Συνέντευξη της βουλεύτριας Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ στην εφημερίδα Πελοπόννησο, (Δευτέρα 24/12)

-Να αρχίσουμε με χιούμορ; Θα σας κάνω παιδικό σταθμό, έλεγε από το μικρόφωνο ο βουλευτής. Δεν έχουμε παιδιά, απαντούσαν οι πολίτες. Θα σας κάνω και παιδιά, είπε ο βουλευτής. Προτείνατε Υπουργείο Υπογεννητικότητας. Τι θα μπορούσε να κάνει;

Καταρχάς , δεν προτείναμε Υπουργείο υπογεννητικότητας.
Στην ακρόαση φορέων, από τις πρώτες κιόλας συνεδριάσεις, η διακομματική επιτροπή διαπίστωσε ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση του θέματος απαιτεί τη δημιουργία επιτελικής δομής σε επίπεδο κεντρικής Διοίκησης, εκτελεστικής εξουσίας. Αυτή θα είναι αρμόδια για το σχεδιασμό, το διατομεακό συντονισμό, την παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων και των αποτελεσμάτων που έχουν οι ρυθμίσεις, οι νόμοι και οι πολιτικές που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος
Προτείναμε λοιπόν σε θεσμικό επίπεδο, τη δημιουργία διυπουργικής επιτροπής στη Γενική Γραμματεία Κυβέρνησης για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση πολιτικών αντιμετώπισης του δημογραφικού ζητήματος ή τη δημιουργία Γενικής Γραμματείας ή Υφυπουργείου. Οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν πάρει διαχρονικά σημαντικά μέτρα (επιδόματα, κλπ), τα οποία ωστόσο δεν αξιολογήθηκαν ποτέ: σε ποιο βαθμό επιδρούν θετικά στη δημογραφική ανάκαμψη. Δεν υπήρχε, όπως στη Γαλλία ή τη Σουηδία και τη Φιλανδία, μηχανισμός στην εκτελεστική εξουσία με ολοκληρωμένο πρόγραμμα και αξιολόγηση της εφαρμογής του.
Θεωρούμε επίσης απαραίτητη τη σύσταση γραφείου παρακολούθησης του δημογραφικού ζητήματος στη Βουλή, όπως και τη σύσταση μόνιμης (διακομματικής) επιτροπής της Βουλής που θα είναι σε άμεση επαφή με τις αντίστοιχες κοινοβουλευτικές ομάδες των νότιων και ανατολικών χωρών της Ευρώπης, οι οποίες επίσης αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα. Στόχος είναι η ανάπτυξη κοινών θέσεων, συνεργασιών και κοινών δράσεων προκειμένου να ενταθεί η πίεση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την ενίσχυση των πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας.
Στο πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της Βουλής το 1993 υπήρξαν αντίστοιχες εισηγήσεις που θα έπρεπε να έχουν αξιοποιηθεί τα τελευταία 25 χρόνια. Δυστυχώς οι προτεινόμενες τότε πολιτικές δεν υλοποιήθηκαν, παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα ήταν οξύ από τότε.

Ο εφιάλτης των πατριωτών. Σε μερικά χρόνια ο ελληνικός πληθυσμός θα διασωθεί αναγκαστικά μέσα από ενσωμάτωση του μεταναστευτικού στοιχείου, όπως διαβάζουμε. Μπορεί αυτό να επιφέρει πολιτισμικές αλλοιώσεις που θα απειλήσουν τις παραδόσεις μας, την κουλτούρα μας, την ταυτότητα μας;

Καταρχάς, και για να μην φοβούνται οι «υπερπατριώτες», η Ελλάδα από το 2010 και μετά έχει αρνητικό πρόσημο στη μετανάστευση. Ενώ μέχρι το 2010 περίπου η χώρα είχε θετικό πρόσημο –ροή μεταναστών προς τη χώρα- λόγω της κρίσης αυτό ανετράπη. Οι μετανάστες άρχισαν να φεύγουν αλλά και ένα μέρος του ελληνικού πληθυσμού πήρε το δρόμο της μετανάστευσης στο εξωτερικό. Έχουμε λοιπόν έξοδο και όχι είσοδο πληθυσμών. Δεύτερον, μια κοινωνία που υποδέχεται και ενσωματώνει μετανάστες είναι μια κοινωνία που ανανεώνεται. Το ξέρει πολύ καλά αυτό η Γερμανία, η οποία αντιμετωπίζει παρόμοια με εμάς δημογραφικά ζητήματα και η οποία ακολουθεί πολιτικές ενσωμάτωσης των μεταναστών. Το γνωρίζει και η χώρα μας η οποία γνώρισε μια σχετική αλλά σημαντική δημογραφική ανάκαμψη τη δεκαετία του 2000 και λόγω του μεταναστευτικού ρεύματος.
Άλλωστε οι μελέτες δείχνουν ότι η ενδεχόμενη αύξηση των γεννήσεων από τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς είναι παροδική. Πολύ γρήγορα οι άνθρωποι προσαρμόζονται στις κοινωνικές συμπεριφορές της χώρας υποδοχής και τελικά καταλήγουν να γεννούν τον ίδιο αριθμό παιδιών με τους συμπολίτες τους. Το λιγότερο λοιπόν που έχουμε να κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους ανθρώπους και τα παιδιά τους σαν ένα κομμάτι του γενικότερου πληθυσμού και να τους εντάξουμε στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο που εντάσσονται και οι Έλληνες. Τα δικαιώματα κάθε κοινωνικής ομάδας δεν είναι ηθική υποχρέωση, είναι νομική υποχρέωση της πολιτείας.

Οι οικονομολόγοι βλέπουν άλλο εφιάλτη: τη κρίση Νο2 που θα έρθει όταν θα έχουν καταρρεύσει τα ταμεία μας. Έχουν άδικο; Μπορούμε να το αποτρέψουμε;

Οι δημογραφικές αλλαγές συντελούνται με πολύ αργούς ρυθμούς. Θα πρέπει τώρα να πάρουμε άμεσα μέτρα, δεδομένου ότι η κατάσταση δεν θα αλλάξει δραματικά τα επόμενα χρόνια. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι η δημογραφική συρρίκνωση και γήρανση δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Στην Ελλάδα όμως δεν υπήρξε καμιά μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη πρόβλεψη για τη στήριξη του πληθυσμού μέσα κυρίως από υποδομές το προηγούμενο διάστημα. Για την επίτευξη μιας δημογραφικής σταθερότητας χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα βρίσκεται σε παράλληλο βηματισμό και σε αντιστοίχιση με την συνολικότερη αναπτυξιακή, οικονομική και κοινωνική πολιτική.
Ενεργητικές πολιτικές για την καταπολέμηση της ανεργίας ,η υλοποίηση θετικών μέτρων για την ανάσχεση της μετανάστευσης του επιστημονικού αλλά και του εργατικού δυναμικού της χώρας με στόχο να συνδεθούν και πάλι με την ελληνική οικονομία, η κοινωνική και εργασιακή ένταξη των μεταναστών, θα μπορούσαν αναμφισβήτητα να συμβάλλουν στην βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Επίσης πολύ σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει οικονομική ανάπτυξη χωρίς την διασφάλιση των ίσων ευκαιριών στην εργασία για τις γυναίκες. Η οικονομική κρίση αύξησε κατά πολύ τα ποσοστά ανεργίας των γυναικών, μεγάλωσε τη μισθολογική απόσταση για εργασία ίσης αξίας μεταξύ των δύο φύλων και δημιούργησε τρομακτική επισφάλεια στην διεκδίκηση της άδειας τοκετού στον ιδιωτικό τομέα. Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι, πρέπει να επεκταθεί αλλά και να δημιουργηθεί όπου χρειάζεται το θεσμικό πλαίσιο που θα περιφρουρήσει και θα κατοχυρώσει τα δικαιώματα των γυναικών, του παιδιού κατ’ επέκταση.
Τέλος, αυτό που επιταχύνει την οικονομική αλλά και τη δημογραφική κρίση είναι η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους. Αυτό το επεσήμαναν όλοι οι επιστημονικοί φορείς: οι πολιτικές λιτότητας ούτε την οικονομική ανάκαμψη αλλά ούτε και τη δημογραφική άνθηση επιτρέπουν.

Είναι θέμα κινήτρων η τεκνοποίηση; Τον καιρό των παππούδων μας οι άνθρωποι μια αλλαξιά ρούχα είχαν, αλλά αποκτούσαν παιδιά χωρίς να τους επηρεάζει αυτό.

Η μεταπολεμική περίοδος από το 1945 και μετά στην Ελλάδα διακρίνεται «από την δημογραφική αισιοδοξία», με το κυρίαρχο μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας να εγγυάται την κοινωνική αναπαραγωγή. Η ελληνική οικογένεια αυτή την περίοδο, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της μεσογειακής ιδιαιτερότητας που περιγράφουν οι κοινωνικοί επιστήμονες και που θέλει το θετικό πρόσημο στη σχέση γεννήσεις/θάνατοι, να προκύπτει από τον οικογενειακό βολονταρισμό, καθώς οι κρατικές οικογενειακές παροχές διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα. Η ελληνική κοινωνία όμως έχει αλλάξει. Ζούμε σε μια νέα εποχή ανάσχεσης των κοινωνικών και ενδοοικογενειακών καταναγκασμών αλλά και των έμφυλων στερεοτύπων. Ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, η πολυπλοκότητα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, η ανάγκη για ενίσχυση των τυπικών μορφωτικών προσόντων και η μέριμνα για επαγγελματική αποκατάσταση καθυστερούν την απόκτηση πρώτου παιδιού ή των παιδιών γενικότερα. Το θέμα δεν είναι να γυρίσουμε πίσω, αλλά να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας στα σύγχρονα δεδομένα. Εξάλλου στις χώρες που ο δημογραφικός σχεδιασμός έφερε στο επίκεντρο των πολιτικών την συμφιλίωση επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, την ανάσχεση των έμφυλων ανισοτήτων, τις παροχές στήριξης όλων των νοικοκυριών (και όχι μόνο αυτών που προκύπτουν από το παραδοσιακό μοντέλο του γάμου), την προάσπιση των εργασιακών σχέσεων, συντέλεσαν στην άνοδο των δεικτών γονιμότητας. Σημαντική προϋπόθεση λοιπόν για τη διαμόρφωση οικογένειας είναι η αισιοδοξία που αισθάνονται οι πολίτες για το μέλλον τους.