Ομιλία της Κοινοβουλευτικής Εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ στην Ολομέλεια της Βουλής, τη Δευτέρα (22/04), κατά τη συζήτηση και ψήφιση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων: «Συνέργειες Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι., πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πειραματικά σχολεία, Γενικά Αρχεία του Κράτους και λοιπές διατάξεις»

.

«Δεν ακυρώσαμε την αριστεία αλλά επιχειρήσαμε να κάνουμε άριστα σχολεία για όλους και όχι περίκλειστα κάστρα αριστείας για τους έχοντες και τους κατέχοντες. Όραμά μας το σχολείο ισότητας και ποιότητας που θα προάγει την παιδεία και θα διαμορφώνει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες με δημοκρατική συνείδηση».

Ολόκληρη η ομιλία:

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Σε αυτήν εδώ την αίθουσα έχουμε αναφερθεί ενδελεχώς και πλειστάκις για το σχέδιο συνεργειών ΑΕΙ-ΑΤΕΙ που διαμορφώνουν τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν χρειάζεται λοιπόν να αναφερθώ για μια ακόμα φορά, αρκούμαι σε τρεις διαπιστώσεις. Πρόκειται για έναν ενιαίο χώρο ο οποίος προσπαθεί να τονώσει και να αναπτύξει, να δημιουργήσει ισχυρά περιφερειακά Πανεπιστήμια, τα οποία θα πρέπει να θεραπεύουν νέα γνωστικά αντικείμενα. Είναι ο ενιαίος χώρος που θα πρέπει να ιδρύσει ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα στα Πανεπιστήμια, κάτι που έχει γίνει πράξη και τρίτον πρέπει να υπαγορεύεται από αυστηρά ακαδημαϊκά κριτήρια και να μην ενδίδει βέβαια στις τοπικές σειρήνες που θα αναπαράγουν το αλήστου μνήμης « κάθε χωριό και Τμήμα-κάθε πόλη και Σχολή». Όπου έχει λειτουργήσει, έχει μέχρι στιγμής λειτουργήσει σωστά. Έχουμε αναφερθεί πάρα πολλές φορές σχετικά. Θα αρκεστώ στην ομιλία μου να μιλήσω για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στο νέο τρόπο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια.

Αφετηρία της ομιλίας μου σήμερα ας είναι μια έκκληση για συναίνεση και ουσιαστικό κοινοβουλευτικό διάλογο για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, αυτό της φυσιογνωμίας και του ρόλου της λυκειακής εκπαίδευσης με αιχμή του δόρατος την εισαγωγή των μαθητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Πρόκειται για το μείζον θέμα της ελληνικής οικογένειας στο οποίο επενδύονται ελπίδες και αγωνίες, άγχη και ένα διόλου ευκαταφρόνητο μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού.

Δεν είναι ένα θέμα που προσφέρεται για μικροπολιτική εκμετάλλευση και αντιπολιτευτικές κορώνες. Δεν είναι όμως και ένα θέμα που εξετάστηκε αβασάνιστα, αστόχαστα και χωρίς διάλογο με τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ο διάλογος για το “τι λύκειο θέλουμε” διήρκεσε δύο χρόνια και εκκινεί από κοινούς τόπους: το λύκειο αδυνατεί να εξυπηρετήσει την αποστολή του να παράσχει εδραία γενική παιδεία και έχει εκφυλιστεί σε προθάλαμο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο εξετασιοκεντρικός του χαρακτήρας υποβάλει τους μαθητές όχι στη βάσανο της κριτικής σκέψης αλλά στο βάσανο και στο άχθος της αποστήθισης και του ανταγωνισμού μετατρέποντάς τους σε άλογα κούρσας. Το σχολείο μετατράπηκε σε διάλειμμα από το φροντιστήριο και η προσέγγιση στη γνώση εργαλειοποιήθηκε: από αυταξία εξετράπη σε μέσο πραγμάτωσης του απώτερου στόχου που είναι η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Τα κροκοδείλια δάκρυα για το φερόμενο “έλλειμμα γενικής παιδείας” το οποίο υποτίθεται εισηγείται το παρόν νομοσχέδιο, παραγνωρίζουν εντέχνως και σκοπίμως το αναντίρρητο γεγονός της αυτοϋπονόμευσης και αυτοακύρωσης της τρίτης λυκείου, όχι τώρα, εδώ και μερικές δεκαετίες. Η τρίτη λυκείου αντιμετωπίζεται με πλήρη απαξίωση και αδιαφορία από τους μαθητές καταρρακώνοντας το ηθικό των καθηγητών που καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον των πρώτων. Τα μαθήματα γενικής παιδείας της τελευταίας τάξης καταδικάστηκαν σε ρόλο διακοσμητικό, εφόσον το κέντρο βάρους έγινε αποκλειστικά η εξεταστέα ύλη και γνώμονας επιτυχίας το φροντιστηριακό μάθημα. Συνέπεια των παραπάνω η εν τοις πράγμασι υποβάθμιση του απολυτηρίου λυκείου. Όλες και όλοι σε αυτή την αίθουσα, θα συμφωνήσουμε ότι θέλουμε ένα εθνικό απολυτήριο με ειδικό βάρος και αντίκρισμα. Ως εκ τούτου, το παρόν νομοσχέδιο επιχειρεί να θεραπεύσει τις παραπάνω παθογένειες με τους εξής τρόπους:

Πρώτον, στη δευτέρα Λυκείου, δίδεται αποκλειστικά και μόνο ο χαρακτήρας τάξης γενικής παιδείας καταργώντας τα μαθήματα κατεύθυνσης που λειτουργούσαν ως προπαρασκευαστικό στάδιο για τις εξετάσεις εισαγωγής στο πανεπιστήμιο, συμπαρασύροντας και την εν λόγω τάξη σε φροντιστηριοποίηση και φρενήρη προετοιμασία εξετάσεων και συνεπώς ακυρώνοντας την αποστολή της να προάγει ουσιαστικά τη γενική παιδεία.

Δεύτερον, προβλέπεται η δυνατότητα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση χωρίς εξετάσεις, με αποκλειστικό κριτήριο το απολυτήριο του Λυκείου. Αρχικά ο αριθμός των Τμημάτων Ελεύθερης Πρόσβασης θα είναι περιορισμένος. Είναι, ωστόσο, ένα πρώτο βήμα που κάνει πράξη το διαχρονικό αίτημα της ελεύθερης πρόσβασης και όταν αναβαθμιστεί το απολυτήριο Λυκείου και καταστεί αξιόπιστο στη συνείδηση της κοινωνίας ας σχεδιάσουμε προσεκτικά τα επόμενα βήματα επέκτασης της διάταξης.

Τρίτον, η τρίτη Λυκείου θα περιλαμβάνει πλέον τα μαθήματα που θα απαιτούνται για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με αύξηση των ωρών διδασκαλίας κάθε μαθήματος στις έξι ώρες αλλά και με διαφορετικό διδακτικό σχεδιασμό, ούτως ώστε να πραγματώνεται η εμβάθυνση, η καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας και η σύνθεση που επιτυγχάνεται διαμέσου της συγγραφής εργασιών που λειτουργούν ως αντίδοτο -μεταξύ άλλων- στην μετωπική διδασκαλία και τη μηχανική αποστήθιση γνώσεων χωρίς επεξεργασία.

Και βεβαίως υποχρεωτικό μάθημα, ανεξαρτήτως της σχολής που θα επιλέγεται από τον υποψήφιο, θα είναι και το μάθημα της Νέας Ελληνικής το οποίο θεραπεύει την ιστορία, τον πολιτισμό, θέματα ταυτότητα και ως εκ τούτου είναι πολύ σημαντικό.

Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζω ως θετική και τη διάταξη που προβλέπει την σύσταση του Εθνικού Κέντρου Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών αποκαθιστώντας μετά από πολλά έτη την χαμένη τιμή του θεσμού της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Η επανίδρυση του εν λόγω θεσμού επιμόρφωσης συνεπικουρείται από την επιστροφή μετά από μία δεκαετία στην κανονικότητα των μόνιμων διορισμών στη μέση εκπαίδευση. Και ας σημειωθεί, για μια ακόμα φορά - αναφέρθηκε από συναδέρφους- ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί 4,500 διορισμοί στον πολύπαθο και παραμελημένο χώρο της ειδικής αγωγής.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Υπήρξα πάντα υπέρμαχος της συναίνεσης και της διεξαγωγής δημόσιου διαλόγου με κανόνες και θέσεις σε θέματα παιδείας. Από το 2015 ακούω ένα διαρκές “αριστείας εγκώμιον” που βρίθει κραυγών, αφορισμών, κακόγουστων παρομοιώσεων, fake news και ενίοτε οξύμωρων. Από το 2015 κατακεραυνώνετε τον Μπαλτά στην παιδεία, το σχολείο της ήσσονος προσπάθειας που νομοθετεί ο ΣΥΡΙΖΑ και προσφάτως ακούσαμε και για τον Νέρωνα Υπουργό της Παιδείας που με ρεβανσιστική διάθεση, χωρίς πάθος και σχέδιο παραδίδει το εκπαιδευτικό σύστημα στις φλόγες. Ακούμε τον αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης μετά από τον αλήστου μνήμης ορισμό των μαθητών ως πελατών να ορίζει το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο ως κέντρο παρασκευής μολότοφ, προσβάλλοντας βαθύτατα το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας: τους διδάσκοντες που με ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση κράτησαν όρθια τα δημόσια ιδρύματα παρέχοντας υψηλής ποιότητας έρευνα και διδασκαλία με ηρωικές προσπάθειες σε εποχές που η κυβέρνηση των «αρίστων» περιέκοπτε δαπάνες για την παιδεία και τα Α.Ε.Ι αδυνατούσαν να καλύψουν ακόμη και τα λειτουργικά τους έξοδα. Προσβάλλοντας όμως και του φοιτητές των ελληνικών Πανεπιστημίων για τους οποίους βέβαια, δεν φείδεται επαίνων όταν διαπρέπουν στο εξωτερικό θρηνώντας το brain drain, αποκλειστικοί υπεύθυνοι και δημιουργοί του οποίου είστε εσείς όσοι βυθίσατε μια χώρα στην κρίση και τη σύρατε αλυσσοδεμένη στα κάτεργα των μνημονίων.

Στις κραυγές περί άρσης της αριστείας και σχολείων ήσσονος προσπάθειας, στους αφορισμούς περί ισοπέδωσης, τα νομοσχέδια και η εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια είναι η μόνη απάντηση. Επιτρέψτε μου μερικά δείγματα γραφής: Νομοθετήσαμε και κάναμε πράξη τη διετή προσχολική αγωγή. Νομοθετήσαμε και κάναμε πράξη το ολοήμερο σχολείο. Δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην ειδική αγωγή αλλά και την τεχνική εκπαίδευση που αντιμετωπιζόταν ως το “παιδί ενός κατώτερου θεού” διεκδικώντας την παγκόσμια πρωτοτυπία να εξάγουμε ιατρούς και μηχανικούς και να εισάγουμε τεχνίτες. Διότι αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης, παραδείγματος χάριν, είναι τα διετή προγράμματα στα Πανεπιστήμια με ελεύθερη πρόσβαση των αποφοίτων των ΕΠΑΛ. Εισάγονται εφεξής ψυχολόγοι στα σχολεία, αρωγοί σε μια γενιά που είναι χαμένη στο διαδίκτυο, η ανέλεγκτη και ακατέργαστη πληροφορία του οποίου ακυρώνει την κρίση και την σκέψη, στο διαδίκτυο που απομονώνει και γίνεται πρόσκομμά στο πνεύμα συλλογικότητας και οδηγεί στον απομονωτισμό και την κατάθλιψη. Μετά από μια δεκαετία αδιοριστίας, προχωρούμε σε μόνιμους διορισμούς στα σχολεία προσπαθώντας να κλείσουμε και το ντροπιαστικό για την ιστορία της εκπαίδευσης, κεφάλαιο που εποίει την ανάγκη φιλοτιμία και ακούει στο όνομα «αναπληρωτές», ήτοι συναδέλφους, οι οποίοι περιφέρονταν και περιφέρονται δυστυχώς απ’ άκρης σε άκρη μαζεύοντας μόρια, χωρίς εργασιακά δικαιώματα, κάποια εκ των οποίων κατοχυρώθηκαν πρόσφατα, επισφαλείς, και ανασφαλείς. Έγιναν όμως διορισμοί και επίκεινται φέτος 500 στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Διότι το πρόβλημα των ελληνικών Πανεπιστημίων για όσες και όσους βιώσαμε και βιώνουμε την δύσκολη και άνυδρη πραγματικότητά τους δεν είναι η «ανομία» για να χρησιμοποιήσω τον προσφιλή σας όρο. Το πρόβλημα συνίσταται στην δραματική υποστελέχωση των Α.Ε.Ι που νομιμοποιείτε με το αίτημά σας της επαναφοράς της αναλογίας 1 προς 5, όταν εμείς πετύχαμε την επιστροφή σε μια ακόμη κανονικότητα, αυτή του 1 προς 1, για μία αποχώρηση μία πρόσληψη. Το πρόβλημα επιπλέον συνίσταται στην έλλειψη θεσμών που θα προάγουν την έρευνα, την οποία το νομοσχέδιο θεραπεύει με την ίδρυση πανεπιστημιακών ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων, όπως υπαγορεύει ο ενιαίος χώρος εκπαίδευσης. Και βεβαίως θα ήθελα να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας το οποίο έδωσε ερευνητική στέγη σε δεκάδες διδάκτορες, μεταδιδάκτορες, ερευνητές.

Για να επιστρέψω όμως στα σχολεία: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Δεν ακυρώσαμε την αριστεία αλλά επιχειρήσαμε να κάνουμε άριστα σχολεία για όλους και όχι περίκλειστα κάστρα αριστείας για τους έχοντες και τους κατέχοντες. Όραμά μας το σχολείο ισότητας και ποιότητας που θα προάγει την παιδεία αλλά θα διαμορφώνει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες με δημοκρατική συνείδηση. Επιτρέψτε μου να κλείσω την ομιλία μου με ένα πολιτικό σχόλιο: Χθες ήταν η μαύρη επέτειος της απριλιανής χούντας, να μας υπενθυμίζει ότι ο αγώνας για την υπεράσπιση της δημοκρατίας είναι ύψιστο χρέος. Γιατί στην παρούσα συγκυρία πολλαπλασιάζονται οι εχθροί της δημοκρατίας και ο πλανήτης βυθίζεται στο σκοτάδι του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της ανάδυσης νεοφασιστικών μορφωμάτων. Η δική μας μελανή λοιπόν επέτειος συνέπεσε φέτος με το Πάσχα των καθολικών. Δεν ήταν θεοσταγές αλλά αιμοσταγές στη μακρινή Σρι Λάνκα το Πάσχα των Καθολικών και οδήγησε σε εκατόμβες νεκρών αναβιώνοντας στον high tech πλην βάρβαρο 21ο αιώνα θρησκευτικούς πολέμους. Ας γίνουν τα παραπάνω διαρκείς υπομνήσεις του χρέους μας να εργαστούμε για ένα σχολείο-εργαστήρι δημοκρατίας. Ένα σχολείο δημοκρατίας είναι ένα σχολείο φιλοξενίας. Φίλος ο ξένος και όχι παρίας και αποσυνάγωγος. Ένα σχολείο δημοκρατίας δεν φράζει την είσοδο στον ξένο, στο σκουρόχρωμο και τον αλλόθρησκο και δεν πετροβολεί τον κάθε Αμίρ που κληρώθηκε να κρατήσει τη σημαία. Είναι ένα σχολείο που χωράει όλους χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς πραγματώνοντας στην καθημερινότητά του το πρώτο άρθρο της διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη: όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και ελεύθεροι. Και είναι ένα σχολείο που διδάσκει πως δεν υπάρχουν περιούσιες φυλές, περιούσια έθνη και περιούσιες θρησκείες ούτως ώστε να μην ενσταλάζεται το δηλητήριο της μισαλλοδοξίας που είναι η μαγιά της ακροδεξιάς σε νέους ανθρώπους που πριν από λίγο καιρό, έμπλεοι πάθους υποστήριζαν και έγραφαν σε τοίχους ότι η δημοκρατία πρόδωσε τη Μακεδονία. Η δημοκρατία ποτέ δεν προδίδει. Και ο εχθρός της δεν είναι ο λαϊκισμός, όπως διατείνεστε οι συνάδελφοι της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης επιστρατεύοντας πάντα ένα κενό περιεχομένου όρου δια πάσαν νόσον. Ο εχθρός της δημοκρατίας είναι ένας: Είναι ο φασισμός που καραδοκεί και ξανασηκώνει κεφάλι.

Σας ευχαριστώ.