Oμιλία της Βουλευτού Βοιωτίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Γιώτας Πούλου στην Επιτροπή Δημόσιας  Διοίκησης

           Είναι πλέον προφανές ότι η Κυβέρνηση και ο Υπουργός Εσωτερικών αντιλαμβάνονται την Αυτοδιοίκηση ως το πλέον πρόσφορο πεδίο ποικίλων πειραματισμών. Αλλά και εφαρμογής επικίνδυνων ιδεοληψιών. Το παρόν «νομοσχέδιο-σκούπα» αποτελεί ένα πανόραμα των κυβερνητικών ασκήσεων στον παραγοντισμό, στον συγκεντρωτισμό, στην αδιαφάνεια, στη χειραγώγηση.  Επιτρέψτε μου να διατυπώσω τέσσερα ερωτήματα. Πολύ συγκεκριμένα. Τέσσερα ερωτήματα που αντιστοιχούν στην ανάλυση των βασικών αυτοδιοικητικών άρθρων του παρόντος νομοσχεδίου. Τέσσερα ερωτήματα που θα μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε συνολικά την κυβερνητική πολιτική στην Αυτοδιοίκηση.        

            Πρώτο ερώτημα. Θέλουμε να δούμε πώς σχεδιάζεται μια δραστική επίθεση στη δημοκρατική λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών;Πώς ανατρέπεται η παραδοσιακή πρωτοκαθεδρία των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων, που ως κορυφαία συλλογικά όργανα, έχουν τη νομιμοποίηση να εκφράζουν αυθεντικά τη βούληση του εκλογικού σώματος;Το άρθρο 31 του παρόντος μας διαφωτίζει. Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια, χάνουν κρίσιμες αρμοδιότητες, όπως ο προγραμματισμός των προσλήψεων προσωπικού, προς όφελος των Οικονομικών Επιτροπών. Κι αυτό έρχεται, βέβαια, σε συνέχεια των νόμων 4714/2020 και 4722/2020. Σύμφωνα αυτούς οι Οικονομικές Επιτροπές αναλαμβάνουν τις ζωτικές αρμοδιότητες σύναψης προγραμματικών συμβάσεων, αποδοχής κάθε είδους χρηματοδότησης (ακόμη και των ΚΑΠ), αλλά και αναμόρφωσης του προϋπολογισμού.

            Ωστόσο, με το άρθρο 31 του παρόντος η Κυβέρνηση κλιμακώνει αποφασιστικά τη θεσμική κατεδάφιση των Συμβουλίων. Των οργάνων που διαθέτουν τη μέγιστη νομιμοποίηση, αφού συνιστούν πιστή αντανάκλαση της βούλησης του τοπικού εκλογικού σώματος. Και πώς το κάνει αυτό; Μέσω της παραχώρησης στις Οικονομικές Επιτροπές της αρμοδιότητας απόφασης για το εάν ένα θέμα θα πρέπει να παραπεμφθεί στο Συμβούλιο ή όχι. Σημειώστε την «αλλαγή παραδείγματος». Για πρώτη φορά το μερικό κυριαρχεί πλήρως στο γενικό. Το εκτελεστικό κυριαρχεί πλήρως στο συλλογικό. Καθορίζει την ατζέντα του, ελέγχει και περιστέλλει τις αρμοδιότητές του. Μια πλήρης ανατροπή των συσχετισμών, με θύμα τη δημοκρατία. Ένας αχαλίνωτος δημαρχοκεντρικόςπλειοψηφισμός, με θύμα τη δημοκρατική συλλογικότητα. Οι έντονες αντιρρήσεις των Ενώσεων των ΟΤΑ είναι χαρακτηριστικές.

            Δεύτερο ερώτημα. Θέλουμε να δούμε πώς υποσκάπτεται ο δημόσιος χαρακτήρας της Αυτοδιοίκησης, με όχημα την εισαγωγή και ενίσχυση παράλληλων αναπτυξιακών δομών; Το άρθρο 33 μας δίνει ένα καλό παράδειγμα. Στους σκοπούς των Αναπτυξιακών Οργανισμών (που συστάθηκαν με τον νόμο 4674/2020) προστίθεται τώρα η πρόβλεψη για γενικότερη υποστήριξη των ΟΤΑ και -ακούστε- «υλοποίηση αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων». Είναι προφανές τι κρύβεται εδώ. Με το πρόσχημα της αποτελεσματικότητας στην εκπλήρωση αναπτυξιακών στόχων, προωθείται η δημιουργία μιας παράλληλης ανεπίσημης δομής ιδιωτικού δικαίου, που θα απασχολεί κατά κύριο λόγο συμβασιούχους, και η οποία (κατά δήλωση της ΚΕΔΕ) θα τείνει να υποκαταστήσει την Αυτοδιοίκηση. Το ΥΠΕΣ στήνει «Αυτοδιοίκηση Β’»; Με ποια νομιμοποίηση; Με ποια εχέγγυα διαφάνειας και δημοκρατικής λειτουργίας;

