ΣΥΡΙΖΑ Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς


Επικοινωνία / Contact RSS Twitter Facebook YouTube Instagram

25/05/2016

Φ. Βάκη: Το εξετασιοκεντρικό σχολείο να εκλείψει

Η τοποθέτησή της στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων

Φ. Βάκη: Το εξετασιοκεντρικό σχολείο να εκλείψει



 Οι προτάσεις αποσύνδεσης του σχολείου από τις εξετάσεις είναι θετικές, καθώς «το εξετασιοκεντρικό σχολείο πρέπει πάση θυσία να εκλείψει για μια μαθητοκεντρική διδασκαλία», υπογράμμισε η Βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ Φωτεινή Βάκη, κατά την τοποθέτησή της στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων (24-5-2016) με θέμα τον Εθνικό και Κοινωνικό Διάλογο για την Παιδεία, τη συζήτηση των προτάσεων και το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίησή τους.  

Η κ. Βάκη τόνισε μεταξύ άλλων πως η υπερβολική έμφαση στις εξετάσεις ως μείζον γεγονός, εκφυλίζει το σχολείο σε ένα εξετασιοκεντρικό και συνακόλουθα ανθρωποβόρο κάτεργο, που αποτιμά τα πάντα με μοναδικό γνώμονα «τη συνείδηση επίδοσης». Η κριτική και δημιουργική ικανότητα παραδίδεται αμαχητί σε έναν ανηλεή ανταγωνισμό. Μια αριστεία η οποία συνδέεται με τη σχολική «επιτυχία ή αποτυχία» και ταυτίζεται μονομερώς με τις εξετάσεις, κάνει το μαθητή «άλογο κούρσας» και «μηχανή  αποστήθισης», αφυδατώνοντάς τον από ο,τιδήποτε δημιουργικό.      

Η Βουλευτής Κέρκυρας, έκανε λόγο για «ευπρόσδεκτες ιδέες» από εκπροσώπους της γαλλικής φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας που «έχουν να μας πουν πολλά». Έτσι, αναφέρθηκε στην υπογράμμιση του Pierre Bourdieu περί επικάλυψης ταξικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση, στον «αδαή δάσκαλο» του Jacques Rancière και το παιδαγωγικό μοντέλο της εξήγησης που υπονομεύει την αυτονομία του μαθητή και μελλοντικού πολίτη, καθώς κατά τον Ρουσσώ «εάν θέλετε πολίτες, θα πρέπει να διαπαιδαγωγήσετε παιδιά». Η κ. Βάκη, σημείωσε πως είναι αναγκαία η ανανέωση των σχολικών εγχειριδίων με αξίες και προτάγματα, τα οποία προσιδιάζουνε, σε έναν πολίτη με δημοκρατική συνείδηση.

 

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας:

«Δεν θα επαναλάβω την τοποθέτησή μου για το εάν ο ρόλος που μπορεί να επιτελέσει ένας εθνικός διάλογος για την παιδεία είναι προσχηματικός ή ουσιαστικός. Επίσης, δεν θα επαναλάβω τα περί δραματικής υποχρηματοδότησης και πλήρους απαξίωσης της δημόσιας παιδείας τα τελευταία χρόνια. Είναι μια απαξίωση που συνεπικουρείται από μια μορφή αξιολόγησης, η οποία εμπεριείχε σαφέστατα τιμωρητικό χαρακτήρα και είχε γίνει και προσχηματικός τρόπος απολύσεων. Τα έχουμε αναφέρει όλα αυτά πάρα πολλές φορές, άρα, επιτρέψτε μου, σήμερα, να κάνω μία πιο θεωρητική ομιλία αναφερόμενη σε τρεις ευπρόσδεκτες ιδέες στα πορίσματα του εθνικού διάλογου και με αναφορά σε κάποιους εκπροσώπους της γαλλικής φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας που έχουν να μας πουν πολλά γι’ αυτά. 

Θα ήθελα να μιλήσω για το εξετασιοκεντρικό σχολείο και πως πρέπει πάση θυσία να εκλείψει για μια μαθητοκεντρική διδασκαλία στην οποία αναφέρονται τα πορίσματα και, βέβαια, για τις αξίες που πρέπει να εμπεδώνονται στα σχολικά εγχειρίδια, τα οποία χρήζουν ανανέωσης.

Το σχολείο τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως ένα ατελές φροντιστήριο που κυρίως επιδίδεται σε τεχνικές αντιμετώπισης των εξετάσεων, υποβαθμίζοντας μοιραία όχι μόνο πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες όπως γλωσσομάθεια, εκδρομές, αθλητισμό κ.ο.κ., αλλά, κυρίως, το βασικό και συνταγματικά θεμελιωμένο ρόλο του, που είναι η διαμόρφωση ελεύθερων, υπεύθυνων και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών. Η κριτική και δημιουργική ικανότητα παραδίδεται αμαχητί σε έναν ανηλεή ανταγωνισμό που δημιουργεί δυσαναλογία υποψηφίων και εισακτέων. Η υπερβολική έμφαση, λοιπόν, στις εξετάσεις ως μείζον γεγονός, εκφυλίζει το σχολείο σε ένα εξετασιοκεντρικό και συνακόλουθα ανθρωποβόρο κάτεργο, που αποτιμά τα πάντα με μοναδικό γνώμονα «τη συνείδηση επίδοσης». Άρα, είναι πάρα πολύ θετικές οι προτάσεις για αποσύνδεση του σχολείου από τις εξετάσεις.

Εδώ, να αναφέρω, ότι, κυρίως, οι δυνάμεις τις αξιωματικής αντιπολίτευσης κραδαίνουν το σπαθί της περιβόητης «αριστείας», η αριστεία ως «ρετσινιά».  Επιτρέψτε μου να πω ότι «ρετσινιά» δεν είναι η αριστεία εν γένει, αλλά μια αριστεία που συνδέεται με τη σχολική «επιτυχία ή αποτυχία» που ταυτίζεται μονομερώς με τις εξετάσεις και κάνει το μαθητή «άλογο κούρσας» και «μηχανή  αποστήθισης», αφυδατώνοντάς τον από ο,τιδήποτε δημιουργικό.      

Βεβαίως, αυτή η σχολική «επιτυχία» και «αποτυχία», είχε και έχει ταξικό πρόσημο, που δεν έχει να κάνει με την ανισότητα των φυσικών χαρισμάτων. Ο Μπουρντιέ, μάλιστα, έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει, ότι η ιδέα των φυσικών χαρισμάτων ως αποκλειστικά αίτια σχολικής επιτυχίας, είναι το ιδεολογικό επικάλυμμα ταξικών ανισοτήτων.

Η αριστεία, λοιπόν, θα πρέπει να παραπέμπει σε πρακτικές -το έχουμε πει πολλές φορές- οι οποίες θα καθιερώνουν τα άριστα σχολεία για όλους. Η Παιδεία θα πρέπει να παρέχεται σε όλους, αποσυνδεδεμένη από την επίδοση στις εξετάσεις.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα για την πρόσβαση, είναι η οικονομική αιμορραγία της ελληνικής οικογένειας, σε φροντιστήρια, ιδιαίτερα, σε εξωσχολικά δεκανίκια, προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη επιτυχία. Είναι δυσβάσταχτη και κατ' ουσίαν ουδέποτε ξεπεράστηκαν και οι διαφορές των παιδιών, με βάση το επαγγελματικό και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων. Θα πρέπει, λοιπόν, να αποτελέσει πολύ σοβαρό αντικείμενο συζήτησης, η πάση θυσία αποσύνδεση του σχολείου από τις εξετάσεις.

Έρχομαι τώρα στο δεύτερο θέμα, δηλαδή, αναφέρομαι στο θέμα που είναι περισσότερο εστιασμένο στο μαθητή και το περιεχόμενο διδασκαλίας στο σχολείο. Πρόσφατα ξαναδιάβασα ένα πολύ ωραίο βιβλίο του Γάλλου φιλόσοφου Jacques Rancière, τον «αδαή δάσκαλο».

Ο Jacques Rancière, ισχυρίζεται σε αυτό το βιβλίο, ότι το παιδαγωγικό μοντέλο που υιοθετεί η δημόσια εκπαίδευση, εδράζεται στην εξήγηση. Εκείνος όμως που εξηγεί, χρειάζεται τον ανίκανο, ο ειδικός αντλεί την νομιμοποίησή του από τον αδαή.

