Ομιλία στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού 2021, της ΜαριλίζαςΞενογιαννακοπούλου, Ειδικής Εισηγήτριας στο Προϋπολογισμό και Τομεάρχη Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητάμε σήμερα τον προϋπολογισμό του 2021, ο οποίος είναι αναντίστοιχος με τη βαθιά τριπλή υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζουμε, αλλά πάνω απ’ όλα είναι αναντίστοιχος, όπως και οι πολιτικές της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, με τα μεγάλα προβλήματα και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού λαού.

Θα αναφερθώ στην παρέμβαση του Υπουργού Οικονομικών κ. Σταϊκούρα. Πρώτα από όλα, ανέφερε ότι την άνοιξη, όταν έκανε αισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και την ύφεση, έτσι φαίνονταν τα πράγματα, όπως μας είπε, αυτό ήταν το κλίμα, και ότι όλοι στην Ευρώπη αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τις εκτιμήσεις τους.

Θα ήθελα, κύριοι συνάδελφοι, να θυμίσω ότι εδώ, από αυτό το Βήμα, τον Απρίλιο, όταν άρχισαν να έρχονται οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, εμείς σας είχαμε εγκαίρως προειδοποιήσει. Σας λέγαμε τότε και προειδοποιούσαμε ότι η πολιτική που ασκείτε, οι προβλέψεις που κάνετε είναι ανακόλουθες, ότι σε περίοδο κρίσης υπάρχει η ανάγκη να στηριχθεί η ζήτηση, να υπάρξει δημόσια παρέμβαση στην οικονομία για να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η εργασία, ώστε να μην υπάρξει επιδείνωση της ύφεσης, για να υπάρχει ανάχωμα σ’ αυτό που φαινόταν ότι ερχόταν. Εξάλλου, αυτά ήταν τα μηνύματα από όλη την Ευρώπη και την Αμερική. Τι μας λέγατε όμως τότε και τι έλεγε ο κ. Σταϊκούρας; Ότι κινδυνολογούσαμε. Έλεγε ότι κάνουμε καταστροφολογία. Βέβαια, τώρα, που βλέπουμε τα αποτελέσματα των πολιτικών σας, μας λέει «Τι να γίνει; Σε όλη την Ευρώπη αυτά είναι τα αποτελέσματα». Δεν είναι όμως έτσι. Είναι συγκεκριμένες οι επιλογές, οι οποίες οδήγησαν στο βάθεμα της ύφεσης, μέσα και από τον εφησυχασμό, αλλά και από τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.

Όσον αφορά στην ανεργία δήλωσε συγκρατημένα ικανοποιημένος ο κ. Σταϊκούρας. Θα ήθελα να ξέρω, επειδή μας ακούει σήμερα με αγωνία ο ελληνικός λαός, πόσο μπορεί να είναι κανείς συγκρατημένα ικανοποιημένος για τα αποτελέσματα μιας πολιτικής όταν αυτή τη στιγμή, όπως βλέπουμε με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, έχουμε εκατό χιλιάδες παραπάνω ανέργους;

Με τα σημερινά στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για τα στοιχεία του Νοεμβρίου, έχουμε το χειρότερο ενδεκάμηνο στην απασχόληση από το 2013. Είναι αυτός πραγματικά λόγος για να δηλώνει ο κ. Σταϊκούρας ότι είναι αποτελεσματική η αντιμετώπιση της ανεργίας και η πολιτική απασχόλησης; Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αόρατος κόσμος της ανεργίας, ο οποίος είναι εκτός συστήματος αυτήν την περίοδο; Μάλιστα, με σημερινά στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ για το μήνα Σεπτέμβριο, υπολογίζονται σε πενήντα δύο χιλιάδες πεντακόσιους ενενήντα οκτώ οι άνεργοι που είναι εκτός συστήματος. Οι οποίοι δεν ψάχνουν πλέον εργασία και δεν τους υπολογίζει το σύστημα.

