Τοποθέτηση της Χαράς Καφαντάρη, Βουλευτή Δυτικής Αθήνας και Αν. Τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, κατά τη συζήτηση του σ/ν Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών: «Η Ελλάδα σε κίνηση: Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα – Μικροκινητικότητα - Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό, την απλούστευση και την ψηφιοποίηση διαδικασιών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών» (10/03/2021)

​Η βία γεννά πάντα βία. Απευθύνομαι προς όλους: Κανείς δεν βγήκε κερδισμένος από συνθήκες και περιβάλλον βίας.
Τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας είναι ένας στρατηγικός σχεδιασμός κινητικότητας και πρέπει να είναι πάντα σε σύνδεση με τον χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
​Αφαιρούνται σημαντικές αρμοδιότητες από την τοπική αυτοδιοίκηση με το εν λόγω σχέδιο νόμου και το πολύ σημαντικό είναι και η απουσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Όταν μιλάμε για βιώσιμη πόλη, για βιώσιμη αστική κινητικότητα, δεν μπορούμε να μην λαμβάνουμε υπόψη μας συγκεκριμένα θέματα και επιδράσεις που υπάρχουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τους ρύπους, τη βιοποικιλότητα, τον θόρυβο.
Στόχος των ΣΒΑΚ, σύμφωνα με το «Eltis», (ευρωπαϊκής πλατφόρμα για την αστική κινητικότητα), είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας, η έμφαση στο περπάτημα, στο ποδήλατο, στη δημόσια συγκοινωνία και γενικότερα η εστίαση στις ανάγκες μιας λειτουργικής πόλης. Υψηλού επιπέδου δημόσιες συγκοινωνίες, λέει η ευρωπαϊκή πλατφόρμα.
Υπάρχουν ζητήματα στη δημόσια υγεία και στις μετακινήσεις. Δυστυχώς κατάφερε η Κυβέρνηση να χωρίσει τους Έλληνες σε δύο κατηγορίες: σ’ αυτούς που μπορούν να κάνουν τα κορωνοπάρτι τους σε δημόσια κτήρια και στους ανθρώπους του μόχθου, της καθημερινής εργασίας, οι οποίοι στοιβάζονται στα λεωφορεία σε μία απόσταση μηδαμινή.
​Εκατόν εξήντα δύο ΣΒΑΚ έχουν εκπονηθεί από δήμους. Υπάρχει, όμως, ένα θέμα στη χρηματοδότηση και αυτό δεν λύνεται μέσα στο νομοσχέδιο. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε εξασφαλίσει από το Πράσινο Ταμείο πόρους, για να μπορέσουν να ολοκληρωθούν.
Τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σημαίνουν πρώτα απ’ όλα σχεδιασμό με τον άνθρωπο στο επίκεντρο. Όλα τα συστήματα αστικής βιώσιμης κινητικότητας πρέπει να έχουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο, αλλά και την ασφάλεια του ανθρώπου στον πυρήνα τους. Πρέπει τα ΣΒΑΚ να υπηρετούν τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, την παγκόσμια στρατηγική για την υγεία των παιδιών και των εφήβων, το Σύμφωνο της Στοκχόλμης, που είναι κι ένα αίτημα. Και για αυτόν το λόγο και η μείωση μέσα στις πόλεις του ορίου ταχύτητας στα τριάντα χιλιόμετρα την ώρα είναι κάτι σημαντικό και απαραίτητο.
​​Ο σχεδιασμός της αστικής βιωσιμότητας πρέπει να είναι εμπνευσμένος και να αποτελέσει έναν μοχλό μετατροπής της κοινωνίας για την αλλαγή καθιερωμένων παραγωγικών αλλά και καταναλωτικών προτύπων. Μεταξύ των άλλων, πρέπει να ενισχύει την ανάπτυξη και την παραγωγή εγχώριων αγαθών και τη λογική αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων πλέον με ανανεώσιμη κατεύθυνση.

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, κύριοι Υπουργοί, δεν μπορώ να μην ενώσω και εγώ τη φωνή μου στις ευχές για ταχεία ανάρρωση του εργαζόμενου στην Ελληνική Αστυνομία που χθες τραυματίστηκε. Θα πω δυο λόγια γιατί έχουν λεχθεί πάρα πολλά. Η βία γεννά πάντα βία. Απευθύνομαι προς όλους: Κανείς δεν βγήκε κερδισμένος από συνθήκες και περιβάλλον βίας.

