ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ-ΠΡΟΣΘΗΚΗ

Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας: «Αναβάθμιση και βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης των ασφαλιστικών φορέων, Πρόστιμα για την ανασφάλιστη και αδήλωτη εργασία και Λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας».

Θέμα: «Προσθήκη-αντικατάσταση του άρθρου 69 του Νόμου «Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση και στην αγορά εργασίας και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας» με τίτλο «Ανασφάλιστοι Υπερήλικες»

Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Με τον Nόμο 1296/1982 (Α΄ 128) προβλέφθηκε η χορήγηση σύνταξης και η παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε έλληνες και ομογενείς που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα, με τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α. Να έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους.

β. Να μην παίρνουν αυτοί και οι σύζυγοί τους, στις περιπτώσεις ανδρόγυνων, σύνταξη ή άλλο περιοδικό βοήθημα από οποιαδήποτε πηγή, και

γ. Το ετήσιο ατομικό εισόδημα ή το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, στις περιπτώσεις ανδρόγυνων, από την εργασία τους ή από οποιαδήποτε άλλη πηγή, των συντάξεων συμπεριλαμβανομένων, να μην ξεπερνά το ύψος των ετήσιων παροχών που χορηγεί ο ΟΓΑ στον αγρότη ή το αγροτικό ζευγάρι.

Σκοπός του νόμου ήταν η προστασία των ανασφάλιστων υπερήλικων, οι οποίοι διαβιούν υπό συνθήκες συνολικού εισοδήματος χαμηλότερου από τις ετήσιες παροχές που χορηγεί ο ΟΓΑ στον αγρότη ή το αγροτικό ζευγάρι. Είχαν θεσπισθεί επίσης προϋποθέσεις χορήγησης της σύνταξης σε ανασφάλιστους υπερήλικες ομογενείς, κυρίως από τη Βόρεια Ήπειρο και τις πρώην ΕΣΣΔ. Δόθηκε δηλαδή με τον τρόπο αυτό και κίνητρο στους ομογενείς να εγκατασταθούν στην Ελλάδα και τους απονεμήθηκε η ελληνική ιθαγένεια. Με τη σύνταξη αυτή που τους χορηγήθηκε νόμιμα και με κάποια μικρή σύνταξη από τις χώρες τους, η οποία, στην καλύτερη περίπτωση, δεν υπερβαίνει το ποσό των 120 ευρώ, κατάφεραν να οργανώσουν τη ζωή τους και σήμερα οι περισσότεροι απ αυτούς είναι 75 - 80 ετών.

Με το τρίτο Μνημόνιο (Ν. 4093/2012) οι προϋποθέσεις έγιναν αυστηρότερες, σε σημείο που η σύνταξη σχεδόν καταργείται. Συγκεκριμένα, με την παράγραφο 5 της Υποπαραγράφου ΙΑ6 του άρθρου πρώτου του N. 4093/2012 (ΦΕΚ Α 222) ορίζεται ότι:

«Από 1.1.2013 η μηνιαία σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων του ν. 1296/1982 (Α΄ 128), όπως ισχύει, καταβάλλεται, εφόσον συντρέχουν αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις:

α. Έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.

β. Δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται οι ίδιοι σύνταξη από οποιονδήποτε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή το Δημόσιο στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ανεξαρτήτως ποσού, και επίσης, σε περίπτωση εγγάμων, δεν λαμβάνει ο/η σύζυγός τους σύνταξη μεγαλύτερη από το πλήρες ποσό της συνταξιοδοτικής παροχής, λόγω γήρατος, του άρθρου 4 του ν. 4169/1961.

γ. Διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα τελευταία είκοσι (20) έτη πριν την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση και εξακολουθούν να διαμένουν κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους.

δ. Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημά τους, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημά τους, δεν υπερβαίνει το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων είκοσι (4.320) ευρώ ή, στην περίπτωση εγγάμων, το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων εξακοσίων σαράντα (8.640) ευρώ.

Εξαιρούνται της παροχής οι μοναχοί/ες, οι οποίοι διαμένουν σε Ιερές Μονές και συντηρούνται από αυτές και όσοι εκτίουν ποινή φυλάκισης. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας μετά γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΓΑ και του ΣΚΑ καθορίζονται τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την απόδειξη της συνδρομής των προϋποθέσεων που ορίζονται στις περιπτώσεις β΄ έως δ΄ της προηγούμενης παραγράφου, και η διαδικασία ελέγχου των εισοδηματικών κριτηρίων, καθώς και οι κυρώσεις που επιβάλλονται σε όσους υποβάλλουν ανακριβή στοιχεία.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας δύνανται να αναπροσαρμόζονται τα ποσά που αναφέρονται στην περίπτωση δ΄.

Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και αιτήσεις που υποβάλλονται μέχρι 31.12.2012 κρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος πλην του ορίου ηλικίας που ορίζεται το 65ο έτος.

Με τα κριτήρια που ορίζονται στις περιπτώσεις β΄ έως και δ΄ της παρούσας ρύθμισης, επανακρίνονται από 1.1.2013 και όσοι έχουν ήδη καταστεί συνταξιούχοι ».

