Τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας» χρησιμοποιούνται από τις μνημονιακές κυβερνήσεις από το 2011 ως δήθεν πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω προσωρινής και κακοπληρωμένης πεντάμηνης απασχόλησης ανέργων. Σε αυτά τα προγράμματα, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (2011 -2012) προβλεπόταν αμειβόμενη ενεργή συμμετοχή – διαμεσολάβηση των λεγόμενων μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ).

Πρόκειται για προγράμματα «απασχόλησης» επιχορηγούμενα από την ΕΕ μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) με τις ασφαλιστικές εισφορές να πληρώνονται από τον ΟΑΕΔ (με χρήματα δηλαδή που έχουν κρατηθεί από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων), χωρίς επίδομα αδείας, γάμου, παιδιών, σπουδών, τριετίας, αποδοχές αδείας και δώρα εορτών, με αμοιβή 25 ευρώ την ημέρα κι όχι μεγαλύτερη από 625 ευρώ  μηνιαίως (δεν είχε ακόμα μειωθεί ο κατώτερος μηνιαίος μισθός από 751 σε 586 ευρώ), ανεξάρτητα από την ειδικότητα του εργαζομένου, ενώ συνιστούσε σχεδόν τον κανόνα οι εργαζόμενοι μετά από μήνες δουλειάς να παραμένουν απλήρωτοι.

Άσχετα από το επικοινωνιακό τους περιτύλιγμα οι σχέσεις εργασίας που προέκυπταν υπάγονταν στο δίκαιο του κατ΄ επάγγελμα δανεισμού των εργαζομένων. Υπό την έννοια αυτή, ο άμεσος εργοδότης (ΜΚΟ κλπ) έκανε την πρόσληψη και  δάνειζε τον απασχολούμενο για ορισμένο χρονικό διάστημα στον έμμεσο εργοδότη (συμπράττων φορέας του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα), αποκομίζοντας χρηματικό όφελος/κέρδος από τη διαμεσολάβηση ύψους 5% επί της δαπάνης του προγράμματος, με σκοπό την εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων, όπως αυτά προβλέπονταν στο Μνημόνιο Συνεργασίας, που σύναπταν οι δύο εργοδότες.

 Συγκεκριμένα, οι επαχθείς όροι στις οικείες συμβάσεις ορισμένου χρόνου και στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους προέβλεπαν:

Α) Αποδοχές κατά παρέκκλιση των νομίμων αμοιβών που προβλέπονται από την ΕΓΣΣΕ και στις οικείες συλλογικές συμβάσεις.

Β) Πλήρη ελευθερία μετακίνησης του δανειζόμενου ανά πάσα στιγμή σε οποιονδήποτε τόπο ήθελε κριθεί αναγκαίο στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας» του άμεσου και έμμεσου εργοδότη.

Γ) Την απαλλαγή του εργοδότη από την επιβάρυνση των εργοδοτικών εισφορών, οι οποίες μετακυλίονταν στις πλάτες των εργαζόμενων (ΟΑΕΔ).

Δ) Απαλλαγή των δύο εργοδοτών από την καταβολή του άμεσου εργασιακού κόστους, το οποίο καλυπτόταν από το ΕΣΠΑ.

Ε) Προσωρινή ή οριστική απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωση καταβολής του μισθού-επιδόματος, εφόσον δεν έχει προηγουμένως καταβληθεί στη δανείστρια εταιρεία  η αναλογούσα επιχορήγηση από το ΕΣΠΑ.

Θεσμική εισφοροδιαφυγή, καταστρατήγηση του δικαίου των συλλογικών συμβάσεων, παραβίαση των διατάξεων για την παροχή άδειας και αναρρωτικής άδειας ήταν μερικές ακόμη από τις πτυχές του υβριδίου της μοντέρνας σύμβασης εργασίας προσωρινής απασχόλησης.

Το πρόγραμμα αυτό ήταν ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ. Οι προσλήψεις στο πρόγραμμα αυτό αφορούσαν 57.000 ανέργους για την πλήρωση κενών οργανικών θέσεων εργασίας σε Δήμους, στη Γενική Γραμματεία Πολιτισμού (στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και σε εποπτευόμενα από την  Γενική Γραμματεία Νομικά Πρόσωπα) και σε νοσοκομεία (Γεννηματάς, Σωτηρία, Παίδων «Αγία Σοφία», Αλεξάνδρα, Ευαγγελισμός, Ασκληπιείο Βούλας, αντικαρκινικό Μεταξά) και σε ειδικότητες όπως παραϊατρικές, υδραυλικοί, οικοδόμοι, καθαριστές, εργατοτεχνίτες, κοινωνικοί λειτουργοί, κ.α. και γίνονταν μέσω ενοικίασης εργαζομένων από ΜΚΟ, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, που λειτουργούσαν ουσιαστικά ως εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων.

Επειδή στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας της περιόδου 2011 – 2012 συμμετείχαν και παρεμβάλλονταν με αμοιβή 5% ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Επειδή οι όροι στις οικείες συμβάσεις ορισμένου χρόνου και στις υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους ήταν επαχθείς και παράνομοι.

Επειδή τα συγκεκριμένα προγράμματα διάρκειας απασχόλησης μόνον 5 μηνών για κάθε άνεργο, και χωρίς δικαίωμα επαναίτησης για τουλάχιστον 7 μήνες μετά τη λήξη της προηγούμενης σύμβασης, ουσιαστικά διευκόλυναν και εξυπηρετούσαν τους δήμους και τα νοσοκομεία για να προχωρήσουν σε απολύσεις συμβασιούχων, εργαζόμενων αορίστου χρόνου και μονίμων, όπως προέβλεπε και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, αφού οι εργαζόμενοι σʼ αυτά κάλυπταν κατά ένα μεγάλο μέρος μέσω της εργασίας τους πάγιες και διαρκείς ανάγκες της λειτουργίας των έμμεσων εργοδοτών τους.

Επειδή τα συγκεκριμένα προγράμματα απασχόλησης- και όχι εργασίας-ανακύκλωσαν την ανεργία και τη φτώχεια, οδήγησαν για άλλη μια φορά χιλιάδες ανέργους να συνωστίζονται σε "συγκεκριμένα γραφεία" για αναζήτηση και αυτής ακόμα της πεντάμηνης απασχόλησης με αμοιβή ψίχουλα και ενίσχυσαν τους πελατειακούς μηχανισμούς και την αναπαραγωγή τους και δημιούργησαν νέα κατηγορία εργαζόμενων, κακοπληρωμένων και πεντάμηνης απασχόλησης, χωρίς τα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα.

 Επειδή με πρόσχημα την οικονομική ύφεση και κρίση προωθείται μια νέα αντίληψη για την ιδιότητα του ανέργου, ώστε αυτός να θεωρείται όχι θύμα των αδιεξόδων των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αλλά ένα κοινωνικό ΑμεΑ, το οποίο χρήζει επιδοματικής κοινωνικής προστασίας, θεώρηση που με τη σειρά της αποσείει τις υποχρεώσεις, συχνά συνταγματικής φύσης, που παραδοσιακά δεσμεύουν την πολιτεία για την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Επειδή υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην πληρωμή των ανέργων που εργάζονται σε αυτά τα προγράμματα.

Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:  

Πόσους ανέργους αφορούσε το πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας 2011 – 2012 και πόσο ήταν το ύψος της τελικής δαπάνης του, πόσες και ποιες ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις εμπλάκηκαν σε αυτό, με ποιες διαδικασίες και με ποιες και πόσες αμοιβές και εάν παραμένουν ακόμα απλήρωτοι άνεργοι που συμμετείχαν σε αυτά και τι θα κάνει ώστε να πληρωθούν;

Οι ερωτώντες/ώσες Βουλευτές

Στρατούλης Δημήτρης

Καραγιαννίδης Χρήστος

Μπάρκας Κώστας

Μπόλαρη Μαρία

Σταθάς Γιάννης

Χαραλαμπίδου Δέσποινα

Κουρουμπλής Παναγιώτης

Μητρόπουλος Αλέξης