Ομιλία της κοινοβουλευτικής εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτηση και ψήφιση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, «Κύρωση Σύμβασης για τη λειτουργία του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ»

.

Ολόκληρη η ομιλία:

Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Με προκαλεί ο κ. Τζαβάρας να απαντήσω. Προφανώς η αναφορά στο όνομά μου σχετίζεται με την ενασχόλησή μου με τη φιλοσοφία και όχι με τον πολιτικό χώρο στον οποίο ανήκω. Διότι αυτός ο χώρος ασπάζεται τα διαμετρικά αντίθετα από αυτά που αναφέρατε. Είναι, λοιπόν, προσφιλής η θεωρία της θεμελίωσης του πολιτικού και της αναπαραγωγής του με όρους «φίλου και εχθρού», με όρους βούλησης του κυρίαρχου, αλλά αυτό, η προσφιλής θεωρία του Καρλ Σμιτ, προσήκει στον φασισμό, στην ακροδεξιά και όχι βέβαια στον δικό μας πολιτικό χώρο. Ξέρετε κ. Τζαβάρα, στο δικό μας πολιτικό χώρο, στον χώρο της Αριστεράς, η θεωρία δεσμεύεται από αξίες, δεν είναι αξιολογικά ουδέτερη και δε νοηματοδοτείται με όρους ενός κυρίαρχου στον οποίο εκχωρούμε τα πάντα, όλα τα δικαιώματα, ή με όρους βούλησης για δύναμη. Η δική μας βούληση είναι βούληση για ελευθερία, για κοινωνική απελευθέρωση, για αλληλεγγύη, για ταξική μεροληψία. Και η δική μας θεωρία δεσμεύεται από τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφότητας, του τρίπτυχου της Γαλλικής Επανάστασης, του γνήσιου αυτού τέκνου του Διαφωτισμού, της αλληλεγγύης. Η πολιτική θεωρία γίνεται επί του πεδίου αυτών των εννοιών, όπως θα έλεγε και ο αείμνηστος δάσκαλός μας, ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης.
Αναφερθήκατε–δεν αμφισβητεί κανείς τη νομική σας παιδεία- στο θέμα του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Αφού ξεκινήσαμε, λοιπόν, από φιλοσοφικές αναφορές, επιτρέψτε μου. Το κράτος είναι μια κοινωνική σχέση, είναι η υλική συμπύκνωση ενός συσχετισμού δυνάμεων ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις. Δεν το λέω εγώ αυτό, το έλεγε ο Νίκος Πουλαντζάς. Είπατε ότι χαρακτηριζόμαστε από νομοθετική πονηριά και από κοινοβουλευτική ατυπία. Δεν καταλαβαίνω σε τι συνίσταται εν προκειμένω η κοινοβουλευτική πονηρία και η παρατυπία, διότι για τη συγκεκριμένη τροπολογία, από τη σκοπιά της Υγείας δεν ήρθε η κ. Υπουργός, ήρθε ο κ. Πολάκης εκπροσωπώντας το Υπουργείο Υγείας και τα θέματα εκεί. Σε τι συνίσταται λοιπόν αυτή η φοβερή παρατυπία; Στο ότι προσπαθήσαμε να αιμοδοτήσουμε με προσωπικό τα νοσοκομεία; Στο ότι προσπαθήσαμε να εξοικονομήσουμε για το κράτος τριψήφια νούμερα εκατομμυρίων ευρώ από την έξοδο των εργολάβων και από τις ατομικές εργασιακές συμβάσεις με εργαζόμενους; Πώς θα εξυπηρετούνται αυτές οι ανάγκες σε τυχόν τρίμηνα διαλείμματα; Για να μην πάμε και στην πλευρά των ιδίων των εργαζομένων. Διότι, αν κάποτε το κράτος και η δημόσια διοίκηση ήταν λάφυρο και τρόπαιο με σήμα κατατεθέν τις πελατειακές σχέσεις –το κάθε χωριό και θέση στο δημόσιο δυστυχώς το πλήρωσε πολύ ακριβά η ελληνική κοινωνία- τώρα έχουμε πάει στο άλλο άκρο, σε εργαζόμενους αναλώσιμους, ανακυκλώσιμους, ευέλικτους, μιας χρήσης. Είναι πολύ σκληρό, το έχουμε βιώσει και κάποιοι στους χώρους μας, να κρίνεσαι από μηδενική βάση με εννεάμηνες π.