάρια και άλλα άγρια ζώα». 

Η βουλευτής υπενθύμισε μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, αλλά και καταστροφικές επιδράσεις στη δημόσια υγεία (τερατογενέσεις, καρκινογενέσεις κ.α.) που έχουν σημειωθεί είτε από κατάχρηση εντομοκτόνων και φυτοφαρμάκων, είτε από έκλυση μεγάλης ποσότητας αυτών λόγω ατυχημάτων, σημειώνοντας ότι «γνωρίζουμε και από τη Θεσσαλία πως έχει υπάρξει αλόγιστη χρήση για δεκαετίες, για την οποία υπεύθυνοι είναι όλοι όσοι εμπλέκονται με τα φυτοφάρμακα. Στην Ελλάδα, ευτυχώς, δεν έχει υπάρξει μεγάλο ατύχημα. Υπήρξαν, όμως, αεροψεκασμοί, που, εκτός από το στόχο, ψεκάζουν και τις δίπλα καλλιέργειες και τους ανθρώπους και τα μελίσσια λόγω διασποράς του φαρμάκου. Γιʼ αυτό πρέπει ξεκάθαρα να είμαστε κατά των αεροψεκασμών χωρίς “παραθυράκια”.

Νομίζουμε ότι κάποτε πρέπει να ενημερωθούν σωστά οι αγρότες και όλοι οι χρήστες φυτοφαρμάκων και να μπουν περιορισμοί στη συνταγογράφηση από τους γεωπόνους. Δεν μπορούν να δρουν ανεξέλεγκτα οι εταιρείες αγροχημικών (ακόμη και στο θέμα ΓΤ σπόρων) ούτε να τις θεωρούμε φορείς ενημέρωσης. Άλλωστε, το κόστος για τον παραγωγό αυξάνεται από τις επιπτώσεις που έχει στις καλλιέργειές του και την ανθεκτικότητα που εμφανίζουν στα επιβλαβή ζιζάνια ή έντομα. Επίσης, αυξάνεται από τις επιπτώσεις στην υγεία του και από τις επιπτώσεις στην τσέπη του λόγω υπερκατανάλωσης αγροχημικών, αλλά και λιπασμάτων –ενώ δεν χρειάζονται- και δεν αυξάνεται από τον έλεγχο και τη συνταγογράφηση –η οποία δεν πρέπει να επιβαρύνει τον παραγωγό. Πρέπει να δούμε το “δάσος” που είναι το συνολικό σύστημα, η πρωτογενής παραγωγή, το περιβάλλον, ο παραγωγός, ο καταναλωτής, η ποιότητα των τροφίμων, η υγεία, η διατροφική επάρκεια, καθώς ο κάθε κρίκος της αλυσίδας εξαρτάται από τον άλλο και όχι να κοιτάμε το “δέντρο” που είτε είναι κάποιος μεμονωμένος παράγοντας, είτε διάφορα συμφέροντα» κατέληξε η βουλευτής.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας (από τα πρακτικά της Βουλής) είναι το ακόλουθο:

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ

ΙΓ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΣΥΝΟΔΟΣ Γ΄
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ  ΝΖ΄
Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2012

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μόνη συζήτηση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις»

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γρηγόριος Νιώτης):  Η κυρία Ηρώ Διώτη, Βουλευτής του νομού Λαρίσης του ΣΥΡΙΖΑ, έχει το λόγο.

ΗΡΩ ΔΙΩΤΗ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, θα επικεντρωθώ στο γιατί έχει μεγάλη σημασία στην υπόθεση των φυτοφαρμάκων ο δημόσιος και κοινωνικός έλεγχος, η δημόσια έρευνα, η συνταγογράφηση από γεωπόνους, η ενίσχυση των δημόσιων φορέων έρευνας για ζητήματα του πρωτογενούς τομέα και συγκεκριμένα εδώ σε ένα μείζον ζήτημα, ζήτημα που αφορά τη δημόσια υγεία, την υγεία των αγροτών, την καταστροφή τελικά της πρωτογενούς παραγωγής από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, αλλά και τις πολύ σημαντικές παράπλευρες απώλειες, όπως τα μελίσσια για παράδειγμα.

