Ομιλία ευρωβουλευτή, Πέτρου Κόκκαλη, στην κοινή συνεδρίαση για τον Κλιματικό Νόμο, της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων, της Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος

Σας ευχαριστώ πολύ κύριε πρόεδρε,

Κύριε υπουργέ,

Χαίρομαι που είμαι ο πρώτος ευρωβουλευτής που θα πάρει το λόγο σήμερα, γιατί θα μεταφέρω το κλίμα της συζήτησης που γίνεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Παρακολούθησα με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τη συζήτηση σήμερα. Φαίνεται πως ο παγκόσμιος αγώνας για το κλίμα διαμορφώνει και το κλίμα της συζήτησης στην Ελληνική Βουλή. Καταλαβαίνουμε πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη για ριζοσπαστική αλλαγή όταν ακούμε Ελληνικά κόμματα να μιλάνε για διακομματική συναίνεση, για μακροχρόνιο σχεδιασμό και για επίτευξη επιστημονικά μετρήσιμων φυσικών στόχων.

Οι στόχοι αυτοί, όμως, δεν μπορούμε να λέμε πως είναι «για την προστασία του περιβάλλοντος», διότι κυρίες και κύριοι, το περιβάλλον δεν έχει κανένα πρόβλημα, έχει πάντα δίκιο και θα βρει το δρόμο του να ορθοποδήσει. Οι άνθρωποι έχουμε το πρόβλημα - ο αγώνας είναι για την προστασία του ανθρώπου, για την ευημερία και άρα την κοινωνική συνοχή, θεραπεύοντας τις κοινωνικές ανισότητες.

Συνεπώς, η Πράσινη Μετάβαση είναι ένα αίτημα Κλιματικής Δικαιοσύνης, που με τη σειρά της βασίζεται στον Κλιματικό Νόμο.

Ο εθνικός κλιματικός νόμος θα πρέπει να συμβαδίζει με τα πορίσματα της επιστήμης. Ο πλανήτης μας δεν μπορεί να συμβιβαστεί με παρωχημένες πολιτικές σαν αυτές που είχαμε πριν την πανδημία, τις πολιτικές που μας έχουν οδηγήσει σε αυτό το σημείο σήμερα, με σαφή κίνδυνο τα πράγματα να γίνουν πολύ χειρότερα.

Η επιστήμη έχει καταλήξει ήδη από το 2018 ότι το όριο κινδύνου για την άνοδο της θερμοκρασίας, από την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, θα πρέπει να συγκρατηθεί στους 1.5oC, γεγονός το οποίο σημαίνει την ανάγκη μείωσης των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου κατά 70% μέχρι το 2030 και μηδενισμό τους πολύ πριν το 2050 το αργότερο μέχρι το 2045 και ιδανικά το 2040.

Η κλιματική ουδετερότητα απαιτεί, όχι μόνο τεχνολογική, αλλά και πολιτική καινοτομία. Ο κλιματικός νόμος που θεσπίζει έναν ποσοτικά επιστημονικό μετρήσιμο στόχο σε βάθος 30ετίας είναι μια τέτοια οιωνοί συνταγματική πολιτική καινοτομία.

Η πανδημία μας απέδειξε ότι τα κράτη μπορούν να καθοδηγήσουν αποτελεσματικά την κοινωνία και την οικονομία σε δραστικές άμεσες ριζοσπαστικές αλλαγές. Είναι ώρα να αναγνωρίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, την κατάρρευση της βιοποικιλότητας και την ακραία ρύπανση σαν μια κρίση που απειλεί με εξαφάνιση, αν όχι το ανθρώπινο είδος, σίγουρα τον ανθρώπινο πολιτισμό και σίγουρα την δημοκρατία.

Στην ευρωβουλή η Ευρωπαϊκή Αριστερά με τους Πράσινους πάλεψε για έναν πραγματικά φιλόδοξο κλιματικό νόμο, ο οποίος θα ήταν συμβατός με τα πορίσματα της επιστήμης αλλά και τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού και το συνοδό κείμενο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Τελικά αυτό δεν επιτεύχθηκε. Δυστυχώς κάποιοι ακόμα πιστεύουν ότι το κλίμα προτίθεται «να πειθαρχήσει» στις εκτιμήσεις επιπτώσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος απέχει παρασάγγας από αυτό που απαιτούν εκατομμύρια νέοι και νέες στους δρόμους και όλη η επιστημονική κοινότητα.

Πρέπει δυστυχώς να κάνω μία παρένθεση, για να υπενθυμίσω ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι ευρωβουλευτές της ΝΔ καταψήφισαν το στόχο για 60% μείωση των εκπομπών έως το 2030 στην ψηφοφορία της Ολομέλειας του περασμένου Οκτωβρίου, όταν το σύνολο των προοδευτικών δυνάμεων ψήφισε υπέρ.

Η αριστερά και οι πράσινοι αναγκαστήκαμε τελικά να καταψηφίσουμε τον κλιματικό νόμο, όπως διαμορφώθηκε. Έχουμε αγωνιστεί χρόνια για τον κλιματικό νόμο και δεν μπορούμε να συμμετέχουμε σε ένα θέατρο σκιών όταν ο πλανήτης καίγεται. Πιστεύουμε βαθιά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και απαιτούμε ο εφαρμοστικός της νόμος, ο κλιματικός νόμος, να είναι ικανός για την υλοποίησή της.

Είναι η ώρα των εθνικών κλιματικών νόμων να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων αυξάνοντας τη φιλοδοξία στο δρόμο που έδειξε το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας με γνώμονα τη διαγενεακή δικαιοσύνη και όχι απλά την αλληλεγγύη.
Οδήγησε τη γερμανική κυβέρνηση, τη Χριστιανοδημοκρατική γερμανική κυβέρνηση, να αναθεωρήσει τις φιλοδοξίες της σε μείωση 65% το 2030 και κλιματική ουδετερότητα το 2045. Η δε υποψήφια καγκελάριος των Πράσινων έχει δεσμευτεί για μείωση 70% και ουδετερότητα το 2040.

Ένας πραγματικά φιλόδοξος ελληνικός κλιματικός νόμος θα πρέπει να είναι συμβατός με την επιστήμη και να έχει στο επίκεντρό του την κοινωνική δικαιοσύνη. Μείωση των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου κατά 70% μέχρι το 2030, κλιματική ουδετερότητα το συντομότερο δυνατόν και πενταετείς κύκλοι προϋπολογισμού άνθρακα οι βασικοί στόχοι, μαζί με τους στόχους που έχουν ήδη αναφερθεί πολύ σωστά από την πρόταση του ΚΙΝΑΛ, αλλά και τις προτάσεις της κοινωνίας των πολιτών από το WWF και το ΚΛΙΜΑ500.

Η διακυβέρνηση του κλιματικού νόμου θα πρέπει να είναι συντονισμένη με την πορεία υλοποίησης του επενδυτικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η συνταγή υπάρχει και έχει δοκιμαστεί και σε άλλες χώρες της ΕΕ με κοινά χαρακτηριστικά με την Ελλάδα, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία.

Μιλάμε για τη σύσταση ενός υπουργείου Βιώσιμης Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας μετά από συγχώνευση των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργείου Επενδύσεων, το οποίο θα εξασφαλίσει τόσο την εφαρμογή του κλιματικού νόμου αλλά και της εναρμόνισης του εθνικού σχεδίου Ανθεκτικότητας με τη βιώσιμη ταξινόμηση και την αρχή του μη βλάπτειν.

Θα μου δώσετε λίγο χρόνο, γιατί ακούσαμε τον κύριο Πρωθυπουργό να μιλάει για την «αφηρημένη κριτική» που ασκούμε στο Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι λογικό, αν σκεφτεί κανείς πως μας έχουν δείξει μόνο τις 207 από τις 4104 σελίδες που έχει μέσα. Τα παραδείγματα κατευθύνσεως, όμως, είναι χαρακτηριστικά.

Προϋπολογίζουν:

Α. 452 εκατ. ευρώ για τεχνολογίες αποθήκευσης, αλλά 1 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα όπως είναι το φυσικό αέριο!

Β. 100 εκατ. ευρώ για βιοποικιλότητα και μονοπάτια και 500 εκατ. ευρώ για αστικές αναπλάσεις!

Φαίνεται τελικά πως οι κορμοράνοι πράγματι ζούσαν στο γήπεδο του Παναθηναϊκού...

Η απουσία διαβούλευσης που είδαμε στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και την Κοινή Αγροτική Πολιτική υπονομεύει την αποτελεσματικότητα της μετάβασης.

Το ζητούμενο για τον εθνικό κλιματικό νόμο είναι ο προσανατολισμός του στην προώθηση της ενεργειακής δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων με υπαρκτές και θεσμοθετημένες διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθούνται.

Η θεσμική στήριξη των ενεργειακών κοινοτήτων που θα διευκολύνει τη διείσδυση των ΑΠΕ, η οποία είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και της ενεργειακής δημοκρατίας, θα πρέπει κατά 50% να ανήκει σε συνεργατικά σχήματα, ενώ οι ΟΤΑ θα πρέπει να ιδρύσουν κοινότητες για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

Το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει την προστασία της βιοποικιλότητας και τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων πρέπει να είναι αντικείμενο σπουδής ακόμα μεγαλύτερης από το νόμο Χατζηδάκη. Η απλοποίηση αδειοδότησης ΑΠΕ στα σπίτια και στις ταράτσες είναι πιο κρίσιμη από την απλοποίηση για την αδειοδότηση στις βραχονησίδες και τις βουνοκορφές.

Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η διατήρηση και ενίσχυση των φυσικών οικοσυστημάτων είναι απαραίτητες συνισταμένες ενός κλιματικού νόμου. Υλικές υποδομές με φυσικές λύσεις και αυλές υποδομές με κοινωνική συμμετοχή πρέπει να πρωταγωνιστήσουν. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς πως το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών μέτρησε την τελευταία χρονιά ως τη θερμότερη των τελευταίων 160 ετών. Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, είναι η πρόβλεψη πως αυτή θα είναι η ψυχρότερη των επόμενων 160 ετών κι αυτό είναι που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε!

Η απανθρακοποίηση της οικονομίας δεν μπορεί να λείπει από τον κλιματικό νόμο. Προτείνουμε την παύση της έρευνας για εξόρυξη υδρογονανθράκων και την απαγόρευση των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων το αργότερο μέχρι το 2025.

Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αποτελεί πυξίδα στο δρόμο για τη κλιματική ουδετερότητα.

Οφείλουμε να εξασφαλίσουμε ότι η Πράσινη Μετάβαση πραγματικά δε θα αφήσει κανέναν πίσω αλλά θα μας φέρει όλους μαζί μπροστά, ότι δε θα θέσει θέσεις εργασίας και εργασιακά κεκτημένα σε κίνδυνο αλλά θα δημιουργήσει συνθήκες συλλογικής ευημερίας, ότι δε θα δημιουργήσει νέες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες αλλά ότι θα θεραπεύσει τις υπάρχουσες .

Αυτό είναι το νόημα της κλιματικής δικαιοσύνης που θα πρέπει να εγγυηθεί ο ελληνικός κλιματικός νόμος.

Σας ευχαριστώ πολύ.

.