ΣΥΡΙΖΑ Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς


Επικοινωνία / Contact RSS Twitter Facebook YouTube Instagram

25/09/2014

Ερώτηση βουλευτών ΣΥΡΙΖΑ: Φυλάκιση απεξαρτημένου ατόμου, αποφοίτου ΚΕΘΕΑ για παρελθούσες παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών: χαρακτηριστική αποτύπωση της προβληματικής εφαρμογής από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013, περί εξαρτησιογόνων ουσιών



       

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Θέμα: Φυλάκιση απεξαρτημένου ατόμου, αποφοίτου ΚΕΘΕΑ για παρελθούσες παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών: χαρακτηριστική αποτύπωση της προβληματικής εφαρμογής από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013, περί εξαρτησιογόνων ουσιών


Δύο καταδικαστικές αποφάσεις της 17ης και της 19ης Σεπτεμβρίου 2014 του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, που επέβαλαν ποινές τεσσάρων συνολικά χρόνων φυλάκισης χωρίς αναστολή (δύο χρόνια για κάθε αδίκημα), σε βάρος ενός αποφοίτου του θεραπευτικού προγράμματος ΚΕΘΕΑ, για αδικήματα του νόμου περί ναρκωτικών που είχε διαπράξει κατά την περίοδο που ήταν τοξικοεξαρτημένος, καταδεικνύουν την προβληματική εφαρμογή από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013, περί εξαρτησιογόνων ουσιών, με ολέθριες συνέπειες για την ζωή πολλών απεξαρτημένων ατόμων, αλλά και πολλών άλλων χρηστών ουσιών, οι οποίοι αγωνίζονται να σταματήσουν τη χρήση, και να παραμείνουν ενταγμένοι στη θεραπεία και στην κοινωνία.

Ειδικότερα, με τις ως άνω αποφάσεις ο πρώην χρήστης και απεξαρτημένος, πια, απόφοιτος του θεραπευτικού προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ, καταδικάστηκε ως μη εξαρτημένο άτομο παρότι, κατά την εκδίκαση των υποθέσεων του, προσκομίστηκαν επίσημα έγγραφα που πιστοποιούσαν την πολύχρονη προηγούμενη χρήση ουσιών καθώς και την επιτυχή θεραπεία και επανένταξη του κατηγορούμενου στην κοινωνία (βεβαίωση συμμετοχής στο ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ – ΕΞΑΝΤΑΣ και αποφοίτησης από το ΚΕΘΕΑ), κατέθεσαν δε ως μάρτυρες μέλη του ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ – ΕΞΑΝΤΑΣ και της Επανένταξης (!).

Ως εκ τούτου, ο καταδικασθείς, ο οποίος δεν θεωρήθηκε χρήστης από τους δικαστές, δεν μπόρεσε να επωφεληθεί από τις ευεργετικές διατάξεις που προβλέπει ρητά ο νόμος 4139/2013 για τους εξαρτημένους χρήστες από ναρκωτικές ουσίες, που αφορούν την ένταξή τους σε πρόγραμμα απεξάρτησης ή/και θεραπείας και πρέπει να εφαρμόζονται τόσο κατά την άσκηση της ποινικής δίωξης όσο και σε κάθε φάση της ποινικής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον νόμο 4139/2013 (άρθρο 33), η ολοκλήρωση  θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης επιφέρει συγκριμένες έννομες συνέπειες και μεταξύ άλλων αποτελεί υποχρωτικό λόγο αναστολής της εκτέλεσης των στερητικών της ελευθερίας και των χρηματικών ποινών, μη αναγραφής σε αποσπάσματα ή αντίγραφα φύλλων ποινικού μητρώου των σχετικών αποφάσεων ή βουλευμάτων, αναγνώρισης ελαφρυντικής περίστασης κατά την επιμέτρηση της ποινής κ.α.

Επιπλέον, παρότι έγινε σχετικό αίτημα στον Εισγγελέα εκτέλεσης ποινών,  δεν  δόθηκε καν η δυνατότητα στο άτομο αυτό, που έχει ολοκληρώσει θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης, να κρατηθεί σε σωφρονιστικό κατάστημα όπου λειτουργεί θεραπευτική κοινότητα, όπως οι φυλακές Κορυδαλλού, στην οποία θα μπορούσε να ενταχθεί, ώστε να υποστηριχθεί η προσπάθειά του να παραμείνει “καθαρός” στις δύσκολες συνθήκες εγκλεισμού.

Οι ως άνω αποφάσεις, οι οποίες αντιστρατεύονται όχι μόνο το πνεύμα αλλά και το γράμμα του νόμου 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών, δεν αποτελούν εξαίρεση: όπως καταγγέλει το ΚΕΘΕΑ στο από 22 Σεπτεμβρίου 2014 δελτίο τύπου του: “Δυστυχώς, κατ’ επανάληψη  απόφοιτοι του ΚΕΘΕΑ και άλλων θεραπευτικών φορέων  έχουν έρθει αντιμέτωποι με τον εγκλεισμό για αδικήματα που διέπραξαν ενώ ήταν εξαρτημένοι. Η αντιμετώπιση των απεξαρτημένων ως κοινών εγκληματιών αγνοεί τα ερευνητικά δεδομένα και την πολύχρονη  κλινική εμπειρία διεθνώς που αποδεικνύουν ότι απεξάρτηση σημαίνει  αλλαγή τρόπου ζωής, απαγκίστρωση από το φαύλο κύκλο της εξάρτησης και του εγκλήματος, και παραγωγική ένταξη στην κοινωνία.”

Επειδή ο νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις (Ν.4139/2013), που ψηφίστηκε μόλις ενάμισυ χρόνο πριν, καθιερώνει το δικαίωμα του χρήστη ναρκωτικών ουσιών στη θεραπεία ως εναλλακτική της φυλάκισης και την ειδική μεταχείριση εξαρτημένων χρηστών που εντάσσονται ή/και ολοκληρώνουν πρόγραμμα απεξάρτησης ή/και θεραπείας τόσο κατά την άσκηση της ποινικής δίωξης όσο και σε κάθε φάση της ποινικής διαδικασίας.

Επειδή, ειδικότερα, σύμφωνα με τον νόμο 4139/2013 (άρθρο 33), η ολοκλήρωση   θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης επιφέρει συγκριμένες έννομες συνέπειες και μεταξύ άλλων αποτελεί υποχρεωτικό λόγο αναστολής της εκτέλεσης των στερητικών της ελευθερίας και των χρηματικών ποινών, μη αναγραφής σε αποσπάσματα ή αντίγραφα φύλλων ποινικού μητρώου των σχετικών αποφάσεων ή βουλευμάτων, αναγνώρισης ελαφρυντικής περίστασης κατά την επιμέτρηση της ποινής κ.α.

Επειδή, σύμφωνα με τον νόμο 4139/2013 (άρθρο 30), για τη διάγνωση της εξάρτησης ενός προσώπου από ναρκωτικά, συνεκτιμώνται ιδίως ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα στοιχεία: πιστοποιήσεις αναγνωρισμένων υπηρεσιών απεξάρτησης, χορήγησης υποκαταστάτων ή ανταγωνιστικών στα οπιοειδή ουσιών, περίθαλψης για παθήσεις συνδεόμενες με τη χρήση ουσιών, ψυχολογικά και κοινωνικά δεδομένα που αφορούν τον κατηγορούμενο, ευρήματα εργαστηριακών εξετάσεων που αποκαλύπτουν χρήση ναρκωτικών για μακρόχρονες περιόδους.

Επειδή καταγράφεται συστηματικά η προβληματική εφαρμογή από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών, κυρίως ως προς την αποδοχή της διάγνωσης της εξάρτησης ενός προσώπου από ναρκωτικά και την συνακόλουθη υπαγωγή του στις διατάξεις περί ειδικής μεταχείρισής του.

Επειδή η προβληματική εφαρμογή από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών αντιστρατεύεται, όχι μόνο επιστημονικές παραδοχές, αλλά και το πνεύμα και το γράμμα του νόμου, αφού αποκλείει από τις ευνοϊκές διατάξεις του τα πρόσωπα υπέρ των οποίων τις καθιερώνει, όπως είναι κατ’εξοχήν τα άτομα που έχουν ενταχθεί και έχουν ολοκληρώσει προγράμματα απεξάρτησης ή/και θεραπείας

Επειδή η ως άνω προβληματική εφαρμογή από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013, έχει ολέθριες συνέπειες για την ζωή, την υγεία, το μέλλον πολλών συνανθρώπων μας που, ενώ  αγωνίζονται, και μάλιστα με επιτυχία, για απεξάρτηση, θεραπεία και ένταξη, αντιμετωπίζουν την άδικη μεταχείριση της Πολιτείας που, αντί για ισότιμη ένταξη στην κοινωνία, τους εντάσσει στο νοσηρό περιβάλλον της φυλακής.

Επειδή η προβληματική αυτή εφαρμογή του νόμου που αποτυπώνεται και στις ως άνω καταδικαστικες αποφάσεις του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών και δείχνει το δρόμο του περιθωρίου και της φυλακής, αντί της αναγνώρισης της προσπάθειας απεξάρτησης και θεραπείας, έχει ευρύτερες και εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις και για τα άτομα και για την κοινωνία: “Αποτελεί δυσοίωνο και αποτρεπτικό μήνυμα και για χιλιάδες άλλους χρήστες που αγωνίζονται να σταματήσουν τη χρήση, αποδυναμώνοντας το κίνητρό τους για ένταξη και παραμονή στη θεραπεία. Επιπλέον, ανάλογες αποφάσεις θέτουν πρόσθετα εμπόδια στο έργο των προγραμμάτων απεξάρτησης, τα οποία από την έναρξη της κρίσης δίνουν με μειωμένους πόρους τη δύσκολη μάχη υποστήριξης ενός εξαιρετικά ευάλωτου πληθυσμού οι ανάγκες του οποίου οξύνονται καθημερινά.” (ΚΕΘΕΑ, Δελτίο Τύπου 22/9/2014)