            Σα να μην αρκούσε αυτό, όμως, στο ίδιο άρθρο είχε τοποθετηθεί μια μικρή νάρκη (η παράγραφος 6γ). Που όμως θα τίναζε στον αέρα το καθεστώς λειτουργίας των Ομάδων Τοπικής Δράσης. Έναν αναπτυξιακό θεσμό που είναι όντως αποτελεσματικός. Η μη προσχηματική αποτελεσματικότητα ωστόσο δε συγκινεί την Κυβέρνηση. Η ρύθμιση, που ευτυχώς αποσύρθηκε μπροστά στις αντιδράσεις των φορέων και των τοπικών κοινωνιών, θα είχε ως συνέπεια μεγάλες δημοσιονομικές διορθώσεις για τα προγράμματα LEADER. Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ θα χάνονταν για την τοπική ανάπτυξη με αποκλειστική ευθύνη της Κυβέρνησης.  

            Τρίτο ερώτημα. Θέλουμε να εξετάσουμε με ποιον τρόπο η Κυβέρνηση προωθεί ακόμη περισσότερο τη διάβρωση του δημόσιου χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης, αυτή τη φορά σε επίπεδο αρμοδιοτήτων υπηρεσιακών στελεχών;Τα άρθρα 30, 32, 34 μας απαντούν. Με το πρόσχημα της υποστελέχωσης των υπηρεσιών, η Κυβέρνηση προχωρά ουσιαστικά στην αντικατάσταση του μόνιμου ειδικού Επιστημονικού Προσωπικού των ΟΤΑ, που χρησιμοποιείται για κάλυψη πάγιων αναγκών, όπως η σύνταξη μελετών και τευχών διαγωνισμού, με συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, Ειδικούς Συνεργάτες, Συμβούλους, Επιστημονικούς Συνεργάτες. Ανατίθενται, δηλαδή, αποκλειστικές αποφασιστικές αρμοδιότητες της δημόσιας διοίκησης σε ιδιώτες που έχουν κάποια πρόσθετη ιδιότητα πλησίον των Δημάρχων ή των Περιφερειαρχών. Η Κυβέρνηση δε διστάζει να συντάξει μια κατάφορα αντισυνταγματική διάταξη, προκειμένου να παραδώσει την αυτοδιοίκηση στην ιδιωτική διαχείριση. Θα στηθούν, ασφαλώς, πολυάριθμα παραμάγαζα, περιπτώσεις «περιστρεφόμενων θυρών», με ελεύθερους επαγγελματίες που με τη μια ιδιότητα θα αναλαμβάνουν έργα και με την άλλη θα τα ελέγχουν και θα τα θεωρούν. Η διαφάνεια ξανά το θύμα της κυβερνητικής πολιτικής. Το δε προσχηματικό άρθρο 34 για τις Υπηρεσίες Δόμησης, με την ανεπαρκέστατη στελέχωση που προβλέπει, μοιάζει να βρίσκεται εκεί μόνο για να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα της ιδιωτικής διαχείρισης.    

            Τέταρτο ερώτημα. Θέλουμε να παρατηρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο η Κυβέρνηση στερεί κρίσιμα έσοδα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αποτέλεσμα την απαξίωσή της;Τα άρθρα 47 και 48 μιλούν από μόνα τους. Το άρθρο 47 αφορά στο ανταποδοτικό τέλος που επιβαρύνει τους σταθμούς ΑΠΕ σε ποσοστό 3% επί του τζίρου . Το ποσό κατευθυνόταν μέχρι τώρα σε ποσοστό 80% υποχρεωτικά στις Δημοτικές ή Τοπικές Κοινότητες εγκατάστασης για περιβαλλοντικές δράσεις, έργα τοπικής ανάπτυξης και κοινωνικής υποστήριξης. Τώρα κατευθύνεται απευθείας στον Δήμο. Αποτέλεσμα; Με τη χρεωκοπία των ΟΤΑ προ των πυλών, η Κυβέρνηση στερεί από το βασικό κύτταρο των ΟΤΑ, τις Τοπικές Κοινότητες, έναν κρίσιμο πόρο. Ενώ παράλληλα περιορίζει τη διείσδυση των ΑΠΕ, αποσύροντας ένα κρίσιμο αντισταθμιστικό όφελος. Στο ίδιο μοτίβο, με το άρθρο 48 για τη διαχείριση των ιερών ναών εντός των κοιμητηρίων, οι ήδη αφαιμαγμένοι προϋπολογισμοί των Δήμων χάνουν ακόμη μία πηγή εσόδων. Η Κυβέρνηση που η ίδια δημιουργεί το πρόβλημα μέσω της υποχρηματοδότησης, θα έρθει στη συνέχεια να «σώσει» τους απαξιωμένους ΟΤΑ με την άνευ όρων παράδοσή της στην ιδιωτική διαχείριση.