ΣΥΡΙΖΑ Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς


Επικοινωνία / Contact RSS Twitter Facebook YouTube Instagram

28/08/2021

Χ. Καφαντάρη: Κίνδυνοι ενεργειακής και διατροφικής ανασφάλειας

Χ. Καφαντάρη: Κίνδυνοι ενεργειακής και διατροφικής ανασφάλειας



 

Άρθρο της Βουλευτή Δυτικής Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Αναπλ. τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας Κ.Ο., Αντιπροέδρου της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής, στο tvxs .gr

Το φάντασμα της ενεργειακής και διατροφικής ανασφάλειας πλανάται πάνω από ολόκληρο τον κόσμο. Οι τιμές των ενεργειακών ορυκτών και των διατροφικών αγαθών έχουν πάρει την ανιούσα, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών, αλλά και την κάλυψη των διατροφικών αναγκών μεγάλων πληθυσμών, κύρια των ευπαθών και φτωχότερων στρωμάτων.

Καθημερινές είναι οι ειδήσεις για αυξήσεις στις τιμές βασικών διατροφικών αγαθών στις αγορές, στην ηλεκτρική ενέργεια ή την τιμή της βενζίνης και των καυσίμων στα βενζινάδικα. Πρωταθλητής σε όλη την Ευρώπη φαίνεται να είναι η Ελλάδα.

Ας δούμε λοιπόν μερικά στοιχεία. Τα ιστορικά στοιχεία για τις τιμές διάφορων αγαθών είναι αποκαλυπτικά. Οι τιμές του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου γνώρισαν μεγάλη άνοδο πριν από μερικά χρόνια, με το μέγιστο να σημειώνεται το 2008 (περ. 140 Δολ.). Μετά από μια παροδική σημαντική πτώση, τον Ιούνιο του 2014 οι τιμές του αργού πετρελαίου έφθασαν στα πολύ υψηλά επίπεδα των 112 Δολαρίων ΗΠΑ ανά βαρέλι. Αμέσως μετά οι τιμές κατρακύλησαν και για μια πενταετία και κυμάνθηκαν στα επίπεδα των 30 -50 Δολαρίων ΗΠΑ ανά βαρέλι.

Το καθολικό lockdown και η μείωση της βιομηχανικής δραστηριότητας είχαν σαν συνέπεια σπασμωδικές κινήσεις στην αγορές, όπου μεταξύ άλλων σημειώθηκαν, έστω για 2-3 ημέρες, αρνητικές τιμές. Η αντίδραση ήταν άμεση τόσο από τον ΟΠΕΚ, όσο και από τις υπερδυνάμεις Ρωσία και ΗΠΑ, με μειώσεις στην άντληση και την παραγωγή αργού, είτε με αύξηση των στρατηγικών αποθεμάτων. Έκτοτε, οι τιμές του πετρελαίου πήραν την ανιούσα και πλέον κινούνται στα επίπεδα των 65-70 Δολαρίων. Το φυσικό αέριο βρίσκεται σε συνεχή άνοδο το τελευταίο δωδεκάμηνο και, πια, αγγίζει τα επίπεδα των 4 USD/MMbtu, ξεπερνώντας κατά πολύ τις τιμές του φετινού χειμώνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων του ΟΗΕ (FAO) o δείκτης τιμών τροφίμων, με μικρές εξαιρέσεις, σημειώνει, σταθερά, συνεχείς αυξήσεις. Τον Ιούλιο σημειώθηκε μια μικρή κάμψη, αλλά ο γενικός δείκτης τιμών τροφίμων, παραμένει υψηλότερος κατά 31% από το Ιούλιο του 2020. Τα αποθέματα δημητριακών βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα από την αρχή της πανδημίας και αναμένεται να αυξηθούν, ακόμα παραπέρα, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις και τα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως ο καύσωνας στον Καναδά. Η μεταφορική αλυσίδα ανέκαμψε μετά την πανδημία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, σημειώνοντας και μια αύξηση κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2020.

Το παγκόσμιο εμπόριο ανέκαμψε, ανάκαμψη που οφείλεται κύρια στην εντυπωσιακή αύξηση των εισαγωγών πρώτων υλών για την παραγωγή εμβολίων, αλλά και αναλωσίμων νοσηλευτικών ειδών. Όμως, και το εμπόριο σε άλλα αγαθά δείχνει σημεία ανάκαμψης.

Για παράδειγμα, το εμπόριο σιδήρου και χάλυβα σημείωνε πτώση 17% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2020, ενώ το τέταρτο τρίμηνο σημείωνε σημαντική αύξηση, με αποτέλεσμα η συνολική μείωση καθ’ όλο το έτος να κλείσει με μικρή πτώση 2% μόλις. Τα πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός παρουσιάζουν μικτές τάσεις, κινούμενα σε υψηλά επίπεδα, εκτός από το ασήμι που κινείται σταθερά ανοδικά.