Οι προϋποθέσεις χορήγησης της μηνιαίας σύνταξης γίνονται περισσότερο αυστηρές, τόσο ώστε εάν ο ανασφάλιστος υπερήλικας, έλληνας ή ομογενής από τη Βόρεια Ήπειρο ή τις πρώην ΕΣΣΔ ή άλλη χώρα του εξωτερικού, λαμβάνει ή δικαιούται ο ίδιος ή ο/η σύζυγος σύνταξη από κάποιον φορέα της Ελλάδας ή της χώρας προέλευσης, έστω και 100 ευρώ, να μην δικαιούται τη σύνταξη και την υγειονομική περίθαλψη του Ν. 1296/1982 και να καταδικάζεται ακόμα ένα ζευγάρι ανασφάλιστων υπερήλικων να ζήσει με το ποσό των 100 ευρώ το μήνα. Από το νόμο δεν εξαιρέθηκε καμία σύνταξη, ούτε καν τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας ή οι συντάξεις Εθνικής Αντίστασης! Οι απολύτως βάρβαρες αυτές διατάξεις οδήγησαν υπερήλικες στην παραίτηση από την τιμητική σύνταξη για τους αγώνες τους στην Εθνική Αντίσταση και από το επίδομα αναπηρίας, προκειμένου να διατηρήσουν το δικαίωμά τους να λαμβάνουν 360 ευρώ το μήνα.

Η αναθεώρηση αυτή του Nόμου 1296/1982 με τρόπο παράλογο, άδικο και κοινωνικά ανάλγητο καταργεί το δικαίωμα στη σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων, ακόμα και λόγω σωρευτικών συντάξεων ελάχιστης αξίας. Οι θιγόμενοι υπερήλικες είναι κατά κάνονα εξαιρετικά ευάλωτα στρώματα του πληθυσμού που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο για το 2012 ορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ στα 7.178 ευρώ τον χρόνο σε ατομικό επίπεδο (στα 15.073 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών), δηλαδή κατά πολύ υψηλότερα του ορίου που έβαλε ο μνημονιακός νόμος. Η εφαρμογή του έχει παράλληλα τις εξαιρετικά αντικοινωνικές και άδικες συνέπειες αποκλεισμού της συντριπτικής πλειοψηφίας των μέχρι τώρα ωφελουμένων, επειδή στο ήδη εξευτελιστικά χαμηλό ποσό των 4.320 ευρώ συνυπολογίζεται και το τεκμαρτό εισόδημα.

H προτεινόμενη από το Υπουργείο διάταξη στο άρθρο 69 του Νόμου «Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση και στην αγορά εργασίας και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας», αντί να αναγνωρίσει τα προβλήματα που δημιούργησε η εφαρμογή του Ν. 4093/2012, προσέθεσε επιπλέον προϋποθέσεις περιορισμού της απονομής συντάξεων ανασφάλιστων υπερηλίκων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θεωρεί ότι το θεσμικό πλαίσιο και το ύψος παροχών οφείλει να επανασχεδιαστεί συνολικά, βασισμένο στις κοινωνικές ανάγκες των συνταξιούχων. Βασικοί άξονες των παρεμβάσεων για την ενίσχυση του κοινωνικού, δημόσιου και αλληλέγγυου χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης θα είναι η επαρκής οικονομική στήριξη κατά απόλυτη προτεραιότητα των χαμηλοσυνταξιούχων, αλλά και η κάλυψη όσων απόρων και ανασφάλιστων συμπολιτών στερούνται της σύνταξης ακόμα και με το καθεστώς του Nόμου 1296/1982.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θεωρεί ότι ο πληττόμενος πληθυσμός είναι ήδη σε εξαιρετικά ευάλωτη κατάσταση και οι βίαιες αυτές περικοπές ενισχύουν το κοινωνικό κύμα εξαθλίωσης. Για τους λόγους αυτούς, προτείνει η περικοπή συντάξεων ανασφάλιστων υπερηλίκων και η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων απονομής τους να καταργηθούν άμεσα μέσω της παρούσας τροπολογίας.

Β. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ-ΠΡΟΣΘΗΚΗ

Το άρθρο 69 του Νόμου «Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση και στην αγορά εργασίας και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας»  με τίτλο «Ανασφάλιστοι Υπερήλικες» αντικαθίσταται ως εξής:

«Από 01.01.2013 καταργείται αναδρομικά η παράγραφος 5 της Υποπαραγράφου ΙΑ6 του άρθρου πρώτου του N. 4093/2012 (ΦΕΚ Α 222) και εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις του Nόμου 1296/1982 (Α΄ 128)».

Οι προτείνοντες βουλευτές

Λαφαζάνης Παναγιώτης

Κουρουμπλής Παναγιώτης

Στρατούλης Δημήτρης

Μητρόπουλος Αλέξης

Αγαθοπούλου Ειρήνη

Αμανατίδης Γιάννης

Αμμανατίδου Ευαγγελία

Βαλαβάνη Νάντια

Διαμαντόπουλος Ευάγγελος

Καραγιαννίδης Χρήστος

Κριτσωτάκης Μιχάλης

Μπάρκας Κώστας

Μπόλαρη Μαρία

Ουζουνίδου Ευγενία

Πετράκος Αθανάσιος

Σταθάς Γιάννης

Χαραλαμπίδου Δέσποινα