Επιτρέψτε μου, σε αυτό το σημείο, ένα μικρό παράθεμα: «Το να εξηγεί κάποιος κάτι σε κάποιον» γράφει ο Rancière, «σημαίνει αρχικά, ότι του υποδεικνύει, ότι δεν μπορεί να το αντιληφθεί μόνος του. Το παιδί που συλλαβίζει με την απειλή ξύλου, υπακούει στην βέργα και μόνον, θα ασκήσει την νοημοσύνη του σε κάτι άλλο. Ο μικρός όμως που μαθαίνει μέσω της εξήγησης, θα επενδύσει την νοημοσύνη του στο παράπονο, στο να καταλαβαίνει, δηλαδή, στο να κατανοεί ό,τι δεν καταλαβαίνει, εκτός και εάν κάποιος του το εξηγήσει. Δεν υποκύπτει πια στην βέργα, αλλά στην ιεράρχηση ενός νοήμονος κόσμου».

Η παιδαγωγική μέθοδος της εξήγησης, εκπίπτει έτσι στην πραγματεία του κυρίου, του καθοδηγητή και του ποιμένα. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη ισότητα από την Εποχή του Διαφωτισμού -ως πρόταγμα τουλάχιστον- ως προς την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση, δυστυχώς, σε αυτή την περίπτωση, πραγματώνεται διά του αντιθέτου της, δηλαδή, την έξοδο κινδύνου από την άγνοια, από τις δεισιδαιμονίες, από τις προκαταλήψεις, δεν θα τη βρει μόνος του ο λαός, γιατί είναι ανίκανος και αδαής, θα του την υποδείξουν οι ειδικοί, οι παιδαγωγοί, οι φιλόσοφοι, οι διαφωτιστές και οι εξηγητές εν γένει.

Νομίζω, λοιπόν, ότι θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε ένα πιο μαθητοκεντρικό περιεχόμενο, ούτως ώστε να καθίσταται πιο αυτόνομος ο μαθητής.

Θα ήθελα να τελειώσω με τις αξίες και την ανανέωση των σχολικών εγχειριδίων με αξίες και προτάγματα, τα οποία προσιδιάζουνε, σε έναν πολίτη με δημοκρατική συνείδηση.

Ένας συνάδελφος πριν που νομίζω ότι ήταν ο κ. Μαυρωτάς, μάλιστα, είπε, ότι δεν καταλαβαίνω αυτήν την εμμονή σας σε τέτοιες αξίες. Θα σας απαντήσω, κύριε Μαυρωτά, ότι είναι περισσότερο από αναγκαίες να εμπεδώνονται αυτές οι αξίες σε μια εποχή, όπου η δημοκρατία για παράδειγμα, αυτό το τρίπτυχο που διδάσκουμε στους φοιτητές μας, που μαθαίναμε για ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα, τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη, δυστυχώς, έχουν εκπέσει σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και φαίνεται, ότι η δημοκρατία στην Ευρώπη και όχι μόνον, να έχει εκφυλιστεί σε ένα «καφκικό» σύμπαν τεχνοκρατών που εμφανίζονται ως αυτόκλητοι σωτήρες, περιφρονώντας δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις, τη λαϊκή κυριαρχία, τη βούληση του πολίτη και ούτω καθεξής. 

Γι' αυτό, λοιπόν, είναι σημαντικό.

Βέβαια, και με αφορμή το προσφυγικό, είναι μεγάλη ανάγκη να εμπεδώνονται και οι αξίες της αλληλεγγύης, έτσι ώστε οι μαθητές να μην αντιμετωπίζουν τον πρόσφυγα, τον ξένο, τον μετανάστη, ως ένα μιαρό και ανεπιθύμητο ή θυσιαστέο και αναλώσιμο, αλλά ως έναν συνάνθρωπό τους.

Βέβαια, πρέπει να διαμορφώνεται στους μαθητές και μια συνείδηση ενεργού πολίτη, που δεν εννοεί την πολιτική ως μια ανάθεση. Άλλωστε είπε και ο Ρουσσώ, ότι εάν θέλετε πολίτες, θα πρέπει να διαπαιδαγωγήσετε παιδιά».



Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και να αναλύουμε την επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας μας. Με την παραμονή σας στην ιστοσελίδα, αποδέχεστε τη χρήση cookies όπως αυτή περιγράφεται στην Πολιτική Cookies ΟΚ