Επίσης, αναφέρθηκε στη μείωση του εισοδήματος. Τα στοιχεία που παρουσίασε η EUROSTAT είναι η πραγματικότητα που ζούμε, είναι αυτό που εισπράττουμε από γύρω μας. Τα μεσαία στρώματα συνεχώς χάνουν σε εισοδήματα και χιλιάδες αόρατοι εργαζόμενοι -είτε από τον χώρο του πολιτισμού, είτε εποχικοί είτε από τον τουρισμό-  έχουν πρόβλημα επιβίωσης και δεν έχουν και καμία στήριξη από την πλευρά της κυβέρνησης. Γι’ αυτό τον λόγο και στα στοιχεία της EUROSTAT, ως προς την μείωση του εισοδήματος, η χώρα μας βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση έχοντας υπολογιστεί τα μέτρα που ελήφθησαν στην πρώτη φάση της πανδημίας. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και, βέβαια ας μην μείνουμε μόνο στα στοιχεία της EUROSTAT.

Ας δούμε τα στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Τι μας λένε, λοιπόν; Ότι σήμερα ο ένας στους τρεις εργαζόμενους αμείβεται με τον κατώτατο μισθό και ότι το 85% των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό με πολλή μεγάλη δυσκολία μπορούν να ανταπεξέλθουν στις βασικές ανάγκες της οικογένειάς τους και του νοικοκυριού τους. Το πιο συγκλονιστικό στοιχείο στην περίοδο της πανδημίας είναι ότι το 31% των εργαζομένων αμείβεται κάτω από τον κατώτατο μισθό. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Αμείβονται με 200 ευρώ.

Πώς, λοιπόν, λέτε ότι με τα στοιχεία αυτά κάνουμε απλώς αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση; Δεν είναι αυτή η πραγματικότητα που ζει σήμερα η πλειονότητα του ελληνικού λαού;

Εσείς, όμως, ακολουθήσατε μία άλλη πολιτική. Δεν δεχτήκατε την πολιτική που σας προτείναμε από τον Απρίλιο και μετά. Παρουσιάσαμε συγκεκριμένες προτάσεις με το «Μένουμε Όρθιοι Ι» και «Μένουμε Όρθιοι ΙΙ», ο Αλέξης Τσίπρας σας προέτρεψε να πάρετε μέτρα, να στηρίξετε με εμπροσθοβαρή μέτρα, με μη επιστρεπτέες ενισχύσεις τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Εσείς είστε μιας άλλης λογικής αναδιάρθρωσης της οικονομίας και όποιος επιβιώσει. Οι ισχυροί βέβαια θα επιβιώσουν και τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Βλέπουμε ότι η ΓΣΕΒΕΕ και τα επιμελητήρια σας λένε ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις δεν θα ανοίξει μετά το lockdown. Μάλιστα, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο είπε ότι μέχρι την άνοιξη εκατό πενήντα χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα κλείσουν, με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικονομία και την εργασία.

Ο τομέας, όμως, που εκμεταλλευτήκατε στην πανδημία, προκειμένου να επιβάλετε τις εμμονές της νεοφιλελεύθερης πολιτικής σας, είναι ο χώρος της εργασίας. Εξάλλου στον χώρο αυτόν άρχισε το ξήλωμα πολύ νωρίτερα. Από την προεκλογική σας δέσμευση, που είναι από τις λίγες που υλοποιεί ο κ. Μητσοτάκης, περί «οδοστρωτήρα στα εργασιακά», είδαμε αμέσως μετά τις εκλογές μία προς μία τις ρυθμίσεις, που μετά την έξοδο από τα μνημόνια η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποκατέστησε, να ξηλώνεται. Όταν ξεκίνησε η πανδημία, από τον Μάρτη και μετά, ενισχύθηκε η απορρύθμιση στην αγορά εργασίας, στις εργασιακές σχέσεις και στα δικαιώματα των εργαζομένων. Επιλέξατε αντί να στηρίξετε τους μισθούς, τη ζήτηση και την εργασία, να επιδοτήσετε την ανεργία. Επιλέξατε μέτρα εκ περιτροπής εργασίας και μείωσης μισθών. Είδαμε την τηλεργασία να επιβάλλεται αυτήν τη στιγμή στο 50% του εργατικού δυναμικού χωρίς θεσμικό πλαίσιο, ενώ ο κ. Βρούτσης από το καλοκαίρι μάς λέει ότι υπάρχει έτοιμο θεσμικό πλαίσιο.