Έρχομαι τώρα στο σχέδιο νόμου το οποίο συζητάμε σήμερα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τα ΣΒΑΚ, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας είναι ένας στρατηγικός σχεδιασμός κινητικότητας και πρέπει να είναι πάντα σε σύνδεση με τον χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Τα ΣΒΑΚ, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας δεν είναι απλές συγκοινωνιακές μελέτες. Οφείλουν πάντα να δίνουν ένα όραμα, ένα όραμα το οποίο να έχει ένα χρονοδιάγραμμα από την πενταετία μέχρι και την εικοσαετία, θα έλεγα εγώ, ένα όραμα για τις μεταφορές, την κινητικότητα στη συγκεκριμένη περιοχή μελέτης, με στόχους και αναλυτική περιγραφή πλαισίου μέτρων.

Για το σχέδιο νόμου το οποίο συζητάμε σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής θα ήθελα να πω τα εξής: Υπάρχει μία προεργασία, υπάρχει σχετικός νόμος ο οποίος ψηφίστηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, υπάρχουν τα ευρωπαϊκά δεδομένα, υπάρχει εμπειρία από εκατοντάδες πόλεις σε όλη την Ευρώπη. Το ζητούμενο είναι να ακολουθούνται οι ευρωπαϊκές οδηγίες και να υπάρχει μία συνέχεια του κράτους. Δεν πρέπει να έρχεται μια κυβέρνηση και να αναιρεί όλα όσα έκανε η προηγούμενη. Θα έλεγα συγκεκριμένα ότι η ευρωπαϊκή πλατφόρμα «Εltis» για την αστική κινητικότητα, η οποία είναι γνωστή, περιλαμβάνει σχέδιο βραχυπρόθεσμης υλοποίησης στρατηγικής, προσδιορίζει χρονικό ορίζοντα, κατανέμει αρμοδιότητες και δίνει κάποιες γενικότερες κατευθύνσεις.

Θα μιλήσω πιο συγκεκριμένα. Στο σχέδιο νόμου το οποίο συζητάμε υπάρχει ένα ζήτημα: Υπάρχουν περιφερειακά ΣΒΑΚ και ΣΒΑΚ δημοτικά, σε δήμους, στην αυτοδιοίκηση του πρώτου βαθμού. Πώς εξασφαλίζεται ο συντονισμός, ένα περιφερειακό ΣΒΑΚ να εναρμονίζεται με αυτό το οποίο γίνεται σε επιμέρους δήμους ή κοινότητες; Αφαιρούνται σημαντικές αρμοδιότητες από την τοπική αυτοδιοίκηση με το εν λόγω σχέδιο νόμου.

Επίσης, το πολύ σημαντικό, επιτρέψτε, μου κυρίες και κύριοι Βουλευτές, είναι και η απουσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Και το λέω αυτό γιατί όταν μιλάμε για βιώσιμη πόλη, όταν μιλάμε για βιώσιμη αστική κινητικότητα, δεν μπορούμε να μην λαμβάνουμε υπόψη μας συγκεκριμένα θέματα και επιδράσεις που υπάρχουν από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τους ρύπους τους ατμοσφαιρικούς γενικότερα σε μία πόλη, που έχουν σχέση και με τις μεταφορές, δεν μπορούμε να ξεχνάμε τη βιοποικιλότητα, δεν μπορούμε επίσης να ξεχνάμε και έναν ρύπο ο οποίος είναι πολύ σημαντικός, τον θόρυβο, διότι πρόκειται για περιβαλλοντικό ρύπο. Προσωπικά έχω καταθέσει ερωτήσεις και στην Κυβέρνηση την νυν της Νέας Δημοκρατίας για την υλοποίηση των χαρτών θορύβου, για την υλοποίηση της συγκεκριμένης οδηγίας που έχει δώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι ένας ρύπος που δεν πρέπει να υποτιμάται.

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, στόχος των ΣΒΑΚ, σύμφωνα με το «Eltis», όπως είπαμε, της ευρωπαϊκής πλατφόρμας, είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας, η έμφαση στο περπάτημα, στο ποδήλατο, στη δημόσια συγκοινωνία και γενικότερα η εστίαση στις ανάγκες μιας λειτουργικής πόλης. Υψηλού επιπέδου δημόσιες συγκοινωνίες, λέει η ευρωπαϊκή πλατφόρμα.

Εδώ υπάρχουν όμως κάποια ζητήματα. Υπάρχουν τα ζητήματα της δημόσιας υγείας και οι μετακινήσεις. Και εγώ εδώ πέρα θα πω ότι δυστυχώς κατάφερε η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του κ. Μητσοτάκη να χωρίσει τους Έλληνες σε δύο κατηγορίες: σ’ αυτούς που μπορούν να κάνουν τα κορωνοπάρτι τους σε δημόσια κτήρια -το είδαμε πρόσφατα στη «Helexpo»- ακολουθώντας το παράδειγμα του Πρωθυπουργού είτε στην Πάρνηθα είτε στην Ικαρία -είναι γνωστά τα πράγματα αυτά, δεν επαναλαμβάνω-αλλά υπάρχουν και οι άνθρωποι του μόχθου, της καθημερινής εργασίας, οι οποίοι στοιβάζονται στα λεωφορεία σε μία απόσταση μηδαμινή. Όλα αυτά δεν βοηθούν καθόλου. Ίσα ίσα δημιουργούν επιμέρους προβλήματα και με την πανδημία που είναι ένας σοβαρός παράγοντας και ένας κίνδυνος τον οποίο προσπαθούμε να ξεπεράσουμε. Είναι παγκόσμιο ζήτημα, αλλά μιλάμε τώρα για την Ελλάδα.

Επίσης, υπάρχουν θέματα για τα όρια ταχύτητας στις αστικές περιοχές: τριάντα χιλιόμετρα την ώρα. Εδώ όμως θα πούμε ότι είναι κάτι το οποίο μπαίνει με έμφαση και από την ευρωπαϊκή πλατφόρμα και από την εμπειρία των ευρωπαϊκών πόλεων και από το Σύμφωνο της Στοκχόλμης και το ζήτησαν και στη διαβούλευση, είτε στη Βουλή, είτε στη δημόσια, που έγινε για το νομοσχέδιο, και εκπρόσωποι ΑμεΑ και πάρα πολλοί φορείς και βέβαια οι ποδηλάτες.

Κύριοι της Κυβέρνησης, εκατόν εξήντα δύο ΣΒΑΚ έχουν εκπονηθεί από δήμους. Υπάρχει, όμως, ένα θέμα στη χρηματοδότηση και αυτό δεν λύνεται μέσα στο νομοσχέδιο. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε εξασφαλίσει από το Πράσινο Ταμείο πόρους, για να μπορέσουν να ολοκληρωθούν. Όταν λέμε ότι για 30.000 πληθυσμό και πάνω μία πόλη πρέπει να εκπονήσει ΣΒΑΚ, πρέπει πραγματικά να δούμε με τι πόρους θα γίνει αυτό το πράγμα. Οι δήμοι, όπως γνωρίζουμε, και από τεχνικό προσωπικό είναι υποστελεχωμένοι και τα προβλήματα είναι μεγάλα.

Επίσης, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη διαβούλευση, στο πώς θα γίνει διαβούλευση με την τοπική κοινωνία.

Κλείνοντας, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σημαίνουν πρώτα απ’ όλα σχεδιασμό με τον άνθρωπο στο επίκεντρο. Αυτό είναι το πιο σημαντικό, το οποίο δεν νομίζω ότι υπηρετείται από το εν λόγω σχέδιο νόμου. Όλα τα συστήματα αστικής βιώσιμης κινητικότητας πρέπει να έχουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο, αλλά και την ασφάλεια του ανθρώπου στον πυρήνα τους. Διότι η ασφάλεια του ανθρώπου είναι απαραίτητη και πρέπει τα ΣΒΑΚ να υπηρετούν τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, την παγκόσμια στρατηγική για την υγεία των παιδιών και των εφήβων, αυτό που είπα πριν, το Σύμφωνο της Στοκχόλμης, όπως αναφερθήκαμε, το οποίο είναι κι ένα αίτημα. Και για αυτόν το λόγο και η μείωση μέσα στις πόλεις του ορίου ταχύτητας στα τριάντα χιλιόμετρα την ώρα είναι κάτι σημαντικό και απαραίτητο, όπως έχει γίνει και σε άλλες πόλεις. Αλλά αν αυτό δεν γίνει, πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστές λωρίδες, διακριτές λωρίδες για μικρά μηχανοκίνητα, για ποδηλάτες, για ελαφρά οχήματα.

Κλείνοντας, ο σχεδιασμός της αστικής βιωσιμότητας πρέπει να είναι εμπνευσμένος και να αποτελέσει έναν μοχλό, θα έλεγα, μετατροπής της κοινωνίας για την αλλαγή καθιερωμένων παραγωγικών αλλά και καταναλωτικών προτύπων. Μεταξύ των άλλων, πρέπει να ενισχύει την ανάπτυξη και την παραγωγή εγχώριων αγαθών -μιλάμε και για παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας- και τη λογική αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων πλέον με ανανεώσιμη κατεύθυνση.

Κύριε Πρόεδρε, ευχαριστώ πολύ.