Σημεία ομιλίας στο νομοσχέδιο για το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην Επικουρική Ασφάλιση της Εισηγήτριας και Τομεάρχη Εργασίας και Κοινωνικών Υπ​οθέσεων της Κ.Ο του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, στη 4η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων (β’ ανάγνωση)

- Αυτό που αποτυπώθηκε πριν κλείσει η Βουλή, τέλη Ιουλίου, από τη διαδικασία της πρώτης ανάγνωσης του σχεδίου νόμου και της ακρόασης των φορέων, είναι η πολιτική και κοινωνική απομόνωση της κυβέρνησης Ν.Δ. Όπως και με το εργασιακό νομοσχέδιο, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τάχθηκαν ενάντια και το καταψηφίζουν. Επίσης, και στην ακρόαση των φορέων, παρότι έγινε μέσα στο καλοκαίρι, με τις γνωστές δυσκολίες και την κυβερνητική σκοπιμότητα της υποβάθμισης, η πλειονότητα των φορέων και κυρίως των εκπροσώπων των ασφαλισμένων, των εργαζομένων, των μικρομεσαίων, των συνταξιούχων τάχθηκε εναντίον αυτού του σχεδίου νόμου. Είναι φανερό λοιπόν ότι όση προσπάθεια και αν γίνεται, όση προπαγάνδα και επικοινωνιακή διαχείριση του ζητήματος, υπάρχει αυτήν τη στιγμή πολιτική και κοινωνική απομόνωση και θα το δείτε κ. Υπουργέ ανεξάρτητα αν αμφισβητείτε την νοημοσύνη του ελληνικού λαού που κατανοεί πολύ καλά και τί διακυβεύεται, αλλά και τις συνέπειες των πολιτικών σας.

- Αυτό το σχέδιο νόμου δεν είναι αποκομμένο. Είναι αναπόσπαστο και κυρίαρχο κομμάτι της συνολικής πολιτικής αυτής της κυβέρνησης. Μίας πολιτικής ενός παρωχημένου νεοφιλελευθερισμού. Μιας πολιτικής η οποία θίγει τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία: εργαζόμενους, μικρομεσαίους, αγρότες, κατεξοχήν τους νέους. Παρότι η προπαγάνδα της Ν.Δ. διαστρεβλώνει τις έννοιες και, όπως μας έλεγε και με το εργασιακό ότι τάχα ήταν ένας νόμος υπέρ των εργαζομένων, της προστασίας της εργασίας και της ενδυνάμωσής της, έτσι και τώρα έρχεται να μας πει ότι αυτή είναι μία “μεταρρύθμιση” προς όφελος της νέας γενιάς. Ουδέν ψευδέστερον!

- Το εν λόγω σχέδιο νόμου είναι ενταγμένο μέσα σε μία συνολική πολιτική, η οποία θέλει να αλλάξει το οικονομικό και κοινωνικό υπόδειγμα της χώρας, να την καταστήσει μία ειδική οικονομική ζώνη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με φθηνή, ελαστική εργασία, χωρίς κοινωνικά δικαιώματα, με αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους – του οποίου το ασφαλιστικό είναι πυλώνας.

- Επιδίωξη της κυβέρνησης είναι η συνεχής αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους είτε αυτό αφορά την παιδεία και τη μείωση των εισακτέων προκειμένου να στηριχθούν τα κολλέγια και τα ιδιωτικά συμφέροντα, είτε αυτό αφορά το ΕΣΥ και την εισβολή των ιδιωτών -υπήρχε μία επιβράδυνση του στόχου λόγω της πανδημίας - είτε αυτό αφορά την εργασία, και τώρα έρχεται η στιγμή του ασφαλιστικού.

- Οι μόνοι που θα ωφεληθούν από αυτή την αλλαγή δεν είναι ούτε το δημόσιο συμφέρον ούτε φυσικά ο κρατικός προϋπολογισμός ούτε πλειονότητα του ελληνικού λαού. Είναι τα ιδιωτικά συμφέροντα και μάλιστα τα πολυεθνικά συμφέροντα. Δηλαδή, χωρίς καμία εξασφάλιση, γι’ αυτό είναι και παραδοξολογίες όλα αυτά που ακούμε περί στήριξης της ανάπτυξης, όπως δήθεν λένε μελέτες μέσα από την εφαρμογή αυτού του νόμου. Γιατί στην πραγματικότητα δεν υπάρχει η δυνατότητα να ελεγχθούν αυτά τα κεφάλαια, θα είναι επενδύσεις που θα γίνουν σε πολυεθνικά funds, στο εξωτερικό. Άρα, στην ουσία πρόκειται για μία βίαιη αναδιανομή η οποία θα ωφελήσει τα λίγα ιδιωτικά συμφέροντα, ενδεχομένως και τα golden boys της κυβέρνησης που θα μπουν σε αυτό το νέο ταμείο.

- Σε κάθε περίπτωση, οι συνέπειες είναι δεδομένες και ήδη φαίνονται. Είναι συνέπειες ανασφάλειας. Είναι συνέπειες ανισότητας. Αυτό που φάνηκε και όλο τον Αύγουστο από την ιστορία των πυρκαγιών, από το πώς τις αντιμετώπισε αυτή η κυβέρνηση και το δήθεν επιτελικό κράτος μέχρι την υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους συνολικά. Όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες και πολιτικές είναι ενταγμένες όχι στη λογική της ασφάλειας των πολιτών, που για την κυβέρνηση αφορά μόνο την καταστολή, αλλά οδηγούν στην κοινωνική ανασφάλεια και διεύρυνση των ανισοτήτων.