Δεν το φέρατε όμως τώρα που είναι ανάγκη και που υποχρεωτικά το μισό εργατικό δυναμικό είναι σε τηλεργασία. Μάλιστα στην Έκθεση Πισσαρίδη και στην πρόταση με τις κατευθύνσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης  που έχετε υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την τηλεργασία την αναφέρετε ως ελαστική μορφή εργασίας. Είδαμε και το πρωτάκουστο, το οποίο είναι προάγγελος γι’ αυτό που έρχεται, τους εργαζόμενους που υποχρεωτικά μπαίνουν σε καραντίνα εν μέσω πανδημίας, που κανονικά είναι θέμα αναρρωτικής άδειας, να τους υποχρεώνετε με τροπολογία που ήρθε τον Σεπτέμβρη να κάνουν υποχρεωτικές απλήρωτες υπερωρίες. Όλα αυτά είναι σκηνές από το μέλλον.

Σε αυτόν τον δύσκολο Δεκέμβρη, δίνετε στους εργαζόμενους κουτσουρεμένο το δώρο των Χριστουγέννων. Ενώ εμείς σας είπαμε ότι έχετε τη δυνατότητα, έχετε τα δημοσιονομικά μέσα να το καλύψετε πλήρως με βάση τον ονομαστικό μισθό, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Δίνετε ελάχιστη στήριξη 54 εκατομμυρίων μόνο για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, όταν η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στις πιο δύσκολες μνημονιακές περιόδους έδινε μέρισμα άνω των 700 εκατομμυρίων. Δίνετε στήριξη -και καλά κάνετε- σε εκατόν τριάντα χιλιάδες μακροχρόνια ανέργους. Το ερώτημα, όμως, είναι: οι υπόλοιποι επτακόσιες σαράντα χιλιάδες μακροχρόνια, μη επιδοτούμενοι άνεργοι καταγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ είναι αόρατοι για εσάς; Είναι αόρατοι, όπως αόρατοι είναι και όλοι οι εργαζόμενοι, που βρίσκονται αυτήν την περίοδο στο μεταίχμιο μεταξύ εργασίας, απόγνωσης και ανεργίας. Χαρακτηριστικά, σαράντα χιλιάδες εργαζόμενοι στον πολιτισμό θα έπρεπε να στηριχθούν, μετά από την πίεση που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ, η Αντιπολίτευση και ο κόσμος του πολιτισμού, για να πάρουν έστω και αυτά τα 534 ευρώ, αλλά τελικά με το μητρώο που άνοιξε το Υπουργείο Πολιτισμού με το ζόρι έχουν λάβει επίδομα δεκαοκτώ χιλιάδων ευρώ.

