Ομιλία του Τομεάρχη Εξωτερικών της Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, Γιώργου Κατρούγκαλου για τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς - Η κυβέρνηση, ενόψει της δικής της αποτυχίας, μεταθέτει την ευθύνη και μάλιστα διχαστικά στην κοινωνία - Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υπέρ των εμβολιασμών με πλήρη σεβασμό  Συντάγματος και ελευθεριών - Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός συγκεκριμένων κατηγοριών είναι συνταγματικά ανεκτός, μόνον εφόσον σέβεται την αρχή της αναλογικότητας

Μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής επί της τροπολογίας για τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς ο κ. Γ. Κατρούγκαλος υποστήριξε ότι δεν θα συζητούσαμε παρόμοιο θέμα , εάν δεν βρισκόμασταν ενώπιον μιας προφανούς αποτυχίας της Κυβέρνησης, όχι μόνο ως προς το γενικό στόχο που είχε θέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, να υπάρξει δηλαδή 70% κάλυψη του πληθυσμού μέσα στον Ιούνιο, αλλά και ως προς την κατάσταση σε ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού: Το 30% άνω των ογδόντα ετών είναι ανεμβολίαστο και το 20% των τροφίμων σε οίκους ευγηρίας παραμένουν  ανεμβολίαστοι. Και, «όπως συνήθως πράττει η Κυβέρνηση ενόψει μιας δικής της αποτυχίας»,  συνέχισε, «προσπαθεί να μεταθέσει την ευθύνη στην κοινωνία και μάλιστα με ένα τρόπο ιδιαίτερα διχαστικό. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο εμβολιασμός είναι το βασικό εργαλείο για να αποκτήσει η κοινωνία μας τείχος ανοσίας και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ τον υποστηρίζει. Αυτό πρέπει να γίνει όμως με τρόπο συμβατό με τις ελευθερίες και τα δικαιώματα.»

Αντιθέτως η τροπολογία είναι πολιτικά επικίνδυνη, αναποτελεσματική, διχαστική και συνταγματικά προβληματική. Είναι σαφές ότι το δικαίωμα στην υγεία δεν σημαίνει υποχρέωση να είναι κανείς υγιής. Επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει κατ’ αρχήν μόνο εφόσον το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του και μάλιστα κατόπιν προηγούμενης έγκυρης ενημέρωσης του. Επειδή όμως η προστασία της υγείας αποτελεί παράλληλα σκοπό δημοσίου συμφέροντος, μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί στο δικαίωμα. Παρόμοιος συνταγματικά ανεκτός περιορισμός είναι η υποχρέωση εμβολιασμού συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού.

Όμως ακόμα και εκεί που ο εμβολιασμός μπορεί να είναι κατ’ εξαίρεση υποχρεωτικός, για να είναι συνταγματική η σχετική πρόβλεψη, πρέπει τα μέτρα συμμόρφωσης προς αυτή να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας και να μην εισάγουν αδικαιολόγητες ή τιμωρητικές διακρίσεις. Αυτά απορρέουν από την διεθνή και συνταγματική έννομη τάξη και επιβεβαιώθηκαν πρόσφατα από το Ψήφισμα 2361 (2021) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που υπερψηφίσθηκε και από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας. Σύμφωνα με αυτό, « εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός και κανείς δεν πρέπει να πιέζεται πολιτικά, κοινωνικά ή με άλλο τρόπο να εμβολιαστεί αν δεν το επιθυμεί» (παράγραφος 7.3.2). (…) Κανείς δεν πρέπει υφίσταται διακρίσεις επειδή δεν έχει εμβολιαστεί λόγω πιθανών κινδύνων για την υγεία ή επειδή δεν θέλει να εμβολιαστεί» (7.3.3). Ανάλογες είναι οι θέσεις και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όταν η Μάλτα επιχείρησε να απαγορεύσει την είσοδο στη χώρα σε όσους δεν έχουν εμβολιαστεί, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπή για θέματα δικαιοσύνης, ισότητας σε κράτους δικαίου θεώρησε την αντίθεση της απαγόρευσης στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη, δηλώνοντας «ότι κάθε μέτρο που περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία πρέπει να είναι αναλογικό και να μην δημιουργεί διακρίσεις.»

Στη συνέχεια ο κ. Κατρούγκαλος άσκησε προσωπική κριτική στον πολιτικό λόγο του πρωθυπουργού, τον οποίο χαρακτήρισε διχαστικό και αντιδημοκρατικό:  «Ο πρωθυπουργός αρχικά μιλούσε για «προνόμια» των εμβολιασμένων, αγνοώντας ότι στις δημοκρατίες δεν νοούνται προνόμια. Στη συνέχεια μίλησε για «ελευθερίες για όσους τις δικαιούνται», λες και η ελευθερία τεμαχίζεται, λες και μπορεί να έχουν ελευθερία ορισμένοι και να μην έχουν ελευθερία άλλοι. Αυτό που δέχεται η συνταγματική μας τάξη είναι πράγματι να υπάρχουν περιορισμοί. Η ελευθερία όμως είναι κανόνας. Και μπορούν να αντιμετωπιστούν με διαφορετικό τρόπο εμβολιασμένοι και μη εμβολιασμένοι, όμως μόνο σε ό,τι αφορά την ανάγκη προστασίας της δημόσιας υγείας και χωρίς αυτή η διάκριση να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα, αλλιώς γίνεται αντισυνταγματική.»

«Η ίδια η συμπεριφορά της Κυβέρνησης άλλωστε είναι αντιφατική», κατέληξε. Τι έκανε στην περίπτωση των πυροσβεστών της ΕΜΑΚ; Όσους δεν είχαν εμβολιαστεί τους μετέθεσε σε άλλη υπηρεσία, χωρίς περιορισμό σε άλλο δικαίωμά τους. Τώρα αντίθετα αντιστρέφει αυτήν την αρχή και με αντισυνταγματικό τρόπο, γιατί πλήττεται η αρχή της αναλογικότητας, ουσιαστικά εισάγει τιμωρητικά χαρακτηριστικά στερώντας από το μισθό στο δημόσιο τομέα και ουσιαστικά οδηγώντας σε απόλυση στον ιδιωτικό.

«Αντιμετωπίζουμε μία διπλή πρόκληση από την πανδημία», κατέληξε, την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε με ενωμένη την κοινωνία μας:  αφενός πώς θα βγούμε όρθιοι από και υγιείς από τον ιό αλλά και αφετέρου πώς θα θωρακίσουμε την δημοκρατίας και τα δικαιώματα μας. Γιατί μπορεί να είναι αναγκαίοι ορισμένοι έλεγχοι στη φάση αυτή της υγειονομικής κρίσης. Η κοινωνία όμως που θα προκύψει μετά, δεν πρέπει να είναι μια κοινωνία ελέγχων».