Άρθρο του Δημ. Παπαδημούλη στην εφημερίδα «Νέα Σελίδα»

Οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις σε Ισπανία και Ευρώπη πίεζαν από την αρχή για έναρξη διαλόγου

Άρθρο του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη, φιλοξενεί η κυριακάτικη εφημερίδα «Νέα Σελίδα», με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις στην Καταλονία μετά το δημοψήφισμα.
Ο Δημήτρης Παπαδημούλης υπογράμμισε πως «το πρόσφατο δημοψήφισμα έφερε με ορμή στην επιφάνεια μια σειρά ζητημάτων θεσμικής και πολιτικής κυρίως φύσης, που κορυφώθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία με αφορμή και την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη», σημειώνοντας ότι «οι σχέσεις μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης έχουν οξυνθεί ήδη από το 2012, με την ισπανική κυβέρνηση του Ραχόι να μη συμβάλλει στην ενίσχυση του διαλόγου, αλλά αντίθετα να υιοθετεί μια ακραία ρητορική που συνθλίβει κάθε προσπάθεια αναθεώρησης των συνταγματικών διατάξεων ή αναζήτησης μιας κοινής συνισταμένης στο αίτημα για ανεξαρτησία».
Ο Δημήτρης Παπαδημούλης πρόσθεσε πως «οι πολιτικές προεκτάσεις αυτής της διεκδίκησης ‘βυθίστηκαν’ υπό το βάρος της αστυνομικής καταστολής και του τρόπου με τον οποίο διαχειρίζεται το θέμα η ισπανική κυβέρνηση», τονίζοντας ωστόσο ότι το θέμα έχει λάβει «ευρωπαϊκές διαστάσεις», με την «πλειοψηφία των πολιτικών ομάδων και ευρωβουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως επίσης και των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων στην Ισπανία, να πιέζουν για έναρξη του διαλόγου μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης».
Ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στάθηκε επίσης στην «προκλητική στάσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην καταδικάζει ευθέως τη βία, τη στιγμή που παραδίδει ‘μαθήματα δημοκρατίας’ σε χώρες εκτός ΕΕ», συμπληρώνοντας, τέλος, πως «τόσο η ισπανική κυβέρνηση, όσο και η Κομισιόν, πρέπει να αντιληφθούν ότι όσο ενισχύεται η καταστολή και δεν καλλιεργούνται συνθήκες γόνιμου διαλόγου για τη διαχείριση της κρίσης, τόσο θα ενισχύονται οι διαλυτικές τάσεις στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνολικά».

Ακολουθεί το άρθρο:

Ο διάλογος και όχι η καταστολή είναι μονόδρομος

Σε αρκετές περιοχές και περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντοπίζουμε διαφορετικά κινήματα, που επιδιώκουν την ενδυνάμωση των περιφερειακών εξουσιών έναντι της κεντρικής κυβέρνησης, την αυτοδιάθεση ή ακόμα και την πλήρη ανεξαρτησία.

Κάθε ένα από τα κινήματα αυτά έχει διαφορετική αφετηρία, αναπτύσσεται σε διαφορετικό θεσμικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο, έχει διαφορετική ιστορική αναφορά και διαφορετικά επίπεδα πολιτισμικού και εθνοτικού αυτοπροσδιορισμού. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να εντάξουμε το ζήτημα στο πλαίσιο μιας συνολικής προσέγγισης που καλύπτει όλες τις περιπτώσεις ανεξαιρέτως, ούτε να εξισώσουμε τα λεγόμενα «αποσχιστικά κινήματα».

Εστιάζοντας στην Καταλονία, το πρόσφατο δημοψήφισμα έφερε με ορμή στην επιφάνεια μια σειρά ζητημάτων θεσμικής και πολιτικής κυρίως φύσης, που κορυφώθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία, με αφορμή και την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη.

Το Σύνταγμα του 1978 θεμελιώνει κάποιους βασικούς περιορισμούς στο ζήτημα της αυτοδιάθεσης και της ανεξαρτησίας, θέτοντας ως κορυφαίο το ζήτημα της προστασίας και διατήρησης της εδαφικής ακεραιότητας και της ενιαίας εθνικής ταυτότητας της Ισπανίας.

Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που συντάχθηκε, κάλυπτε την ευρύτερη πολιτική και κοινωνική ανάγκη για θωράκιση του πολιτεύματος από εσωτερικές απειλές κατά της δημοκρατίας, ωστόσο οι συνεχείς προσπάθειες από την πολιτική ηγεσία της Καταλονίας, ήδη από τις αρχές του 1980, για την αναθεώρηση συγκεκριμένων διατάξεων, που αφορούν στην αυτονομία των περιφερειών, προσκρούει στην κυβέρνηση της Μαδρίτης.

Οι σχέσεις μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης έχουν οξυνθεί ήδη από το 2012, με την ισπανική κυβέρνηση του Ραχόι να μη συμβάλλει στην ενίσχυση του διαλόγου, αλλά αντίθετα να υιοθετεί μια ακραία ρητορική που συνθλίβει κάθε προσπάθεια αναθεώρησης των συνταγματικών διατάξεων ή αναζήτησης μιας κοινής συνισταμένης στο αίτημα για ανεξαρτησία. Η καταφυγή στην αστυνομική βία και οι ακραίες, πρωτοφανείς για δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα, ενέργειες καταστολής, που έλαβαν χώρα στην Καταλονία την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, αποδεικνύουν πως η ισπανική κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την ενότητα και την ευημερία στην Ισπανία, αλλά για την επιβολή μιας πολιτικής που θέτει στο περιθώριο ένα από τα βασικότερα ζητήματα της ισπανικής πολιτικής ιστορίας: Αυτό της ισορροπημένης και αμοιβαία επωφελούς «συγκατοίκησης» των περιφερειών εντός του πλαισίου της ενιαίας κρατικής οντότητας.

Το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας και οι πολιτικές προεκτάσεις αυτής της διεκδίκησης «βυθίστηκαν» υπό το βάρος της αστυνομικής καταστολής και του τρόπου με τον οποίο διαχειρίζεται το θέμα η ισπανική κυβέρνηση. Η πλειοψηφία των πολιτικών ομάδων και ευρωβουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως επίσης και οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις στην Ισπανία, πιέζουν για έναρξη του διαλόγου μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, σε αντίθεση με την προκλητική στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην καταδικάζει ευθέως τη βία, τη στιγμή που παραδίδει «μαθήματα δημοκρατίας» σε χώρες εκτός ΕΕ.

Οι διαστάσεις που έχει λάβει το ζήτημα της Καταλονίας έχουν ξεπεράσει τα όρια της Ισπανίας. Το ζήτημα της ανεξαρτησίας, ο τρόπος με τον οποίο διεκδικείται ή καταστέλλεται, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα κινητοποιήσει ή θα αποθαρρύνει άλλα αντίστοιχα κινήματα στην Ευρώπη.

Εκείνο, όμως, που είναι βέβαιο και αποδεικνύεται με εμφατικό τρόπο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως τόσο η ισπανική κυβέρνηση, όσο και η Κομισιόν, αρνούνται να παραδεχθούν το αυτονόητο: Όσο ενισχύεται η καταστολή και δεν καλλιεργούνται συνθήκες γόνιμου διαλόγου για τη διαχείριση της κρίσης, τόσο θα ενισχύονται οι διαλυτικές τάσεις στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνολικά.