Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ξυδάκης μίλησε στο Συνέδριο που οργάνωσε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με τίτλο «Creativity, imagination and the importance of reactivating public & ethical spaces in a highly polarized society».

Το θέμα της ομάδας συζήτησης στο οποίο συμμετείχε ήταν «What is the Impact of Polarization on our Politics and on Our Democracies» με συντονιστή τον Scott Miller, Πρόεδρο του Core Strategy Group και συνομιλητές τους Fabienne Hara, καθηγήτρια στη Sciences Po και Hermann Tertsch, δημοσιογράφο.

Ο Νίκος Ξυδάκης μίλησε για την ανάγκη επανεφεύρεσης της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Είμαστε η πιο δημοκρατική ζώνη του πλανήτη, η πιο ευημερούσα. Είμαστε μια δημοκρατική συνομοσπονδία; αναρωτήθηκε. Πολύ συχνά δεν υπάρχει αυτή η αίσθηση. Υπάρχει αρκετός αυταρχισμός μέσα και γύρω από την Ευρώπη. Υπάρχει πόλωση και αυταρχικοί ηγέτες όπως ο Κατσίνσκι της Πολωνίας, όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, υπάρχουν πολλοί ένθερμοι θαυμαστές του Πούτιν και του Ερντογάν.

Η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η κρίση χρέους στον Νότο, και η προσφυγική κρίση, έδειξαν τα όρια του ομοσπονδιακού οράματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έφεραν διαψεύσεις και αναδύθηκαν αυταρχικές τάσεις.

Ειδικά για την Ελλάδα τα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν είναι πολλά, αρχής γενομένης από την ανάταξη της χώρας και του δημοκρατικού κράτους. Ταυτόχρονα η χώρα γεωπολιτικά βρίσκεται δίπλα στην Τουρκία η οποία αυτή την εποχή είναι εξόχως ασταθής και πολύ κοντά σε εστίες ανθρωπιστικής κρίσης όπως η Λιβύη και η Συρία.

Προφανώς δεν επιθυμούμε την πόλωση, αν αυτή ορίζεται με όρους μίσους και αστάθειας. Θέλουμε τη σταθερότητα και τη νηφαλιότητα. Μέριμνά μας είναι πώς να ενδυναμώσουμε τη δημοκρατία.

Κατά τη γνώμη μου τα τελευταία 15-20 χρόνια είχε κατισχύσει μονάχα μία αλήθεια, ένα δόγμα, μία θεολογία: ο νεοφιλελευθερισμός. Διάλογος για το ποιοι είμαστε και τι ανάγκες έχει η δημοκρατία μας, δεν γινόταν. Οπότε η πόλωση ήρθε εξ αντιδράσεως με αρνητικούς όρους. Εγώ θέλω να υπερασπιστώ μία δημοκρατική πόλωση όπως την περιέγραψε και ο Juergen Habermas. Είμαστε αντίπαλοι, αντιπαρατιθέμεθα με επιχειρήματα και πολιτικούς όρους· δεν είμαστε εχθροί, κατά τον ορισμό του Καρλ Σμιτ, για να επιδιώκουμε την εξόντωση του άλλου. Αλλά η αντιπαράθεση εναλλακτικών οδών είναι γόνιμη για τη δημοκρατία, είναι αναγκαία.

Η ευρωπαϊκή πραγματικότητα σφραγίζεται από την απογοήτευση στον κόσμο της κεντροαριστεράς και της αριστεράς, από την εποχή ήδη του Τόνι Μπλαίρ ή του Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η διαφθορά είναι παρούσα σε πολλά κράτη της Ευρώπης και μεγάλες χώρες, όπως η Ισπανία, έχουν σοβαρό πρόβλημα. Στην Ελλάδα τα παρακολουθούμε όλα αυτά με μεγάλη προσοχή. Μας ενδιαφέρει τι γίνεται στην Γαλλία· αν δεν μπορεί π.χ. η Γαλλία, που έχει ιστορικά μεγάλη δημοκρατική παράδοση, να δώσει κάποιες απαντήσεις σε θεμελιώδη ζητήματα, δεν θα είναι εύκολο ούτε για μας να δώσουμε απαντήσεις.

Υπάρχει διάκριση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, όπως το αποσαφήνισε ο Ιταλός φιλόσοφος Νορμπέρτο Μπόμπιο, ένας μη μαρξιστής. Η αριστερά μάχεται για την ισότητα και την ελευθερία. Αριστερά είναι η Γαλλική Επανάσταση.

Για αυτό μία μετριοπαθής αλλά με ξεκάθαρες θέσεις «πόλωση» όπως αυτή που υπερασπίζεται ο Τζέρεμυ Κόρμπυν είναι σημαντική. Κάνει τη διάκριση μεταξύ δεξιάς και αριστεράς διαφανή. Ο Κόρμπυν δεν κάνει κάτι επαναστατικό. Είναι ένας ήπιος κεϋνσιανός. Αλλά υπερασπίζεται αλλιώς τον πολίτη.

Η αριστερά έχει στην ατζέντα της την πάλη ενάντια στην ανισότητα που αποτελεί και το ζήτημα-κλειδί της εποχής μας. Πρόσφατα ο οικονομολόγος Μπράνκο Μιλάνοβιτς, πρώην επικεφαλής ερευνητής της World Bank, μάς πρόσφερε μια εντυπωσιακή τεκμηρίωση για την έκρηξη της οικονομικής ανισότητας σε πλανητική κλίμακα και μια ενόραση για το μέλλον.

Μετά την πτώση του πρώην ανατολικού μπλοκ με την επικράτηση του νεοφιλελεύθερου δόγματος η Ευρώπη του νεοφιλελευθερισμού και της θεολογίας της λιτότητας δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις υλικές ανάγκες και τις απαιτήσεις των πολιτών. Περιφρόνησε τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και την αξιοπρέπειά τους, κατέληξε ο Ν. Ξυδάκης.