Συνέντευξη της Κυριακής Μάλαμα στο Respentza για τις εξελίξεις σε σχέση με την μεταλλευτική δραστηριότητα στη Χαλκιδική

Ερ. Πριν από μερικές ημέρες η κυβέρνηση υπέγραψε μία νέα συμφωνία με την Ελληνικός Χρυσός. Τι περιλαμβάνει αυτή η συμφωνία;
Απ. Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι η κυβέρνηση κρύβει τη συγκεκριμένη συμφωνία, δεν την έχει δημοσιοποιήσει πουθενά κι αυτό μας οδηγεί στην υπόθεση ότι αυτή περιέχει σκανδαλώδεις παραχωρήσεις, οι οποίες θιγούν το δημόσιο συμφέρον. Μέσα από δελτία τύπου της κυβέρνησης και της Ελληνικός Χρυσός αντιλαμβανόμαστε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να υπαναχωρήσει σε σχέση με θεμελιώδη ζητήματα που σχετίζονται με την μεταλλευτική δραστηριότητα, με πρώτο τη δέσμευση που υπάρχει σήμερα για παραγωγή και φορολόγηση του τελικού προϊόντος στην Ελλάδα. Η εταιρία θέλει να φεύγει από τη χώρα ακατέργαστη πρώτη ύλη μεταλλεύματος, αφορολόγητα. Εάν η κυβέρνηση έχει δεχτεί κάτι τέτοιο τότε μιλάμε για κατάφορη παραβίαση του δημοσίου συμφέροντος. Το δεύτερο ζήτημα, όπως προκύπτει από τις ανεπίσημες ανακοινώσεις είναι το θέμα του διπλασιασμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της επένδυσης…

Ερ. Τι εννοείτε με αυτό τον όρο;
Απ. Διαβάζουμε στο περιβόητο “non paper” του Υπουργείου Περιβάλλοντος και σε ένα αντίστοιχο της Ελληνικός Χρυσός ότι θα διπλασιαστεί η χωρητικότητα των χώρων ταφής επικίνδυνων τοξικών αποβλήτων που υπάρχουν, ενώ την ίδια στιγμή λένε ότι θα διπλασιάσουν και τον όγκο της εξόρυξης. Το γεγονός αυτό μας προκαλεί προβληματισμό, διότι πριν από μερικούς μήνες, στην τριμηνιαία έκθεση οικονομικών καταστάσεων της μητρικής εταιρίας Eldorado Gold, υπήρχε συγκεκριμένη αναφορά για μείωση των εκτιμούμενων ορυκτών πόρων στο κοίτασμα της Ολυμπιάδας κατά 25%, ενώ για τις Μαύρες Πέτρες υποτίθεται ότι θα διενεργηθούν περεταίρω έρευνες διότι το υφιστάμενο κοίτασμα θεωρείται πεπερασμένο. Κατά συνέπεια, πως ακριβώς θα διπλασιαστεί η παραγωγή της Ελληνικός Χρυσός, αν δεν είναι μέσα από ένα θηριώδες ανοικτό όρυγμα; Άρα, με αυτά τα στοιχεία δεν μπορούμε παρά να υποθέσουμε ότι η περιβαλλοντική ζημιά θα γιγαντωθεί κι αυτός ίσως να είναι κι ένας από τους λόγους που κυβέρνηση κι εταιρία κρύβουν το κείμενο επάνω στο οποίο συμφώνησαν.

Ερ. Στις τοποθετήσεις σας σε σχέση με το θέμα αναφέρεστε συχνά και στα οικονομικά και φορολογικά στοιχεία της μεταλλευτικής δραστηριότητας…
Απ. Εδώ κι αρκετούς μήνες μελετάμε τις οικονομικές καταστάσεις που δημοσιεύει η μητρική εταιρία Eldorado Gold, τις εκθέσεις που δημοσιεύει η Ελληνικός Χρυσός σε σχέση με τα οικονομικά της στοιχεία, διαβάζουμε τις διάφορες ανακοινώσεις των εκπροσώπων της και θεωρούμε ότι υπάρχουν στοιχεία που θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού από τις αρμόδιες αρχές. Καταθέσαμε στα συναρμόδια Υπουργεία μια σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση κι από τις απαντήσεις τους είμαστε διπλά προβληματισμένοι. Το Υπουργείο Εργασίας δεν ξέρει να μας απαντήσει πόσο είναι το μισθολογικό κόστος που καταβάλλει η εταιρία, δηλαδή δεν ξέρει πόσους εργαζόμενους απασχολεί. Το Υπουργείο Ανάπτυξης δεν ξέρει αν η εταιρία έχει λάβει δάνεια κι από που. Το πιο κραυγαλέο, όμως κατά τη γνώμη μας είναι ότι την ώρα που κείμενα της ίδιας της εταιρίας και δημόσιες αναφορές των στελεχών της κάνουν λόγο για ζημίες στην Ελλάδα, οι οικονομικές καταστάσεις της μητρικής εταιρίας αναφέρονται σε διανομή μερισμάτων στους μετόχους της εταιρίας στο εξωτερικό. Εμείς καλέσαμε το Υπουργείο Οικονομικών να μας κοινοποιήσει τα εξής πολύ απλά στοιχεία. Το πόσο πληρώνει η Ελληνικός Χρυσός σε φόρο εισοδήματος και να μας εξηγήσει γιατί η εταιρία δεν εμφανίζει δημοσίως τους ισολογισμούς της, ώστε να δούμε αν μπαίνει μέσα ή όχι. Δυστυχώς, το Υπουργείο Οικονομικών μας απάντησε ότι δεν είναι πρόθυμο να μας δώσει τα στοιχεία που ζητάμε, καλύπτοντας την εταιρία. Θα τα πούμε, όμως, όλα αυτά και στην Ολομέλεια, όταν θα έρθει η σχετική συζήτηση και στη Βουλή.

