Άρθρο του Κώστα Ζαχαριάδη στην ιστοσελίδα president.gr

Του Κώστα Ζαχαριάδη*

Μέσα σε μια τόσο κρίσιμη και πρωτοφανή συνθήκη, σε μια τέτοιας έκτασης κρίση, η απόφαση του Eurogroup για τα μέτρα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής οικονομίας απέναντι στις συνέπειες του κορονοϊού είναι κατώτερη των περιστάσεων και των αναγκών. Τα 540 δισεκατομμύρια που συμφώνησαν οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωζώνης δεν μπορούν να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας και της κοινωνίας, ούτε να σταθεροποιήσουν τις εθνικές οικονομίες που εισέρχονται σε φάση ύφεσης. Η πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ αλλά και οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι εισερχόμαστε σε μεγάλες δυσκολίες.

Το ανησυχητικό είναι ότι φαίνεται να γυρνάμε σε πολιτικές του πρόσφατου παρελθόντος που κρίθηκαν καταστροφικές και προκάλεσαν μεγάλη κοινωνική ζημιά. Η πιστοληπτική γραμμή του ESM για 2% του ΑΕΠ σε κάθε χώρα είναι εξαιρετικά ανεπαρκής, ενώ η δημιουργική ασάφεια του κειμένου της απόφασης αναμένεται να δημιουργήσει νέα προβλήματα στο ζήτημα της κατανομής των πόρων, της χρονικής διάρκειας και άλλων διαδικαστικών ζητημάτων. Αντί δηλαδή να λύσουμε θέματα, δημιουργούνται ήδη προβλήματα πριν ακόμα αρχίσει να υλοποιείται η συμφωνία.

Επίσης, οι ηγέτες της Ευρωζώνης παρέπεμψαν στις καλένδες την ιδέα του Ταμείου Ανασυγκρότησης, αγνόησαν πλήρως τις προτάσεις της ΕΚΤ για χρηματοδοτική παρέμβαση της τάξης του 1,5 τρισεκατομμυρίου, έθεσαν στο περιθώριο την πρόταση για το κορωνοομόλογο που θα μπορούσε να δώσει σημαντική «ανάσα» στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Τι διδαχτήκαμε από την κρίση του 2008; Πόσο ταλαιπώρησε εμάς στην Ευρώπη και πόσο γρήγορα εξήλθαν της κρίσης οι ΗΠΑ; Πως επηρέασε η κρίση τις διαφορετικές χώρες στο εσωτερικό της ΕΕ; Δεν ωρίμασε η Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν διδάχτηκε από τις καθυστερήσεις και επειδή δεν το έκανε είναι υποχρεωμένη να το ζήσει ξανά.

Ένα ακόμη προβληματικό σημείο της συμφωνίας του Eurogroup είναι η δέσμευση ότι το ποσό που συμφωνήθηκε θα δοθεί αποκλειστικά σε θέματα Υγείας των κρατών-μελών, και όχι σε θέματα ευρύτερης οικονομικής στήριξης και ανασυγκρότησης. Δηλαδή, η Ευρωζώνη προχωρά σε έναν πρωτοφανή διαχωρισμό, σπρώχνοντας τα κράτη-μέλη στον ESM για περαιτέρω χρηματοδότηση μέσω πιστοληπτικής γραμμής που θα συνοδεύεται με μνημονιακές δεσμεύσεις. Πρόκειται για ένα δυστοπικό αφήγημα, για μια επανάληψη του πρόσφατου παρελθόντος της λιτότητας και όσων φανατικά τη στηρίζουν. Η Ευρωζώνη, και κυρίως οι ιέρακες του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, με οδηγό την κυβέρνηση Μέρκελ, φαίνεται να μην έχουν μάθει τίποτα από τα λάθη τους.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, με τις ευρωπαϊκές οικονομίες να μην μπορούν να έχουν άμεση χρηματοδότηση χωρίς δανεισμό, οι αδύναμες και υπερχρεωμένες οικονομίες θα μπουν σε μεγαλύτερη ύφεση. Για τη χώρα μας, ωστόσο, υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία. Και αυτή προκύπτει μέσα από την παρακαταθήκη των αποθεμάτων ρευστότητας και του μαξιλαριού ασφαλείας που άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, και το οποίο μπορεί να αξιοποιήσει η κυβέρνηση για τη στήριξη της οικονομίας. Το μαξιλάρι αυτό είναι μια μεγάλη ασπίδα που πρέπει να αξιοποιηθεί άμεσα για να στηριχτούν οι εργαζόμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επιχειρήσεις, οι άνεργοι και οι ευάλωτες ομάδες, να κρατηθούμε όρθιοι μέσα στην κρίση και να συγκρατήσουμε την ύφεση.

Θέλει όμως η κυβέρνηση Μητσοτάκη κάτι τέτοιο; Θέλει να στηρίξει τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, θέλει να στηρίξει την κοινωνία και την οικονομία ή απλά να φτιάξει ένα δίχτυ ασφαλείας για την επιχειρηματική ελίτ, για τους λίγους και προνομιούχους; Η μέχρι τώρα πολιτική της κυβέρνησης μάλλον συντείνει προς το δεύτερο, αφήνοντας ξεκρέμαστη τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία.

Κάθε κρίση στην ανθρώπινη ιστορία οδηγεί σε μια νέα ισορροπία. Αν είναι βαθιά και δομική πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει και σε αλλαγή μοντέλου. Το ερώτημα τίθεται ξανά... Ποιος θα πληρώσει το κόστος της κρίσης; Ποιες θα είναι οι προτεραιότητες τις επόμενης μέρας; Ποιος θα προστατευτεί; Ποιος θα περιθωριοποιηθεί; Ποιος θα καταστραφεί; Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους στην αντιμετώπιση των κρίσεων; Ποια η συμβολή του ιδιωτικού τομέα και η σχέση του με το δημόσιο; Τι ακριβώς σημαίνει κοινωνικό κράτος; Πόσους πόρους χρειάζονται τα συστήματα υγείας για να είναι αποτελεσματικά και σε περιόδους κρίσεων; Τι ακριβώς σημαίνει Ευρωπαϊκή Ένωση; Τι πρωτεραιότες έχουμε ως κοινωνία;

Να το θέσω και αντίστροφα τους φίλους μας τους Γερμανούς, ποιο είναι το σενάριο εργασίας με βάση το οποίο οι ίδιοι θα πρότειναν αμοιβαιοποίηση των χρεών, δηλαδή ευρωομόλογο; Αν η απάντηση είναι ότι σε κανένα σενάριο και ποτέ, τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα γιατί αποδεικνύεται ότι η Γερμάνια και οι δορυφόροι της αντιμετωπίζουν τους εταίρους της ως ζωτικό χώρο για οικονομική επέκταση και άντληση υπερπλεονασμάτων. Αυτό δεν είναι Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό δεν έχει μέλλον, αυτό βιάζει την αλληλεγγύη, την συνεργασία, τον επιμερισμό των βαρών, αυτό είναι μια ετεροβαρής γερμανική συμμαχία.

*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι βουλευτής στη Β1 εκλογική περιφέρεια Βορείου τομέα Αθηνών.