Τί όμως από όλα αυτά επηρεάζει τις τιμές των αγαθών που αυξάνονται; Πολλοί αναλυτές προσπαθούν να εντοπίσουν τις αιτίες της ανόδου των τιμών, προτείνοντας διάφορες εξηγήσεις. Το σίγουρο είναι ότι οι καύσωνες στην Σιβηρία ή τον Καναδά δεν επηρέασαν την παραγωγή σιτηρών, με αποτέλεσμα ασήμαντη επιρροή στην διαμόρφωση των τιμών. Άλλο συμπέρασμα που μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο, είναι ότι, το μεταφορικό κόστος αυξάνεται με κύρια αιτία την άνοδο τιμών των ενεργειακών ορυκτών και των καυσίμων. Όμως, οι αιτίες αυτές δεν μπορούν εξηγήσουν τις αυξήσεις των τιμών στο σύνολο, σχεδόν, των αγαθών και εμπορευμάτων. Η «σεμνή» άποψη που βρίσκεται στα χείλη των περισσοτέρων είναι ότι επικρατούν «κερδοσκοπικές τάσεις»!

Προφανώς «κερδοσκόποι» θέλουν να επανακτήσουν τα χαμένα κέρδη τους από την εποχή των «lockdown», των περιορισμών της παραγωγής και της λειτουργίας δραστηριοτήτων και των υπολοίπων μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ή θέλουν να αποκομίσουν και άλλα κέρδη για την τοποθέτηση τους σε πιο παραγωγικές επενδύσεις, όπως η εξαγορά δικτύων ή άλλων κρίσιμων δημόσιων υποδομών. Ίσως και να αντιδρούν στην πιθανότητα επιβολής του λεγόμενου «παγκόσμιου φόρου» στα υπερκέρδη των μεγάλων διαδικτυακών εταιρειών.

Η κρισιμότητα των καταστάσεων είναι εξόχως σοβαρή, αλλά οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες δεν αφήνουν κανέναν να παρέμβει. «Οι αγορές θα αυτορυθμιστούν και δεν μπορούμε να παρέμβουμε» είναι το δόγμα τους. Μάλιστα, όταν συμφέρει τότε ξεχνούν την αυτορρύθμιση των αγορών και παρεμβαίνουν στις αγορές, απρόσκοπτα, όπως έκανε ο μέγας θιασώτης των αγορών η ΕΕ αποσύροντας ένα εκατομμύριο σχεδόν δικαιώματα ρύπων, ώστε φτωχές χώρες όπως η Ελλάδα να πληρώνουν τα «μαλλιοκέφαλα» τους και να αυξάνεται υπέρμετρα η χονδρική τιμή της ενέργειας, ενώ άλλες, όπως η Πολωνία, να μην πληρώνουν και να συνεχίζουν την εξάρτηση τους κατά 95% από τον άνθρακα.

Ευτυχώς, ο ΟΗΕ αναγνωρίζοντας την σοβαρότητα του προβλήματος, συγκαλεί διεθνή διάσκεψη κορυφής, την 22.09.2021 στην Ν. Υόρκη, όπου καλούνται ηγέτες και κράτη να συμβάλλουν με τις προτάσεις τους, ώστε ο κόσμος να μην γνωρίσει μια νέα ενεργειακή και διατροφική κρίση. Ελπίζουμε ότι, η κυβέρνηση της χώρας να συμμετάσχει στην διάσκεψη με εποικοδομητικές προτάσεις για την προστασία από την επερχόμενη κρίση, των ασθενέστερων συμπολιτών μας.

Οι διεθνείς διασκέψεις είναι χρήσιμες, αλλά δεν πρέπει να παραμένουν στα επίπεδα των λόγων, πρέπει να προσφέρουν μέτρα και λύσεις. Για παράδειγμα στην καθημαγμένη από τα μνημόνια και τα αλλεπάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημία στη χώρας μας, θα μπορούσαν η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει μέτρα προστασίας των καταναλωτών. Μια δέσμη μέτρων θα μπορούσε να περιλαμβάνει:

​αυστηρούς κοστολογικούς ελέγχους με σκοπό την αποτροπή αυξήσεων.

​ειδική έκπτωση στους λογαριασμούς σούπερ μάρκετ, καυσίμων, κατανάλωσης ενέργειας (πετρελαίου, φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας). Η έκπτωση αυτή θα δίνεται απευθείας στο καταναλωτή και όχι μέσω ψευδεπίγραφων εκπτώσεων και προσφορών. Αντιστάθμιση μέρους της από τον κρατικό προϋπολογισμό.

​νέες διεθνείς και διακρατικές διαπραγματεύσεις για την εξασφάλιση καλύτερων τιμών, που θα εξισορροπήσουν τις αυξήσεις.

​​σχεδιασμός κοινωνικών μέτρων προστασίας για την διεύρυνση της προστασίας των πλέον αδυνάτων συμπολιτών μας.

Ας ελπίσουμε ότι, παρά τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τύπου Αφγανιστάν, η διεθνής διάσκεψη κορυφής της Ν. Υόρκης θα έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα σε όλους τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ και ιδιαίτερα στο στόχο για «ποιοτικά τρόφιμα για όλους».



Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία πλοήγησης και να αναλύουμε την επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας μας. Με την παραμονή σας στην ιστοσελίδα, αποδέχεστε τη χρήση cookies όπως αυτή περιγράφεται στην Πολιτική Cookies ΟΚ