χ. συμβάσεις. Ας δούμε, επομένως, αυτή την τροπολογία ως έναν τρόπο θεραπείας και επούλωσης πληγών, ιδιαίτερα στον ευαίσθητο χώρο των νοσοκομείων και της υγείας, από όπου έφυγαν οι εργολάβοι. Θεωρώ πολύ σημαντική επιτυχία το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι υπέγραψαν συμβάσεις, τόσο από τη λειτουργική σκοπιά της εξοικονόμησης πολλών εκατομμυρίων ευρώ όσο και για τις ίδιες τις θέσεις εργασίας που διαμορφώθηκαν. Διότι δεν είναι μόνο το ζητούμενο οι θέσεις εργασίας, είναι να είναι και αξιοπρεπείς αυτές οι θέσεις εργασίας και να μη βλέπουμε πλέον τον εργαζόμενο ως ένα ανακυκλώσιμο, αναλώσιμο υλικό. Από εκεί και πέρα ας εξηγήσει και η κ. Υπουργός τα περαιτέρω, εγώ αναφέρθηκα σε αυτά που είπε ο κ. Πολάκης και όσον αφορά το θέμα του τομέα της υγείας.
Θα ήθελα, για να μην αδικήσω τη Σύμβαση, να πω δυο λόγια και γι’ αυτό. Στη Σύμβαση αυτή που υπέγραψε το ελληνικό δημόσιο με το διεθνές Ινστιτούτο Παστέρ στις 31 Ιουλίου 2017, αποτυπώνεται και μια άλλη πολιτική της κυβέρνησης, η πολιτική για έναν ενιαίο χώρο εκπαίδευσης, έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας σε ό,τι αφορά τα ερευνητικά κέντρα. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η εν λόγω σύμβαση -που είναι το αποτέλεσμα μακράς διαπραγμάτευσης μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας, του Υπουργείου Υγείας και του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ καθώς και του διεθνούς Ινστιτούτου Παστέρ- εντάσσεται σε μία μεταρρυθμιστική προσπάθεια και σε μία εθνική στρατηγική της κυβέρνησης, ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη αλλά και για τη διασύνδεση της επιστημονικής γνώσης και της έρευνας με την κοινωνία, με στόχο, μεταξύ άλλων, και αυτό που διακηρύσσουμε σε όλους τους τόνους, την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Βασική αποστολή του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ – τα είπαν και η εισηγήτριά μας, η κ. Αναγνωστοπούλου και ο Υπουργός- είναι η πρόληψη των μολυσματικών νοσημάτων μέσω της έρευνας, της εκπαίδευσης και της προσφοράς υπηρεσιών στη δημόσια υγεία. Παράλληλα, στους στόχους του περιλαμβάνεται η καταπολέμηση και άλλων σοβαρών νοσημάτων, όπως είναι τα αυτοάνοσα, τα νευροεκφυλιστικά, τα νευρομυικά και διάφορες μορφές καρκίνου. Είναι γνωστή η συνεισφορά του Ινστιτούτου Παστέρ στην παραγωγή εμβολίων για σπάνιες ασθένειες, ενώ είναι ο άμεσος αποδέκτης των οδηγιών για την κάλυψη των κρατικών αναγκών στην προμήθεια, παραγωγή, αποθήκευση και διάθεση εμβολίων. Πρόκειται για υπηρεσίες που προσφέρουν στη δημοσία υγεία, κυριολεκτικά σώζουν ζωές. Η κερδοσκοπία, των φαρμακευτικών εταιριών δεν ασχολείται εύκολα με την αντιμετώπιση και πρόληψη σπάνιων νοσημάτων. Έχουμε πολλά πρόσφατα παραδείγματα, μονοπωλείται αυτό το καιρό η συζήτηση για το φάρμακο και τις αμαρτωλές φαρμακευτικές εταιρείες.