Ερ. Συχνά θέτετε και το θέμα της προστασίας των αρχαιοτήτων σε σχέση με την μεταλλευτική δραστηριότητα. Τι συμβαίνει στο ζήτημα αυτό;
Απ. Δεν σταματήσαμε να μελετάμε το θέμα από την στιγμή του το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο άλλαξε την προσέγγιση του σε σχέση με τον αρχαιολογικό χώρο των Σκουριών, επιτρέποντας την απόσπαση κι απομάκρυνση των αρχαιοτήτων. Είχα παραστεί στην σχετική συνεδρίαση του ΚΑΣ τον Οκτώβριο 2019 και μου είχε κάνει πολύ άσχημη εντύπωση η όλη διαδικασία, έτσι όπως εξελίχθηκε, με όρους fast track και με έλλειμα διαφάνειας. Έκτοτε ψάξαμε πολύ κι αναγκάσαμε το Υπουργείο Πολιτισμού να ομολογήσει ότι στους χώρους της μεταλλευτικής δραστηριότητας υπάρχουν ούτε ένας, ούτε δύο, αλλά πέντε αρχαιολογικοί χώροι, τους οποίους σας αναφέρω ευθύς αμέσως : οι δύο βρίσκονται στις Σκουριές στις θέσεις “Σκουριές” και “Κόνιαρη”, με σημαντικά ευρήματα αρχαίας μεταλλείας και κτηρίων, ένας στην Ολυμπιάδα, εντός του χώρου ευθύνης της Ελληνικός Χρυσός, στον οποίο έχει ανακαλυφθεί ένα συγκρότημα ελληνιστικών κτιρίων και δύο στο Στρατώνι και συγκεκριμένα στις θέσεις “Καρακόλι”, όπου έχει ανακαλυφθεί ένα Οθωμανικό φρούριο, και “Πλατεία 53” , όπου βρέθηκε τμήμα αγροικίας του 4ου αιώνα π.χ. Εμείς, λοιπόν, ζητάμε συγκεκριμένα από το Υπουργείο Πολιτισμού να οριοθετήσει και να αναδείξει αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους, οι οποίοι ανήκουν στο κράτος κι όχι στην εταιρία.

Ερ. Θα ήθελα να σας θέσω κι ένα τελευταίο ερώτημα, που επανέρχεται συχνά στο δημόσιο διάλογο. Υπάρχει ανάπτυξη στη Βόρεια κι Ανατολική Χαλκιδική χωρίς μεταλλεία;
Απ. Εμείς λέμε ότι η μονοκαλλιέργεια των εξορύξεων έχει οδηγήσει σε αναπτυξιακό έλλειμα την Βορειοανατολική Χαλκιδική. Σε τόπους που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν πολυεπίπεδα, η μεταλλευτική μονοκαλλιέργεια έχει οδηγήσει σε οικονομική εξάρτηση από μία εταιρία. Μπορεί να συνεχίσει να γίνεται αποδεκτό αυτό; Σε χωριά πανέμορφα, με τεράστιο φυσικό, πολιτιστικό, αγροδιατροφικό πλούτο είναι δυνατόν να μην υπάρχει ανάπτυξη σε κανέναν άλλο τομέα εκτός από τις εξορύξεις; Το δικό μας, λοιπόν, όραμα είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας στη Βόρεια κι Ανατολική Χαλκιδική και σε άλλους τομείς της οικονομίας, με μεγαλύτερη κοινωνική ανταποδοτικότητα από τις εξορύξεις, όπως είναι ο τουρισμός, η πρωτογενής παραγωγή, ο πολιτισμός. Γι΄αυτό και πιστεύουμε ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ειδικό χωρικό αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή, με επιδότηση επενδύσεων εκτός εξορύξεων και με τη δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας.