Επιτρέψτε μου να προσυπογράψω την πρόταση του συναδέλφου Τριαντάφυλλου Μηταφίδη για την διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων. Είναι υποχρέωσή μας. Ταυτόχρονα, θα αποτελέσει και ηθική δικαίωση των θυμάτων της γερμανικής κατοχής.
Η αναθεώρηση του Συντάγματος, οι αλλαγές που προτείνονται και συζητούμε σήμερα αλλά και τις επόμενες μέρες, αποτελούν κορυφαία διαδικασία που αποσκοπεί στην προσαρμογή του βασικού νόμου της χώρας στις νέες συνθήκες, ώστε να εναρμονιστεί για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες. Αυτή η προσαρμογή για να είναι επιτυχής και αποτελεσματική πρέπει να βασίζεται σε μια ουσιαστική συζήτηση και μέσα στην κοινωνία να αποτυπώνει και να ενσωματώνει τα αιτήματα και τις ανησυχίες της. Αυτό ακριβώς συνέβη με τη δημόσια συζήτηση που προηγήθηκε όπου συμμετείχε με διάφορες προτάσεις και ιδέες σημαντικό μέρος του πληθυσμού μέσω των φορέων αλλά και μεμονωμένων ατόμων, μια διαδικασία η οποία δυστυχώς δεν έγινε αντιληπτή από ορισμένους που κόπτονται για τη Δημοκρατία.
Είναι σημαντικό ότι η προτεινόμενη αναθεώρηση επιχειρείται μετά από μια περίοδο κρίσης και περιδίνησης της χώρας που οδήγησε ουσιαστικά στη χρεοκοπία της και παρέσυρε ταυτόχρονα το ίδιο το πολιτικό σύστημα που την δημιούργησε. Πρόκειται για μια κρίση που εκδηλώθηκε με καταστροφικά οικονομικά αποτελέσματα για την πλειοψηφία του πληθυσμού, τα αίτια της οποίας ήταν όμως βαθύτερα, μια κρίση με έκδηλα τα αξιακά χαρακτηριστικά, κρίση αξιών και προπάντων με ταξικές επιπτώσεις και προεκτάσεις.
Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά αποσκοπούν στη διαστρωμάτωση της κοινωνίας ή απλά τη διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ πλουσίων και φτωχών γεγονός που αναδεικνύει ο σημερινός καταμερισμός όταν το 82% του πλούτου ανήκει στο 1% του πληθυσμού σε παγκόσμια κλίμακα.
Βασικός στόχος των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω της διαδικασίας αναθεώρησης, είναι η θωράκιση και η προάσπιση των δικαιωμάτων των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων που αποτελούν και την πλειοψηφία του πληθυσμού. Η κατοχύρωση του δικαιώματος των πολιτών στην καθολική πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, τον δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας, τον περιορισμό της αυθαιρεσίας του πολιτικού συστήματος με την κατάργηση του άρθρου 86 περί ευθύνης Υπουργών, τη συνταγματική κατοχύρωση για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και του νερού ως δημόσιου αγαθού αποτελούν προτεραιότητα.
Σε ό,τι αφορά στις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας, οι διακριτοί ρόλοι αποτελούν προϋπόθεση για την αρμονική συνύπαρξη και τη διαχείριση των του οίκου τους. Τόσο η περίοδος των μνημονίων, όσο και η περίοδος της «ανάπτυξης» που προηγήθηκε έχουν πλουτίσει την εμπειρία της κοινωνίας σχετικά με τις αδυναμίες του πολιτικού μας συστήματος και τις ανάγκες που δεν μπόρεσαν να απαντηθούν. Το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η απουσία ουσιαστικού κοινωνικού ελέγχου σε όλο το εύρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών του κράτους και η αυθαιρεσία όσων ασκούσαν την πολιτική και οικονομική εξουσία.
Συγχρόνως, η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η εκχώρηση νομοθετικών πολιτικών, οικονομικών αρμοδιοτήτων σε υπερεθνικά όργανα δημιουργούν ένα πολύ σημαντικό κενό δημοκρατικής νομιμοποίησης σε αποφάσεις πολύ μακρινών και αδιαφανών κέντρων. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και τα προβλήματα παγκόσμιας εμβέλειας που δυναμικά κάνουν την παρουσία τους στην καθημερινότητά μας, όπως η προσφυγική κρίση που μόνο συγκυριακή δεν είναι ή η απειλή της κλιματικής αλλαγής και οι απορρυθμίσεις που προκαλούνται απ’ αυτήν.