Ένας λοιπόν από τους λόγους που χαιρετίζουμε ως κορυφαία αυτή τη Σύμβαση, είναι και το ότι θα συμβάλλει σε μια ανανοηματοδότηση και του φαρμάκου και του αγαθού της υγείας ως δημόσιου αγαθού. Σε μια εποχή, δυστυχώς, πλήρους αποδόμησης της υγείας ως δημόσιου αγαθού και του εκφυλισμού, της μετάλλαξης του φαρμάκου σε καταναλωτικό προϊόν ή του γιατρού -και το λέω με μεγάλη θλίψη- σε έμπορο, όπως δεικνύεται από αυτή τη σωρεία σκανδάλων που βγαίνουν καθημερινά για τις πρακτικές που μετερχόταν και σε παγκόσμιο επίπεδο η συγκεκριμένη εταιρεία και άλλες φυσικά. Πέραν όμως της αποστολής του Ινστιτούτου για την καταπολέμηση σπάνιων ασθενειών, κατέχει επίσης σημαίνουσα θέση στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων και ερευνητών.
Με το προηγούμενο καθεστώς, που είχε κυρωθεί με τη Σύμβαση του 2008, προβλεπόταν ότι τα μέλη του Δ.Σ. του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ διορίζονταν με ΚΥΑ των Υπουργείων Υγείας και Ανάπτυξης. Αυτό αλλάζει με την υπό κύρωση Σύμβαση και τα μέλη πλέον ορίζονται με ΚΥΑ των Υπουργείων Παιδείας και Υγείας, υπουργεία από τα οποία, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός ΝΠΙΔ, εποπτεύεται. Πρόκειται, επομένως, για θεσμική κατοχύρωσή του ως ερευνητικού κέντρου, και για την εναρμόνισή του με την πρόσφατη νομοθεσία για την έρευνα και το ν. 4386/2016. Παράλληλα, με τη νέα αυτή Σύμβαση εκσυγχρονίζεται το πλαίσιο λειτουργίας του Ινστιτούτου, για να συνάδει με τις σύγχρονες επιστημονικές και ιατρικές εξελίξεις για την προαγωγή της δημόσιας υγείας.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να κάνω μια μικρή αναφορά στην ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ, που σε λιγότερο από ένα χρόνο, κλείνει τα 100 χρόνια ζωής στην Ελλάδα. Το πρώτο Ινστιτούτο Παστέρ ιδρύθηκε στο Παρίσι το 1888. Σκοπός του Ινστιτούτου ήταν η μελέτη της νέας -τότε- επιστήμης της Μικροβιολογίας, η έρευνα για την ανάπτυξη εμβολίων και ορών και βέβαια η εφαρμογή της μικροβιολογίας στην Ιατρική, τη Δημόσια Υγεία, τη Γεωργία και τη Βιομηχανία. Ακολούθησε η ίδρυση ενός δικτύου Ινστιτούτων Παστέρ εκτός Γαλλίας, σε γαλλικές αποικίες καθώς και σε άλλες χώρες.
Η ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ ακολούθησε μια σειρά γεγονότων, κυρίως μετά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμου του 1897 και την ανάγκη που προέκυψε από τις αρχές του 20ου αιώνα για αναδιοργάνωση του Ελληνικού στρατού. Το 1919 το «Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ - Ίδρυμα Ζαχάρωφ» ιδρύθηκε με Βασιλικό Διάταγμα στις 26 Απριλίου. Την ταραγμένη περίοδο της ίδρυσής του, το Ινστιτούτο κλήθηκε να αντιμετωπίσει σοβαρότατα προβλήματα δημόσιας υγείας, όπως ο τύφος και ο κίτρινος πυρετός. Έκτοτε το Ινστιτούτο Παστέρ αποτελεί σημείο αναφοράς για τη δημόσια υγεία και την βιοϊατρική έρευνα στην Ελλάδα.
Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ένα τόσο σπουδαίο Ινστιτούτο εκσυγχρονίζεται θεσμικά αλλά και μπορεί να εξασφαλίσει εκ νέου την εύρυθμη λειτουργία του. Νομίζω ότι ελάχιστοι θα διαφωνήσουν με αυτό, στην αναγκαιότητα συνεχούς βελτίωσης και στήριξης του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ και στη θεσμική αναγνώρισή του ως ερευνητικού κέντρου υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.
Έχω κλείσει με το Ινστιτούτο Παστέρ, επιτρέψτε μου μόνο μια τελευταία παρέμβαση, αναγκαστικά, για την πολιτική επικαιρότητα, γιατί το έθεσε και ο συνάδελφος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά νομίζω και ένας άλλος συνάδελφος. Έγινε πάρα πολύς λόγος και για αυτή τη θέση του Γραφείου του Προϋπολογισμού και πάρα πολύ κραυγή και θόρυβος ακούστηκε. Ακούσαμε ότι η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί μόνο να είναι τίμια αλλά θα πρέπει να φαίνεται και τίμια.
Ο προκάτοχος του κ. Κουτεντάκη, εξ όσων γνωρίζω, είχε διοριστεί μέσω μιας καθαρά κομματικής επιλογής, στην ίδια θέση, ενώ, διορθώστε με αν κάνω λάθος, ήταν υποψήφιος βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Ο κ. Κουτεντάκης, είναι τεχνοκράτης με εξειδίκευση στην οικονομική γνώση, έχει υπηρετήσει σε θέσεις εφαρμοσμένης οικονομικής πολιτικής. Δεν είναι πολιτικό πρόσωπο, δεν ήταν υποψήφιος σε κάποιο ψηφοδέλτιο, επομένως ας είμαστε λίγο προσεκτικοί όταν κουνάμε το δάχτυλο και με περισσή υποκρισία τελικά, καταμαρτυρούμε στους άλλους, κάτι το οποίο εφαρμόστηκε από εμάς του ίδιους.
Ας είμαστε και λίγο πιο προσεκτικοί, αγαπητοί μου συνάδελφοι της αντιπολίτευσης και με την έξοδο από την επιτροπεία της χώρας μας σε μερικούς μήνες, τον Αύγουστο, του 2018 να μην κινδυνολογούμε. Και όλα τα στοιχεία, συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Προφανώς και δεν θα είναι η μετάβαση στον κήπο της Εδέμ, προφανώς και δεν θα είναι η μετάβαση στον παράδεισο της ευμάρειας και της ευωχίας.
Ναι κ. Τζαβάρα, εποπτεία θα έχουμε, άλλο όμως επιτροπεία άλλο εποπτεία. Η εποπτεία όμως θα είναι το αντίτιμο της παραμονής μας στην ευρωζώνη. Και αν μια κυβέρνηση σε όλη την Ευρώπη, έστειλε ένα μήνυμα για την αρχιτεκτονική και τον τρόπο λειτουργίας της ευρωζώνης, ήμασταν εμείς. Εσείς ήσασταν οι διαπρύσιοι κήρυκες του "μένουμε Ευρώπη", όποια Ευρώπη και αν είναι αυτή, για να μη θυμηθώ και τα άλλα. Αυτούς που σήμερα, από το παράθυρο θέλουν να βάλουν τη προληπτική γραμμή πίστωσης και ενισχυμένη κιόλας και ήταν αυτοί που είχανε φτάσει στο ναδίρ της δουλοπρέπειας με τα «forget it Yiannis» και άλλα.
Αυτή η κυβέρνηση έστειλε ένα μήνυμα έξω μιας άλλης Ευρώπης που δεν θα εδράζεται στο δόγμα της λιτότητας και δεν θα έχει άρθρο πίστεως τη νεοφιλελεύθερη φτωχοποίηση των λαών. Επομένως ναι, η εποπτεία είναι ένα από τα αντίτιμα της ένταξης της χώρας στον πυρήνα της ευρωζώνης. Το πως λειτουργεί η ευρωζώνη, είναι μιας άλλης τάξης συζήτηση, εξίσου σημαντική, την οποία όμως εμείς τη βάλαμε στο τραπέζι και εμείς επερωτήσαμε τη δομή και λειτουργία της
Σας ευχαριστώ.