Ομιλία της κοινοβουλευτικής εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Φωτεινής Βάκη στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, την Τρίτη (20/02), κατά την επεξεργασία του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, «Ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και λοιπές διατάξεις».

.

«Η δραματική συρρίκνωση των δαπανών για την παιδεία, που επέφεραν τα μνημόνια, οδήγησε στον αντίποδα, σε ασκήσεις επί χάρτου, που υπό τον οργουελικό ευφημισμό ‘σχέδιο Αθηνά’ συνεπάγονταν απολύσεις προσωπικού, κλείσιμο και συγχωνεύσεις τμημάτων, όλα αυτά ανορθολογικά ή με αποκλειστικό κριτήριο οικονομίες κλίμακας.
Το παρόν σχέδιο νόμου δεν προέκυψε ως κεραυνός εν αιθρία. Υλοποιεί ένα διαχρονικό αίτημα, αυτό του ενιαίου χώρου εκπαίδευσης, το οποίο σκοπεί στην ισχυροποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, στη χρηματοδότηση και στην ανάσχεση της υφιστάμενης υποστελέχωσης».

Ολόκληρη η ομιλία:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ στη δημιουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και σε ζητήματα που άπτονται κυρίως της τεχνικής εκπαίδευσης και επιφυλάσσομαι στην επόμενη συνεδρίαση να θίξω τα πολύ μεγάλης σπουδαιότητας ζητήματα που έχουν να κάνουν με την έρευνα.
Ξεκινώ, λοιπόν, απαντώντας κυρίως σε αιτιάσεις που έχουν ακουστεί όσον αφορά την ίδρυση του εν λόγω Πανεπιστημίου. Και ρωτώντας το εξής: Πώς σχεδιάστηκε ο ακαδημαϊκός χάρτης αυτής της χώρας; Ο ακαδημαϊκός χάρτης, λοιπόν, αυτής της χώρας και στις εποχές, αν θέλετε, της ψευδεπίγραφης ευωχίας σχεδιάστηκε με όρους «άναρχης δόμησης», το σήμα κατατεθέν της οποίας ήταν η δημιουργία τμημάτων που εξυπηρετούσαν κάποιους «ημέτερους» που πάσχιζαν διακαώς για μια θέση στο πανεπιστήμιο αλλά υπηρετούσαν και μια άλλη λογική, τη λογική του «rooms to let», της ταβέρνας και των καφενείων της ελληνικής επαρχίας. Ας είμαστε ειλικρινείς, η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας δια μέσου της ίδρυσης τμημάτων είχε εκφυλιστεί σε πελατειακές σχέσεις τοπικών παραγόντων με βουλευτικά γραφεία και υπουργεία. Και ύστερα ήρθαν τα μνημόνια. Η δραματική συρρίκνωση των δαπανών για την παιδεία, που επέφεραν τα μνημόνια, οδήγησε στον αντίποδα, σε ασκήσεις επί χάρτου, που υπό τον οργουελικό ευφημισμό «σχέδιο Αθηνά» συνεπάγονταν απολύσεις προσωπικού, κλείσιμο και συγχωνεύσεις τμημάτων, όλα αυτά ανορθολογικά ή με αποκλειστικό κριτήριο οικονομίες κλίμακας.
Το παρόν σχέδιο νόμου, στο οποίο ερχόμαστε, δεν προέκυψε ως κεραυνός εν αιθρία. Υλοποιεί ένα διαχρονικό αίτημα, αυτό του ενιαίου χώρου εκπαίδευσης, το οποίο σκοπεί στην ισχυροποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, στη χρηματοδότηση και στην ανάσχεση της υφιστάμενης υποστελέχωσης. Απτά δείγματα γραφής μέχρι τώρα συνιστούν τα ίδια τα μεγέθη. Επιτρέψτε μου μια μικρή αναδρομή. Μέσα σε συνθήκες μνημονίου, ήτοι δημοσιονομικής στενότητας, αυτή η κυβέρνηση κατάφερε να εξασφαλίσει για τα ΑΕΙ 52 εκατ. ευρώ επιπλέον πέραν του κρατικού προϋπολογισμού. Κατάφερε για πρώτη φορά μετά την κρίση να αιμοδοτήσει τα ΑΕΙ με 500 θέσει ΔΕΠ το 2017 και άλλες 500 για το 2018. Κατάφερε να επανενεργοποιήσει τις υποτροφίες του ΙΚΥ, που τελούσαν σε επ’ αόριστον αναστολή λόγω των προηγούμενων μνημονίων και τέλος, έκανε πράξη το ΕΛΙΔΕΚ. Το ΕΛΙΔΕΚ έχει καταφέρει να στεγάσει θεσμικά και ερευνητικά νέους άνεργους διδάκτορες και ερευνητές, των οποίων ο μονόδρομος θα ήταν ή περιπλάνηση στις ατραπούς της ανεργίας και της ευκαιριακής εργασίας ή μετανάστευση.