Αν μετατρέψουμε σε νούμερα τις επιπτώσεις της αλόγιστης χρήσης σε αυτούς τους τομείς, το κόστος είναι ανυπολόγιστο, είναι πάρα πολύ μεγάλο και αυτό το κόστος ποτέ δεν μπαίνει στη συζήτηση. Η συζήτησή μας αφορά την ενσωμάτωση μιας οδηγίας, που είναι ως νομοθέτημα πολύ περιορισμένο κυρίως σε ποινές και εισπράξεις και γενικολογίες για εθνικά σχέδια, περίπου για να βγάλουμε την υποχρέωση και φυσικά χάνει το δάσος πίσω από το δέντρο.

Χωρίς να θέλουμε να δαιμονοποιήσουμε, λέμε ότι είναι γνωστές από τη δεκαετία του 1960 οι επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων με πρώτα στη λίστα τα εντομοκτόνα. Είναι, επίσης, γνωστό ότι εφόσον χρησιμοποιούνται μερικές δεκαετίες, μετά ανακαλύπτουμε πόσο επικίνδυνο είναι κάποιο από αυτά και το αποσύρουμε, ενώ ήδη έχουν κάνει ανυπολόγιστη ζημιά. «Δεν υπάρχουν στοιχεία αν και κατά πόσο είναι επικίνδυνα και δημιουργούν καρκινογενέσεις» είπε κάποιος Βουλευτής, κάποιος συνάδελφος, στην Επιτροπή. Μα φυσικά και δεν υπάρχουν. Είναι πάρα πολλά τα κέρδη για να αφήνουνε τέτοιες πληροφορίες να κυκλοφορούν αδέσποτες, αν υποθέσουμε ότι γίνονται πειράματα για τη βλαπτικότητα των δραστικών ουσιών των φυτοφαρμάκων.

Πάντως, κυρίες και κύριοι Βουλευτές,  νομίζω ότι όλοι όσοι και όσες θέλουν να ασχοληθούν, ξέρουν πως οι δραστικές ουσίες των σκευασμάτων, ανεξαρτήτως εμπορικού ονόματος, είναι συγκεκριμένες και ανήκουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες και κυκλοφορούν από πολλές δεκαετίες μέχρι σήμερα με παραλλαγές και περιοδικές απαγορεύσεις.

Τα εντομοκτόνα, για παράδειγμα, είναι χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες ή οργανοφωσφορικά. Αν θέλετε να ρίξετε μια ματιά στις επιπτώσεις τους στους  ανθρώπους και το περιβάλλον, ξεκινήστε να διαβάσετε τη «Σιωπηλή άνοιξη» της Ράκελ Κάρσον, που έχει κυκλοφορήσει από τη δεκαετία του 1960, βιβλίο αναφερόμενο στις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων.

Από τότε ισχυριζόταν η συγγραφέας ότι η δημόσια υγεία και το περιβάλλον, το ανθρώπινο και το φυσικό, ήταν αδιαχώριστα και επέμενε πως ο ρόλος του ειδικού πρέπει να περιορίζεται από τη δημοκρατική προσβασιμότητα και από τη δημόσια συζήτηση για τους κινδύνους των βλαβερών τεχνολογιών. Το βιβλίο, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, προκαλεί ρίγη σε όποιον το διαβάζει και δυστυχώς, η Carlson, παρʼ ότι πολεμήθηκε πολύ, τελικά επιβεβαιώθηκε από πλήθος επιστημονικών ερευνών και από την ίδια την πραγματικότητα.

Ερευνητές από τη Λειψία υποστήριξαν πριν λίγες μέρες ότι οι κλιματικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της θέρμανσης στη Σκανδιναβία και τη Βαλτική, θα έχουν ως αποτέλεσμα τη χρήση από τους αγρότες όλο και περισσότερων εντομοκτόνων για την προστασία της σοδειάς τους. Αυτό θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, καθώς οι αγρότες αποκρούουν την εισβολή των εντόμων, ενώ η μόλυνση του νερού σκοτώνει τα αυτόχθονα είδη που αποτελούν μέρος της τροφικής αλυσίδας για τα πουλιά, τα ψάρια και άλλα άγρια ζώα.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά τις επόμενες δεκαετίες περίπου το 40% των πλωτών οδών της Ευρώπης θα είναι μολυσμένο.

Επίσης, γνωρίζουμε, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, ότι πολλές από τις ουσίες που χρησιμοποιήθηκαν ή και χρησιμοποιούνται -στα εντομοκτόνα για παράδειγμα- ήταν ουσίες που προορίζονταν για την πολεμική βιομηχανία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διότι τα έντομα χρησιμοποιούνταν ευρέως τότε για πειράματα. Και αυτό κάτι λέει για αυτές τις ουσίες και τις επιπτώσεις τους στους ανθρώπους, που ήταν και ο στόχος εξάλλου.

Ξέρετε, επίσης, όλοι και όλες ότι από το 1961 μέχρι και το 1971, τη δεκαετία αυτή, ο αμερικανικός στρατός χρησιμοποίησε ως ευρύτατη έκταση ένα δραστικότατο αποφυλλωτικό ζιζανιοκτόνο που έμεινε γνωστό ως ο πορτοκαλί παράγοντας. Με αεροψεκασμούς αυτού του ζιζανιοκτόνου οι Αμερικάνοι αποψίλωσαν τεράστιες εκτάσεις πυκνής άγριας βλάστησης, τροπικά δάση, για να στερήσουν από τους Βιετκόγκ τις περιοχές όπου θα μπορούσαν να καταφύγουν. Ακόμη υπάρχουν τερατογενέσεις παιδιών στο Βιετνάμ από αυτήν την ενέργεια. Το φυτοφάρμακο αυτό περιείχε κυρίως διοξίνη.

Επίσης, ολική καταστροφή υπήρξε σε πληθυσμούς που υπέστησαν μεγάλες ποσότητες ουσιών φυτοφαρμάκων εξ αιτίας ατυχημάτων. Θυμίζω το Μποπάλ στην Ινδία το Δεκέμβρη του 1984, όπου το εργοστάσιο της Union Carbide διέρρευσε ισοκυανικό μεθύλιο και διαχύθηκε στην περιοχή. Γύρω στους τρεις χιλιάδες ανθρώπους πέθαναν από ασφυξία τις πρώτες ώρες και οι νεκροί συνολικά από τα μετέπειτα αποτελέσματα, χωρίς την επιδημία τερατογενέσεων, έφθασαν τις είκοσι πέντε χιλιάδες. Ποτέ κανείς δεν τιμωρήθηκε.

Παράλληλα, στο Σεβέζο, γνωστό και από την Ευρωπαϊκή Οδηγία, πόλη της Βόρειας Ιταλίας, τον Ιούνιο του 1976 υπήρξε μαζική διαρροή διοξίνης από το εργοστάσιο παραγωγής τριχλωροφαινόλης της «Εταιρείας Icmesa», ελβετικών συμφερόντων, ύστερα από βλάβη σε δικλείδα ασφαλείας. Το Σεβέζο μετατράπηκε σε πόλη-φάντασμα.

Θέλω, λοιπόν, με όλα αυτά να πω ότι οι ουσίες αυτές είναι πολύ επικίνδυνες και θα πρέπει να είμαστε πολύ σοβαροί με τη διαχείριση αυτού του θέματος. Δεν έχει γίνει καμμία τέτοια διαχείριση ποτέ, ούτε έχει υπάρξει ποτέ σωστή πληροφόρηση για τις ουσίες αυτές, για το πώς λειτουργούν και για το πώς θα πρέπει να χρησιμοποιούνται. Γνωρίζω και από τη Θεσσαλία πως έχει υπάρξει αλόγιστη χρήση για δεκαετίες, για την οποία υπεύθυνοι είναι όλοι όσοι εμπλέκονται με τα φυτοφάρμακα.

Οι συνέπειες της χρήσης αυτής είναι πολύ εμφανείς, για παράδειγμα, οι ανθεκτικότητες που αναπτύσσονται στους επιβλαβείς οργανισμούς, τα υπολείμματα στο νερό, μέχρι και καθόλου εμφανείς, όπως είναι οι επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Στην Ελλάδα, ευτυχώς, δεν έχει υπάρξει μεγάλο ατύχημα. Υπήρξαν, όμως, για παράδειγμα αεροψεκασμοί, που ως γνωστόν, εκτός από το στόχο ψεκάζουν και τις δίπλα καλλιέργειες και τους ανθρώπους και τα μελίσσια λόγω διασποράς του φαρμάκου. Γιʼ αυτό πρέπει ξεκάθαρα να είμαστε κατά των αεροψεκασμών χωρίς «παραθυράκια».

Μιας και είπα για μελίσσια, στην Αθήνα είναι γνωστό τι συνέβη, γιατί έχουν γίνει πάρα πολλές καταγγελίες. Θέλω να υπογραμμίσω τρία ζητήματα που παίζουν ρόλο στην υπόθεση: η επικινδυνότητα των φαρμάκων όταν χρησιμοποιούνται ανεξέλεγκτα, η ανικανότητα της πολιτείας, αλλά και η γνωστή τακτική της κατʼ εξαίρεση κυκλοφορίας φαρμάκων για συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Ας δούμε μόνο μία περίπτωση: το κόκκινο σκαθάρι στους φοίνικες. Με τις νεονικοτινοειδείς ουσίες που πήραν έγκριση για εκατόν είκοσι μέρες έγιναν ψεκασμοί που αφάνισαν τα μελίσσια στην Ανατολική Αττική. Φυσικά, σε κανένα Υπουργείο ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό να προστατεύσει λίγο το φυσικό περιβάλλον και την ενδημική χλωρίδα, περιορίζοντας αυτήν τη μόδα με τους φοίνικες που έχει προκαλέσει ποικίλες καταστροφές, διότι είναι εισαγόμενο είδος, δηλαδή ποτέ δεν υπήρξε μία πολιτική για τα θέματα αυτά και γίνονται κινήσεις που επιβαρύνουν και άλλο την κατάσταση και φυσικά, πάντα κάποιοι θησαυρίζουν.

Στην προκειμένη περίπτωση, στην ιστορία με τους φοίνικες, το Υπουργείο θεώρησε ότι πρέπει να δώσει άδεια για φάρμακα κατʼ εξαίρεση, παρʼ ότι ήταν πολύ επικίνδυνα για τις μέλισσες. Όσον αφορά τους ανθρώπους, δεν ξέρουμε, αλλά ο Μελισσοκομικός Σύλλογος της Ανατολικής Αττικής έχει στείλει έγγραφο στο Υπουργείο ότι τα εν λόγω φάρμακα είναι νευροτοξικά για τον άνθρωπο.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού)

Κύριε Πρόεδρε, κλείνω με το εξής: Νομίζουμε ότι κάποτε πρέπει να ενημερωθούν σωστά οι αγρότες αυτής της χώρας, καθώς και όλοι οι χρήστες φυτοφαρμάκων και να μπουν περιορισμοί στη συνταγογράφηση από τους γεωπόνους. Δεν μπορεί να αφήνονται να δρουν ανεξέλεγκτα οι εταιρείες αγροχημικών ούτε να θεωρούμε ότι οι ίδιες είναι φορείς ενημέρωσης. Εξάλλου, ετοιμάζονται να βάλουν χέρι και στο ζήτημα των σπόρων και να αυξήσουν την εξάρτηση των αγροτών για σπόρους –και, μάλιστα, μεταλλαγμένους- καθώς και για φάρμακα.

Περί αυτού ως ΣΥΡΙΖΑ έχουμε καταθέσει και γραπτή ερώτηση στο Υπουργείο, με αφορμή ένα νόμο που πέρασε στη Γαλλία με τις ευλογίες της Μοσάντ. Ας μην ξεχνάμε πως το κόστος για τον παραγωγό αυξάνεται από τις επιπτώσεις που έχει στις καλλιέργειές του και την ανθεκτικότητα που εμφανίζουν στα επιβλαβή ζιζάνια ή έντομα. Επίσης, αυξάνεται από τις επιπτώσεις στην υγεία του και από τις επιπτώσεις στην τσέπη του λόγω υπερκατανάλωσης αγροχημικών, αλλά και λιπασμάτων –ενώ δεν χρειάζονται- και δεν αυξάνεται από τον έλεγχο και τη συνταγογράφηση. Εμείς έχουμε τοποθετηθεί για τη συνταγογράφηση και έχουμε πει ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιβαρύνει τον παραγωγό.

Εν κατακλείδι, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, πρέπει να δούμε το δάσος που είναι το συνολικό σύστημα, η πρωτογενής παραγωγή, το περιβάλλον, ο παραγωγός, ο καταναλωτής, η ποιότητα των τροφίμων, η υγεία, η διατροφική επάρκεια, καθώς ο κάθε κρίκος της αλυσίδας εξαρτάται από τον άλλο και όχι να κοιτάμε το δέντρο που είτε είναι κάποιος μεμονωμένος παράγοντας, είτε διάφορα συμφέροντα.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γρηγόριος Νιώτης): Ευχαριστούμε την κα Ηρώ Διώτη.