ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς  την κ. Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού

Θέμα: «Ο δανεισμός εμβληματικών έργων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρόδου πρόκειται να αποδυναμώσει πολιτισμικά το νησί».

Πρόταση δανεισμού δεκαπέντε εκ των σημαντικότερων εκθεμάτων του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρόδου, διατυπώθηκε προ λίγων μηνών προς την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Μεταξύ των εκθεμάτων αυτών, περιλαμβάνονται τα δύο πιο εμβληματικά έργα του Μουσείου, τα οποία συγκροτούν τη βάση του ιστορικού πυρήνα του και την κορωνίδα των εκθεμάτων του. Πρόκειται για: α) την «λουόμενη Αφροδίτη» (γνωστή και ως η Αφροδίτη της Ρόδου), μαρμάρινο γλυπτό του 1ου αι. π.Χ., το οποίο θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα  του «ελληνιστικού ροκοκό» και ένα από τα χαρακτηριστικά προσδιοριστικά σήματα της Ρόδου, και β) την μαρμάρινη κεφαλή του Απόλλωνα-Ήλιου, θεού της Ρόδου σύμφωνα με την μυθολογία, και αντιπροσωπευτικό δείγμα του «ροδιακού μπαρόκ» του 2ου αι. π.Χ.
Σημειώνεται ότι ο δανεισμός έχει σκοπό να καλύψει τις ανάγκες της περιοδικής έκθεσης με γενικό θέμα «Κάλλος», στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, τα εγκαίνια της οποίας είχαν  αρχικά προγραμματιστεί  για το Μάιο του 2021 –στην αρχή της τουριστικής σεζόν-, πριν μετατεθούν για τον προσεχή Σεπτέμβριο. Η απομάκρυνση των δύο εμβληματικών γλυπτών για τις ανάγκες της παραπάνω έκθεσης, τα οποία σύμφωνα και με τους ξεναγούς της Ρόδου αποτελούν πολύ συχνά και τον σκοπό της επίσκεψης  στο Μουσείο, έχει ήδη δημιουργήσει μεγάλη δυσαρέσκεια στην τοπική κοινωνία του νησιού. Προ ολίγων ημερών και εξ όσων έγιναν γνωστά στη ροδιακή κοινωνία, η πρόταση έγινε αποδεκτή από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου μετά από σειρά διαβουλεύσεων, η οποία και εισηγείται θετικά στο Υπ.Πο.Α.

Τέλος, βάσει της ανακοίνωσης που εξέδωσε το Τοπικό Παράρτημα Δωδεκανήσου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, όπου και διατυπώνει την αντίθεσή του στο δανεισμό των δύο παραπάνω εκθεμάτων, τα συγκεκριμένα έργα είναι αναντικατάστατα και αποτελούν το επίκεντρο ειδικών ξεναγήσεων, λόγω και της σύνδεσής τους με την ιστορία του τόπου. Επιπρόσθετα, έχουνσυμπεριληφθεί στον κατάλογο των «αμετακίνητων» έργων που καταρτίστηκε το 2009, από τις υπηρεσίες του τότε Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΑΙΘΠΑ). Ο συγκεκριμένος κατάλογος, αν και δεν έλαβε την τελική έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, εντούτοις αποτελεί μια ενδεικτική κατηγοριοποίηση των εκθεμάτων που δεν μπορούν να δανειστούν και να μεταφερθούν.
Επειδή, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη τήρησης του άρθρου 25, παρ. 1 της αρχαιολογικής νομοθεσίας για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Ν.3028/2002), όπου αναφέρεται ότι ο δανεισμός δημοσιευμένων κινητών μνημείων, που ανήκουν στο Δημόσιο και βρίσκονται στην κατοχή του, σε μουσεία ή εκπαιδευτικούς οργανισμούς, επιτρέπεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις για εκθεσιακούς ή παιδαγωγικούς σκοπούς και υπό τον όρο της αμοιβαιότητας,
Επειδή, σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο, παρ. 2,  μπορεί να επιτρέπεται η ανταλλαγή δημοσιευμένων κινητών μνημείων που ανήκουν στο Δημόσιο και βρίσκονται στην κατοχή του, εφόσον δεν πλήττεται η ενότητα σημαντικών συλλογών,
Επειδή, όπως συμβαίνει σε διεθνές επίπεδο, συγκεκριμένα έργα που ανήκουν στις δημόσιες συλλογές μιας χώρας πρέπει να παραμένουν αμετακίνητα διότι χαρακτηρίζουν τα μουσεία στα οποία ανήκουν, τον τόπο τους και έχουν μεγάλη συμβολική και ιστορική αξία,
Επειδή, οι πολύτιμες κοιτίδες πολιτισμού στην περιφέρεια –και στην προκειμένη περίπτωση, στα νησιά- πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κομμάτι της τοπικής κοινωνικής ανάπτυξης,
Επειδή, τα δύο εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρόδου είναι τα πλέον δημοφιλή στους επισκέπτες του νησιού και ενισχύουν την προσφορά για δημιουργική και επιμορφωτική αναψυχή,
Επειδή, η προσεχής τουριστική σεζόν είναι κομβικής σημασίας είναι αναγκαίο να μην υποβαθμιστεί η πολιτιστική ταυτότητα του νησιού ούτε να αποδυναμωθεί το εν λόγω Μουσείο,
Επειδή, το τελευταίο διάστημα υπάρχει αναστάτωση και ανησυχία τόσο διότι ο χαρακτήρας του Δημόσιου Μουσείου βάλλεται με τη μεταβολή δημόσιων αρχαιολογικών μουσείων της χώρας, σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, όσο και με την πρόσφατη ρύθμιση για δυνατότητα δανεισμού κινητών μνημείων από τα ελληνικά μουσεία για 25 χρόνια -με δυνατότητα παράτασης για επιπλέον 25 χρόνια

Ερωτάται η κ. Υπουργός:
Εάν συμφωνεί να αποδυναμώνονται  τα περιφερειακά Αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας,  με την απομάκρυνση των πλέον εμβληματικών τους εκθεμάτων, έστω και περιστασιακά;
Σε τι ενέργειες σκοπεύει να προβεί αναφορικά με την πρόταση δανεισμού των δύο εμβληματικών αρχαιολογικών έργων-συμβόλων της Ρόδου, ούτως ώστε να ληφθεί σοβαρά υπόψη το δίκαιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας και των φορέων του νησιού, να μην αποδυναμωθεί, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου και να μην υποβαθμιστεί η πολιτιστική ταυτότητα του νησιού, έστω και περιστασιακά;
Θεωρεί σκόπιμο να υπάρχουν κενά σε μία από τις σημαντικότερες  εκθεσιακές  ενότητες ενός Αρχαιολογικού  Μουσείου της περιφέρειας, και μάλιστα σε ένα ακριτικό νησί, προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα ενός ιδιωτικού Μουσείου;

Οι ερωτώντες Βουλευτές
Σαντορινιός Νεκτάριος
Αναγνωστοπούλου Σία