Τώρα σε ό,τι αφορά το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ακούγονται καταστραφολογίες, που εκπορεύονται από τις Κασσάνδρες κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά δυστυχώς και κάποιων συντεχνιών που -επιτρέψτε μου- έχουν εμπεδώσει εκούσια ή ακούσια έναν κοινωνικό αυτοματισμό, ο οποίος στις μέρες μας, δυστυχώς, ακυρώνει κάθε πνεύμα αλληλεγγύης και συναδελφικότητας. Θα ήθελα, λοιπόν, να πω επ’ αυτού ότι το κριτήριο πραγμάτωσης του αιτήματος αυτού του ενιαίου χώρου εκπαίδευσης, το οποίο εδράζεται σε μία συνένωση ΑΕΙ και ΤΕΙ ή δύο ΤΕΙ εν προκειμένω υπό τη σκέπη Πανεπιστημίου, δεν πρέπει το δούμε ούτε ως μία ευκαιριακή συγχώνευση που κρύβει την απέλπιδα προσπάθεια να εξοικονομηθούν πόροι, ούτε ως πάση θυσία αναβάθμιση κάποιων ΤΕΙ που εν τοις πράγμασι δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της ίδρυσής τους. Το κριτήριο δεν είναι η τοπικότητα, είναι η ακαδημαϊκότητα, είναι να αιμοδοτηθούν, να ενισχυθούν κυρίως και τα περιφερειακά πανεπιστήμια.
Επιπλέον, θεωρώ ότι οι σημερινές προκαταλήψεις υπαγορεύονται και από μια προκατάληψη χρόνων. Τα ΤΕΙ δεν είναι τα παιδιά ενός κατώτερου θεού ή τουλάχιστον όλα τα ΤΕΙ. Ας μπούμε λίγο στον κόπο να δούμε τις εσωτερικές αξιολογήσεις των δύο Ιδρυμάτων από την ΑΔΙΠ. Ας μπούμε στον κόπο να δούμε τα ερευνητικά προγράμματα αυτών των ΤΕΙ, τις δημοσιεύσεις των μελών ΔΕΠ, τη σταδιοδρομία των αποφοίτων τους. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ΤΕΙ στη χώρα μας –και αυτό βέβαια είναι από τα απόνερα αυτής της «άναρχης δόμησης» του ακαδημαϊκού χάρτη που προανέφερα – τα οποία δεν έχουν προβλήματα. Βεβαίως και υπάρχουν ΤΕΙ τα οποία λειτουργούνε μόνο τύποις.
Υπάρχει μια άλλη προκατάληψη που οφείλουμε να θραύσουμε, αφορά τους διδάσκοντες. Άκουσα την κριτική ότι δεν είναι δυνατόν αυτομάτως οι διδάσκοντες από τα ΤΕΙ να μεταφέρονται σε ένα νεοσύστατο Πανεπιστήμιο κλπ. Οι καθηγητές των ΤΕΙ είναι ισότιμοι με τα μέλη ΔΕΠ, με βάση του νόμους του κράτους και έχουν κριθεί ως τέτοιοι από το 2001. Ως προς τη βαθμίδα και του επίκουρου καθηγητή και του αναπληρωτή καθηγητή ισχύουν ακριβώς τα ίδια κριτήρια με τα μέλη ΔΕΠ των ΑΕΙ. Για τους πρωτοβάθμιους το παρόν σχέδιο νόμου προβλέπει ότι θα υπάρχει κρίση. Επομένως, ας αφήσουμε στην άκρη λίγο αυτές τις προκαταλήψεις.
Πηγαίνω στο θέμα της τεχνικής εκπαίδευσης, γιατί και εδώ έχουν ακουστεί διάφορες καταστροφολογίες. Μάλιστα, η αξιωματική αντιπολίτευση εκφράζει μια φοβερή έγνοια για την τεχνική εκπαίδευση, επιτρέψτε μου και το λέω καλόπιστα. Δυόμισι χιλιάδες συνάδελφοί μας της τεχνικής εκπαίδευσης να θυμίσω ότι απολύθηκαν και οι αντίστοιχες ειδικότητες της τεχνικής εκπαίδευσης είχαν καταργηθεί, για να εξυπηρετηθούν τα καταργηθέντα γνωστικά αντικείμενα από ιδιωτικά ΙΕΚ. Επομένως, αυτή τη έγνοια λίγο, την εκλαμβάνω και ως υποκρισία.
Επίσης, η τεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ήταν ένα οξύμωρο. Φτάσαμε σε σημείο, -γιατί έτσι θρηνούμε και για το «brain drain»- να εξάγουμε γιατρούς, να εξάγουμε πληροφορικάριους, εξαιρετικούς επιστήμονες και να εισάγουμε στη χώρα μας τεχνίτες. Πρέπει, επομένως, να γίνει κάτι για την ανάταξη της τεχνικής εκπαίδευσης. Δεν είναι, λοιπόν, θετικά αυτά τα διετή προγράμματα, αποφοίτων των ΕΠΑΛ στα ΑΕΙ, τα οποία θα οργανώνουν τα κέντρα επαγγελματικής εκπαίδευσης και στα οποία θα διδάσκουν, μέλη ΔΕΠ, ΕΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και ούτω καθεξής; Δεν είναι θετικό ότι το 1% των αποφοίτων των ΕΠΑΛ που εισάγονται στη τριτοβάθμια εκπαίδευση θα γίνει 5%; Δεν είναι, τέλος, θετική και η μαθητεία; Διότι η μαθητεία χορηγεί ένα πτυχίο. Υπάρχουν επαγγελματικές ειδικότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης που αντιστοιχούν στο επίπεδο 5.
Άκουσα, επίσης, ότι δεν διαβαθμίζονται τα προσόντα και τα πτυχία. Διαβαθμίζονται, υπάρχει το επίπεδο 5 για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛ που μπαίνουν στη μαθητεία, το 6 για το Πανεπιστήμιο αυτό το νεοϊδρυθέν και 7 για τους αποφοίτους των πενταετών σχολών, του Πολυτεχνείου κυρίως και όχι μόνο. Και πότε, ήθελα να ρωτήσω, διαβαθμίστηκαν τα επαγγελματικά προσόντα και δικαιώματα; Υπήρχε μια κατάσταση χαώδης.
Κλείνω με τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας σε όλες τις φυλακές. Στις Φυλακές Κέρκυρας να σας πω ότι ιδρύθηκε φέτος σχολείο δεύτερης ευκαιρίας το οποίο λειτουργεί εξαιρετικά. Και πρέπει να πω ότι είναι μια καλή ευκαιρία, συνάδελφοι, να γκρεμιστεί η φυλακή μέσα στη φυλακή. Παραφράζοντας κι εγώ τη γνωστή φράση, να πω ότι, η ίδρυση ενός σχολείου -μέσα στη φυλακή έστω- αποτρέπει την ίδρυση άλλων φυλακών. Είναι ένα εφαλτήριο κοινωνικής επανένταξης και δείχνει περίτρανα ένα διαφωτιστικό πνεύμα κατά το οποίο το σωφρονιστικό σύστημα έχει σκοπό τον εξανθρωπισμό, την κοινωνική επανένταξη και όχι την εκδικητικότητα. Είναι πολύ σημαντική διάταξη.
Και τέλος, γιατί έγινε μια αναφορά σε μια επιτροπή ηθικής της έρευνας, για το οποίο θα ήθελα να μιλήσω εκτενέστερα στην τελευταία συνεδρίαση μας. Θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό. Είμαστε σε μια εποχή αλματώδους ανάπτυξης και της επιστήμης και της τεχνολογίας, με κλωνοποιήσεις, με βιοτεχνολογικά νέα δεδομένα. Πρέπει οπωσδήποτε, λοιπόν, να υπάρχει μια εξέταση της ηθικής διάστασης της έρευνας. Να μην ξεχνάμε ότι η χειραγώγηση της έρευνας από πολυεθνικές εταιρείες, την οποία την μετέτρεπαν τελικά σε θεραπαινίδα μιας κερδοσκοπικής ιδιοτέλειας του κεφαλαίου, όπως είπαν σωστά οι συνάδελφοι του ΚΚΕ, και δεν την έστρεφαν στην εξυπηρέτηση του ανθρώπου και της κοινωνίας. Αυτό ίσα-ίσα καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει ένα ανάχωμα και να εξετάζεται η ηθική διάσταση και του ερευνητή και του αντικειμένου της έρευνας. Επομένως, θα έλεγα ότι είναι αναγκαίο και όχι εκ του περισσού.