Ποια είναι η πραγματικότητα τελικά για τον Προϋπολογισμό του 2021; Η εμμονή στην ίδια πολιτική. Καμία στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της εργασίας δεν έχει καταγραφεί, ενώ είναι φανερό ότι μπαίνουμε σε λίγες μέρες στο 2021 κάτω από πολύ δυσμενείς υγειονομικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Επιπλέον, αναφέρετε στον προϋπολογισμό ότι δύο είναι οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που θα φέρετε, στη γραμμή βέβαια του σχεδίου Πισσαρίδη και της πρότασης που υποβάλατε στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Η πρώτη «μεγάλη μεταρρύθμιση» είναι η αλλαγή στα εργασιακά. Αυτό που δηλαδή σημαίνει πλήρη αποδιάρθρωση του ωραρίου εργασίας, θεσμοθέτηση απλήρωτων υπερωριών, πλήρη κατάργηση των βασικών συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του ν. 1264/1982, που είναι μία δημοκρατική κατάκτηση της Μεταπολίτευσης. Και βέβαια, όπως διαβάσαμε στην Έκθεση Πισσαρίδη, χαμηλό κατώτατο μισθό, γιατί έτσι μόνο μπορεί «να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα και η παραγωγικότητα» -χωρίς καμία αναφορά στις συλλογικές διαπραγματεύσεις- που θα τον καθορίζει μία επιτροπή εμπειρογνωμόνων, που προφανώς θα ορίζει ο Υπουργός. Η νομοθετική ρύθμιση, αναφέρει κυνικά η Έκθεση Πισσαρίδη -για να ξέρουμε ποιο είναι το θεωρητικό υπόβαθρο του Προϋπολογισμού του 2021 και τι μας έρχεται- πρέπει να αποφεύγεται καθώς ευνοεί τους αδύναμους, δηλαδή τους εργαζομένους, και «αυτό δεν είναι παραγωγικό».

Η δεύτερη «μεγάλη μεταρρύθμιση» είναι η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, την οποία μάλιστα την έχετε συμπεριλάβει και στις προτάσεις σας στο Ταμείο Ανάκαμψης, χωρίς όμως να αναφέρεται στον προϋπολογισμό ούτε ποιο είναι το κόστος ούτε ποιος θα το πληρώσει. Ακούσαμε τον κ. Τσακλόγλου μάλιστα να δηλώνει ότι δεν ξέρει ποιο είναι το κόστος, ότι περιμένει τις σχετικές μελέτες. Ήξερε, όμως, να δηλώνει ότι θα καλυφθεί από το μέρισμα της ανάπτυξης και από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή το βάρος θα σηκώσουν οι φορολογούμενοι, οι ασφαλισμένοι, οι εργαζόμενοι, ενώ θα καταδικαστούν σε επισφάλεια οι νέοι άνθρωποι. Επιπλέον, πόροι από τα αποτελέσματα της ανάπτυξης  αντί να αξιοποιηθούν για να στηρίξουν την κοινωνία, την οικονομία, τις περιφέρειες, τον πράσινο μετασχηματισμό, θα στηρίζουν τα κέρδη αυτών που θα διαχειρίζονται την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης, προς όφελος δηλαδή των ιδιωτικών και πολυεθνικών ασφαλιστικών εταιριών. Βέβαια, βρίσκονται στον αέρα  οι περίφημες δηλώσεις του κ. Βρούτση με την αλλαγή του ασφαλιστικού νόμου τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν ισχυριζόταν ότι πλέον το ασφαλιστικό σύστημα είναι βιώσιμο μέχρι το 2070. Η αναφορά στην Έκθεση Πισσαρίδη και στις δηλώσεις του κ. Τσακλόγλου ότι το ασφαλιστικό σύστημα έχει πρόβλημα ανταποδοτικότητας σημαίνει ότι επιδίωξη σας είναι να μειωθούν οι χαμηλές συντάξεις.

Είναι φανερό ότι ο προϋπολογισμός του 2021 είναι αντικοινωνικός και αναντίστοιχος με τις ανάγκες που έχει σήμερα η ελληνική κοινωνία. Διανύουμε μία περίοδο καμπής για την κοινωνία. Ο κόσμος αγωνιά. Δεν πρέπει να στραφεί στην κοινωνική εσωστρέφεια και στον ατομικισμό, όπου εσείς θέλετε να τον σπρώξετε. Εμείς πιστεύουμε ότι ένας άλλος δρόμος είναι και εφικτός και αναγκαίος. Με τις προτάσεις και το Πρόγραμμα μας δίνουμε προοπτική και ελπίδα σε μία νέα προοδευτική κοινωνική συμμαχία του κόσμου της εργασίας, της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, των νέων ανθρώπων, των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας. Αυτές τις προτάσεις θα παρουσιάσουμε και για το Ταμείο Ανάκαμψης, και με το Πρόγραμμα μας συνολικά για το μέλλον της χώρας μας.