Ερωτάται  ο Υπουργός:

1. Δεδομένων των δημοσιοποιημένων και αξιόπιστων καταγγελιών περί συστηματικής πλημμελούς εφαρμογής από τα ελληνικά δικαστήρια του νόμου 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών, ποιά μέτρα  προτίθεται να λάβει το Υπουργείο προκειμένου να διασφαλισθεί η ορθή εφαρμογή του νόμου; Έχει υπάρξει επικοινωνία του Υπουργείου με τον Πρόεδρο και την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, αλλά και εξειδικευμένων επιστημονικών φορέων και δομών απεξάρτησης και θεραπείας για την επεξεργασία εγκυκλίων ή και προγραμμάτων επιμόρφωσης των δικαστικών αρχών για ειδικά ζητήματα εφαρμογής του νόμου περί εξαρτησιογόνων ουσιών, σε ένα πεδίο που απαιτεί υψηλή και ειδική επιστημονική κατάρτιση;

2. Σε πόσες αποφάσεις ποινικών δικαστηρίων εφαρμόστηκαν οι διατάξεις που αφορούν στην ειδική μεταχείριση εξαρτημένων χρηστών που εντάσσονται ή/και ολοκληρώνουν πρόγραμμα απεξάρτησης ή/και θεραπείας (άρθρα 30-35), από την ψήφιση του νόμου 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών έως σήμερα; Ειδικότερα, πόσες οι αποφάσεις που δέχθηκαν την ολοκλήρωση  θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης ως λόγο αναστολής της εκτέλεσης των στερητικών της ελευθερίας και των χρηματικών ποινών ή/και την αναγνώρισαν ως ελαφρυντική περίσταση κατά την επιμέτρηση της ποινής; Επίσης πόσες οι αποφάσεις που δέχθηκαν την συμμετοχή σε θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης ή/και θεραπείας ως λόγο αναστολής της εκτέλεσης των στερητικών της ελευθερίας και των χρηματικών ποινών ή ως λόγο αναβολής δίκης; Σε πόσες περιπτώσεις η συμμετοχή σε θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης ή/και θεραπείας αποτέλεσε λόγο αναστολής της ισχύος εντάλματος σύλληψης προσώπου, ή αναβολής της ποινικής δίωξης; Σε πόσες περιπτώσεις επεβλήθη ως περιοριστικός όρος, αυτοτελώς ή αντί της προσωρινής κράτησης κατηγορουμένου, η εισαγωγή του σε εγκεκριμένο κατά νόμο θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης;

3. Σε πόσα και σε ποιά σωφρονιστικά καταστήματα κράτησης λειτουργούν προγράμματα και δομές απεξάρτησης και θεραπείας; Ποιά είναι η δυναμικότητα των προγραμμάτων, ποιό το είδος τους, ποια η στελέχωσή τους και πόσους εξυπηρετούμενους καλύπτουν; Προτίθεται το Υπουργείο να λάβει επιτέλους τα απαραίτητα μέτρα, για την ενίσχυση και την επέκταση των δομών και προγραμμάτων απεξάρτησης και θεραπείας που λειτουργούν εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων κράτησης, δεδομένου του μεγάλου αριθμού τοξικοεξαρτημένων ατόμων που κρατούνται στις ελληνικές φυλακές τα οποία στερούνται εκ των πραγμάτων το δικαίωμα στη θεραπεία;

4. Πότε επιτέλους θα ορίσει ο Υπουργός τις ειδικές επιτροπές που προβλέπονται από το άρθρο 31 εδάφιο β του 4139/2013 περί εξαρτησιογόνων ουσιών  και είναι αρμόδιες να να διατάξουν την παρακολούθηση ειδικού συμβουλευτικού προγράμματος ψυχολογικής απεξάρτησης για τον κρατούμενο που ολοκλήρωσε πρόγραμμα σωματικής απεξάρτησης; Γιατί έχει καθυστερήσει τόσο ο Υπουργός την λειτουργία ενός τόσο σημαντικού οργάνου με αποτέλεσμα την στέρηση του δικαιώματος σε θεραπεία χιλιάδων κρατουμένων, λαμβανομένου μάλιστα υπ’όψιν του ιδιαίτερα χαμηλού κόστους λειτουργίας του αφού οι Επιτροπές αυτές αποτελούνται από το κατά το άρθρο 10 του Σωφρονιστικού Κώδικα Συμβούλιο Φυλακής, στη σύνθεση του οποίου προστίθενται ο υπεύθυνος του προγράμματος σωματικής αποτοξίνωσης ή ο υπεύθυνος του προγράμματος ψυχολογικής απεξάρτησης του καταστήματος κράτησης;


Οι ερωτώντες βουλευτές

Βασιλική Κατριβάνου

Κώστας Ζαχαριάς

Bασίλης Κυριακάκης

Χρήστος Μαντάς

Ανδρέας Ξανθός

 



Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και να αναλύουμε την επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας μας. Με την παραμονή σας στην ιστοσελίδα, αποδέχεστε τη χρήση cookies όπως αυτή περιγράφεται στην Πολιτική Cookies ΟΚ