Η Βουλευτής Φλώρινας και Αναπληρώτρια Τομεάρχης Μεταφορών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, Θεοπίστη (Πέτη) Πέρκα τοποθετήθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής για το νομοσχέδιο «Μετάβαση στην κινητικότητα χαμηλών εκπομπών: Μέτρα προώθησης και λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης»

.

«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ενώ γίνεται χαμός και υπάρχει κρίσιμη κατάσταση στα εθνικά ζητήματα, ενώ έχουμε ένα ενδιαφέρον θέμα με το νομοσχέδιο αυτό, το οποίο προσφέρεται για πολύ συζήτηση, ενώ κάποιοι πανηγυρίζουν, παρά τη μείωση των κονδυλίων μετά τη Σύνοδο Κορυφής, οι περισσότεροι, το 80% των Βουλευτών της συμπολίτευσης, αναφέρθηκαν στο Μάτι.

Θέλω να πω ότι πρώτον, η τυμβωρυχία δε βγαίνει πάντα σε καλό – μπορεί να σας βγήκε μια φορά - και δεύτερον, θα μπορούσαμε πράγματι να κάνουμε την κουβέντα αυτή για να δούμε πώς η αντιπεριβαλλοντική πολιτική πολλών χρόνων οδήγησε σε καταστροφές.

Και μετά τα παραπάνω, μπαίνω κατευθείαν στο νομοσχέδιο. Προφανώς και συμφωνούμε με το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, γιατί η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη βρίσκεται στον πυρήνα της Αριστεράς. Το ζήτημα είναι να εξετάσουμε αν και κατά πόσο αυτό το νομοσχέδιο εξυπηρετεί αυτόν τον στόχο.

Πράγματι ο τομέας των μεταφορών είναι η μεγαλύτερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη, συνεισφέροντας ποσοστό 27% στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ, με τα αυτοκίνητα να αντιπροσωπεύουν το 44% αυτών. Είναι επίσης ο μόνος τομέας στον οποίο βαίνει και αυξανόμενη η εν λόγω επιβάρυνση.

Αν θέλουμε όμως να μιλάμε για ένα βιώσιμο δίκτυο μεταφορών, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης διαδραματίζει μεν σημαντικό ρόλο, αλλά από μόνη της δεν μπορεί να οδηγήσει σε πιο καθαρές, ανθρώπινες και βιώσιμες πόλεις. Πρέπει να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης και συνολικής στρατηγικής και να συνοδευτεί από περαιτέρω πολιτικές, όπως για παράδειγμα ανάπτυξη των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), προώθηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), προώθηση φιλικών μέσων στις εμπορευματικές μεταφορές και μείωση των διανυόμενων οχηματοχιλιομέτρων, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Αλλά κ. Υπουργέ αυτά που αναφέρω είναι σαφώς αρμοδιότητα του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών - το οποίο οφείλει να πάρει και τη σχετική πρωτοβουλία - και επιστημονικό αντικείμενο των Συγκοινωνιολόγων. Άλλωστε η αντίστοιχη Γενική Διεύθυνση της Ε.Ε. είναι η DG MOVE.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, η ηλεκτροκίνηση θα είναι απλά μια αποσπασματική κίνηση, χωρίς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες υποδομές. Δύσκολα μπορεί να αναπτυχθεί η ηλεκτροκίνηση χωρίς τις απαραίτητες υποδομές φόρτισης και αν αφήσουμε, όπως κάνει το νομοσχέδιο, την αγορά να λύσει το θέμα ή να αυτορυθμιστεί. Και πολλές φορές οι πρόχειρες και αποσπασματικές παρεμβάσεις «καίνε» την προσπάθεια. Κι εδώ θα αναφερθώ στο Μεγάλο Περίπατο του Δημάρχου που υλοποιείται χωρίς ολιστική προσέγγιση, χωρίς δίκτυο, με μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση. Αποτέλεσμα είναι να υπονομεύει μελλοντικές προσπάθειες για ήπιες μορφές μετακίνησης.

Φοβάμαι δυστυχώς ότι και με το νομοσχέδιο της ηλεκτροκίνησης έχουμε να κάνουμε με αυτή την περίπτωση, μια πρόχειρη δηλαδή νομοθέτηση. Τα περισσότερα ζητήματα παραπέμπονται σε Υπουργικές Αποφάσεις, χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα, το Εθνικό Σχέδιο Ηλεκτροκίνησης θα εκδοθεί εκ των υστέρων, ενώ παράλληλα στη Βουλή συζητείται νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με ρυθμίσεις για τα τέλη ταξινόμησης στα μεταχειρισμένα οχήματα, ρυθμίσεις που άπτονται δηλαδή και του νομοσχεδίου της ηλεκτροκίνησης!

Θα επιμείνω όμως σε κάποιες προτάσεις που νομίζω ότι είναι πολύ αξιόλογες. Σε συμφωνία με τις προτάσεις της Greenpeace και της WWF, θεωρώ ότι προκειμένου να επιτευχθεί ο πλήρης εξηλεκτρισμός του τομέα μεταφορών ως το 2050, απαιτείται η άμεση ανακοίνωση του τερματισμού πωλήσεων αυτοκινήτων με μηχανές εσωτερικής καύσης (ΜΕΚ), ας θέσουμε το όριο του 2030. Υπάρχει και ο Κανονισμός που ισχύει από τον Ιανουάριο του 2020 και θέτει πιο αυστηρούς στόχους. Δε θα αναφερθώ κ. Υπουργέ στη Νορβηγία, τη Δανία, την Ιρλανδία, την Ολλανδία και τη Σουηδία, γιατί ξέρω τι θα μου απαντήσετε, θα πω όμως ότι η Ισπανία στοχεύει έως το 2040 να επιτύχει το 100% των πωλήσεων νέων επιβατικών αυτοκινήτων να είναι ηλεκτρικά, η Γαλλία έθεσε στόχο το 2040 για τον τερματισμό της πώλησης καινούριων επιβατικών αυτοκινήτων και ελαφριών επαγγελματικών οχημάτων που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα και η Αγγλία μετέθεσε στο 2035 από το 2040 το στόχο της απαγόρευσης της πώλησης νέων συμβατικών αυτοκινήτων βενζίνης και ντίζελ.

Βεβαίως σε όλες τις παρεμβάσεις που θα γίνουν στη χώρα μας πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα η τσακισμένη από την οικονομική κρίση σχετική αγορά, με κατάλληλες ενισχύσεις και ικανό χρόνο προσαρμογής στη νέα κατάσταση, γεγονός που επίσης δε φαίνεται να επιτυγχάνεται από το παρόν νομοσχέδιο. Και σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει δίκαιη αντιμετώπιση εγχώριων και εισαγόμενων μεταχειρισμένων οχημάτων για να μη δημιουργούνται στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα να έχουμε και αύξηση της τιμής των εγχώριων μεταχειρισμένων, αφού τα εισαγόμενα δε θα υπάρχουν και διατήρηση αν όχι αύξηση του γηρασμένου στόλου.

Ειδικότερα θα έπρεπε, παράλληλα με την επιδότηση για ηλεκτροκίνητα Ι.Χ., να δοθούν κίνητρα για αγορά μεταχειρισμένων Euro V και VI με όλες τις μορφές καυσίμου, ακόμα και Euro IV με φυσικό αέριο και υγραέριο και για υποχρεωτική απόσυρση των παλαιότερων ρυπογόνων τεχνολογιών. Σε αυτή την κατηγορία μπορούν να μπουν και τα ταξί, βεβαίως στα ταξί η σχετική διάταξη είναι θετική, αφού περιλαμβάνει μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης και υποχρεωτική απόσυρση, παρ’ όλα αυτά ο κλάδος έχει ούτως ή άλλως ταλαιπωρηθεί και λίγοι είναι εκείνοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα ηλεκτροκίνητο όχημα.
Θα ήθελα επιπλέον να πω ότι είναι κρίσιμο η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων να ξεκινήσει από τα επαγγελματικά οχήματα. Να δοθούν λοιπόν κίνητρα σε Φορτηγά Ιδιωτικής Χρήσης / Φορτηγά Δημόσιας Χρήσης, έτσι ώστε με την κυκλοφορία ηλεκτρικών φορτηγών ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, παράλληλα να αναπτυχθούν και τα city logistics. Και βεβαίως κάτι αντίστοιχο θα πρέπει να προβλεφθεί και για τους εταιρικούς στόλους. Αν το ‘πείραμα’ της ηλεκτροκίνησης πετύχει στο συγκεκριμένο τομέα, η διείσδυση στα ιδιωτικά οχήματα θα είναι πιο εύκολη.

Αυτό που θέλω ακόμα να τονίσω είναι ότι πρέπει να δώσουμε βάση στα ΜΜΜ. Εδώ έχουμε το παράδειγμα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αναφέρθηκε και ο κ. Καραμανλής, ο αρμόδιος Υπουργός, όπου ακυρώθηκε ο διαγωνισμός του ΣΥΡΙΖΑ για ανανέωση του στόλου, με αποτέλεσμα η προμήθεια νέων λεωφορείων να καθίσταται αδύνατη και για το 2021. Παράλληλα έχουμε και οσμή σκανδάλου στο Δήμο της Θεσσαλονίκης, ο οποίος αγοράζει 50 μεταχειρισμένα λεωφορεία 15ετίας εκτός των προδιαγραφών, μάλιστα η Οικονομική Επιτροπή είναι εκείνη που άλλαξε τις προδιαγραφές κι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Και θέλω να πω στον κ. Καραμανλή και σε σας κ. Χατζηδάκη, γιατί μου φαίνεται ότι δεν έχετε σωστή ενημέρωση. Δεν ακυρώθηκε ο διαγωνισμός από την Αρχή Εκδίκασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ). Η ΑΕΠΠ έκανε κάποιες παρατηρήσεις, στις οποίες όφειλε να προσαρμοστεί η διοίκηση και να συνεχιστεί ο διαγωνισμός. Το να ακυρώσετε εσείς το διαγωνισμό, να τον σχεδιάζετε ξανά εδώ και ένα χρόνο και τελικά η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη ακόμα να μην έχουν καινούρια λεωφορεία, ενώ παράλληλα ανακοινώνετε με τυμπανοκρουσίες πολιτικές προώθησης της ηλεκτροκίνησης, είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Θα κλείσω την τοποθέτησή μου με μια θετική διάταξη του νομοσχεδίου, στην οποία αναφέρθηκα και στην Επιτροπή και συγκεκριμένα με τα μέτρα που αφορούν στις λιγνιτικές περιοχές και ειδικότερα στη Δυτική Μακεδονία. Είναι πράγματι θετική η παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης για μονάδες παραγωγής φορτιστών, εξαρτημάτων, μπαταριών κτλ. Εισάγονται φορολογικά κίνητρα για τη δημιουργία μονάδων παραγωγής οχημάτων και αγαθών ή ειδών σχετικών με τα ηλεκτρικά οχήματα. Βλέπω για πρώτη φορά σε νομοσχέδιο να λαμβάνεται μια μέριμνα γι’ αυτές τις περιοχές. Δε θα έλεγα ότι είναι και γενναίο μέτρο, άλλωστε και αυτά παραπέμπονται σε μεταγενέστερη εξουσιοδοτική διάταξη, την οποία θα πρέπει να δούμε και να συζητήσουμε. Σίγουρα υπάρχουν και οι περιορισμοί και οι επιφυλάξεις από το Γενικό Απαλλακτικό Κανονισμό (ΓΑΚ), αλλά σε κάθε περίπτωση έγινε ένα πρώτο βήμα.

Στην Επιτροπή επίσης είχαμε πει ότι ο προϋπολογισμός για την ηλεκτροκίνηση, αυτά τα 100 εκατομμύρια ευρώ, δε βγαίνουν και πολύ εύκολα και είχα επισημάνει ότι αλοίμονο, να μη χρησιμοποιηθούν τα λεφτά της δίκαιης μετάβασης, της απολιγνιτοποίησης για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Τα σημερινά νέα όμως δεν είναι καλά και απορώ γιατί οι συνάδελφοι της ΝΔ πανηγυρίζουν. Η συμβιβαστική πρόταση Μισέλ στη χθεσινή Σύνοδο Κορυφής που αφορά στο συμβιβασμό μεταξύ Βορρά – Νότου της Ένωσης προβλέπει 20 δισ. ευρώ λιγότερα στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι δε θα πάρει το 1.7 δισ. ευρώ με την αναθεωρημένη πρόταση της Επιτροπής, αλλά κάποια εκατοντάδες εκατομμύρια. Δημιουργούνται επομένως εύλογα ερωτηματικά και έντονη ανησυχία για την ομαλή και δίκαιη μετάβαση και κάθε φορά θα μεταφέρω σε αυτήν εδώ την αίθουσα την αγωνία και την κραυγή της τοπικής κοινωνίας, η οποία αντιμετωπίζει μπροστά της αυτή την απολιγνιτοποίηση χωρίς ακόμα σχέδιο και χωρίς την αναγκαία χρηματοδότηση».