Σε όλη την περίοδο που μεσολάβησε από την προηγούμενη Αναθεώρηση, τα κοινωνικά αγαθά γνώρισαν μια άνευ προηγουμένου επίθεση με στόχο τον έλεγχο και την εμπορευματοποίηση βασικών ανθρώπινων και κοινωνικών αναγκών. Χαρακτηριστική είναι η σύγκρουση στην προηγούμενη απόπειρα Συνταγματικής Αναθεώρησης, που δεν ολοκληρώθηκε, για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη όλη την προηγούμενη περίοδο, πρέπει να ενισχύσουμε την προστασία των κοινωνικών αγαθών, αυτών που σαν κοινωνία έχουμε συμφωνήσει ότι πρέπει να έχουν δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα.
Οι πιέσεις για τον ιδιωτικό έλεγχο αυτών των αγαθών είναι μια διεθνής τάση που έχει προκαλέσει τεράστιες συγκρούσεις σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη και στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν προκαλέσει φτωχοποίηση των κοινωνιών, υποβάθμιση των υπηρεσιών και κυρίως αποκλεισμό μεγάλων κομματιών του πληθυσμού από την πρόσβαση σ’ αυτά τα αγαθά.
Απέναντι σ’ αυτήν τη διεθνή αντιπαράθεση πολιτικών πρέπει να θωρακίσουμε την προστασία των κοινωνικών αγαθών στη χώρα μας. Δεν είναι εύκολο ή μήπως είναι να αντιληφθούμε έναν κόσμο, όπου η πρόσβαση στο πόσιμο νερό θα είναι δύσκολη έως αδύνατη για όλο και μεγαλύτερους πληθυσμούς; Και όμως, αυτή είναι μια πραγματικότητα σε πολλές περιοχές του πλανήτη.
Στην Ελλάδα των μνημονίων, παραδείγματος χάρη, έχουμε ζήσει την ενεργειακή φτώχεια και τις μαζικές διακοπές ρεύματος, ιδίως την εποχή που το αβάσταχτο χαράτσι επιβάρυνε τους λογαριασμούς του ρεύματος. Αγαθά που είναι αναγκαία για την επιβίωση ή την κοινωνική συνοχή πρέπει να βρίσκονται υπό δημόσιο έλεγχο και να διασφαλίζεται η πρόσβαση σ’ αυτά.
Αντίστοιχα, περιοχές ευαίσθητες, όπως οι αιγιαλοί και οι παραλίες, οι όχθες ποταμών και λιμνών, καθώς και τα λιμάνια πρέπει να μπορούν να είναι προσβάσιμα σε όλους. Σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που ταυτίζεται με τη θάλασσα και αποτελεί βασικό στοιχείο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, είναι ανάγκη να διατηρήσουμε και να προστατεύσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα αυτών των περιοχών.
Κοινά αγαθά είναι, επίσης, οι αρχαιολογικοί χώροι αλλά και οι οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, που αποτελούν την κοινή μας κληρονομιά που πρέπει να παραδώσουμε αλώβητοι στις επόμενες γενιές, να την προστατεύσουμε από λογικές άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης. Και εδώ, στην προστασία του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, ο ρόλος του κράτους πρέπει να ενισχυθεί συνταγματικά.
Θα ήθελα να προσθέσω άλλο ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που παίζει καθοριστικό ρόλο πια στη ζωή μας. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο και στην πληροφορία. Βλέπουμε τη συμπεριφορά αυταρχικών καθεστώτων, που με κάθε τρόπο προσπαθούν να ελέγξουν την πληροφόρηση, επιβάλλοντας απαγορεύσεις και αθέμιτους ελέγχους.
Από την άλλη, οι σύγχρονες ανάγκες κάνουν απαραίτητη την ελεύθερη και ασφαλή πρόσβαση στο διαδίκτυο και το κράτος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη, για να διασφαλίσει αυτό το νέο δικαίωμα.
Είναι επιτακτική ανάγκη να μας προβληματίσει η εξέλιξη της τεχνολογίας σε ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη και τις επιδράσεις της.
Τελευταίο, αν και ιδιαίτερα σημαντικό, είναι η καθιέρωση της απλής αναλογικής, η θέσπιση της οποίας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για συγκλίσεις, αλλά και για έλεγχο που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την καταπολέμηση της διαπλοκής.
Σε συνδυασμό με την αλλαγή του περιβόητου άρθρου 86, το πολιτικό σύστημα εξοπλίζεται με δυο ισχυρά όπλα, για να απαλλαγεί από το άγος της διαφθοράς, που τόσο μας έχει κοστίσει.
Ευχαριστώ.