- Είναι ένα σχέδιο νόμου το οποίο έρχεται με την κεφαλαιοποίηση του επικουρικού συστήματος ασφάλισης να αναιρέσει το διανεμητικό χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος. Είναι και μία κερκόπορτα, μια πρόβα για να επεκταθεί ένα τέτοιο σύστημα στο μέλλον και στη κύρια ασφάλεια.

-Πλήττει και τους σημερινούς, αλλά και τους μελλοντικούς συνταξιούχους, καθώς δημιουργεί επισφάλεια για το ύψος των συντάξεων και την κάλυψή τους.

Πλήττει κατεξοχήν τους νέους, καθώς οι εισφορές τους γίνονται αντικείμενο τζογαρίσματος και χωρίς ουσιαστική εξασφάλιση για το ύψος των συντάξεων που θα λάβουν. Η μόνη εξασφάλιση αφορά τις εισφορές τους με συνυπολογισμό του πληθωρισμού. Αλλά, δεν λαμβάνει υπόψη, και δεν ομολογείται καν από την κυβέρνηση, ότι υπάρχουν μία σειρά άλλοι συντελεστές, όπως το προσδόκιμο ζωής, που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του 35%.

Πλήττει φυσικά και το σύνολο του ελληνικού λαού, τους φορολογούμενους.

Ακούσαμε παραδοξολογίες από τη μεριά της κυβέρνησης και δυστυχώς και από τους συναδέλφους της πλειοψηφίας:

α) Ακούσαμε πριν τον εισηγητή να αναρωτιέται “Μα γιατί διαμαρτύρεστε που προβλέπεται το κράτος να εγγυάται;”. Το δημοσιονομικό κενό για το οποίο χρειάζεται να παρέμβει το κράτος εσείς το δημιουργείτε, με δική σας επιλογή.

β) Επίσης, επειδή άκουσα πριν τον εισηγητή της Ν.Δ. να εκπλήσσεται και να λέει “Πού βασίζετε τέλος πάντων εσείς τις εκτιμήσεις ότι θα υπάρχει μεγάλο κόστος;”. Να σας παραπέμψω στον παρόντα Υφυπουργό, που ο ίδιος, κατά την παρουσίαση του σχεδίου νόμου, έκανε την συντηρητική -κατά τη γνώμη μας - εκτίμηση ότι το κόστος θα είναι 56 δις. Το μεγάλο κόστος είναι αδιαμφισβήτητο και το παραδέχεστε και οι ίδιοι. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

- Ας δούμε λοιπόν μία σειρά από ζητήματα για να μιλήσουμε καθαρά:

1η αλήθεια: η βιωσιμότητα. Άκουσα τον εισηγητή της Ν.Δ. να καταβάλει μία φιλότιμη προσπάθεια, κατανοώ ότι είναι και σε δύσκολη θέση, να καλύψει τον κ. Βρούτση που ήταν Υπουργός και σήμερα Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Ν.Δ.. Ήμασταν όλοι όμως παρόντες και παρούσες το 2020 όταν ο κ. Βρούτσης θριαμβολογούσε από το βήμα της Βουλής ότι λύθηκε δια παντός η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού μέχρι το 2070. Μάλιστα, οι αναλογιστικές μελέτες που έλαβαν και τη βούλα της βιωσιμότητας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και, επιπλέον, συνοδεύτηκαν και από μία μελέτη που είχε την υπογραφή του κ. Τσακλόγλου ως καθηγητή. Άρα, ήτανε μία επίσημη θέση της Ν.Δ. περί της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Είναι καθαρά δική σας επιλογή το σημερινό νομοσχέδιο. Ούτε πίεση από την Ευρώπη υπάρχει, όπως τη περίοδο των μνημονίων, ούτε άμεσος κίνδυνος βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.

2η αλήθεια: Το δημογραφικό, που ο χρησιμοποιείτε à la carte, όπως σας βολεύει. Υπάρχει δημογραφικό πρόβλημα. Αλλά δεν είναι υποκρισία να το επικαλείστε όταν εσείς υποβαθμίζετε την εργασία και τους μισθούς, στην ουσία δεν στηρίζετε τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας; Ακόμα και με την περίφημη πρότασή σας για το ταμείο ανάκαμψης δεν φέρνετε καν τις απαραίτητες, νέες θέσεις εργασίας και ταυτόχρονα διαλύετε το κοινωνικό κράτος που είναι ο βασικός πυλώνας που στηρίζει τα νέα ζευγάρια για να αποφασίσουν και να μπορέσουν να δημιουργήσουν οικογένεια.

3η αλήθεια: το κόστος μετάβασης. Αναφέρθηκα πριν στις σχετικές δηλώσεις του κ. Τσακλόγλου. Το κόστος μετάβασης, με τις εγγυήσεις που είναι απαραίτητες, που η ίδια η Εθνική Αναλογιστική Αρχή στη μελέτη της αναφέρει, όσον αφορά τις συντάξεις χηρείας και αναπηρίας, σας ανάγκασαν σε διορθωτικές κινήσεις, γιατί προφανώς υπήρχαν και παρατηρήσεις από τους θεσμούς.

Η απόδειξη για αυτό είναι ότι το περίφημο “κοινωνικό μέρισμα” που ο κ. Βρούτσης, το Φλεβάρη του ‘20 θέσπισε, εικονικά βέβαια, γιατί ποτέ δεν δόθηκε με πρόφαση την πανδημία. Καταργώντας τη διάταξη για τη 13η σύνταξη της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, έφερε τη ρύθμιση ότι το 0,5% του ΑΕΠ θα είναι ένας συμπληρωματικός κοινωνικός πόρος που θα αφορά τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους πιο αδύναμους. Ποιά είναι λοιπόν η λύση που προβλέπετε μέχρι το 2025, γιατί από κει και πέρα το κόστος συνεχώς κλιμακώνεται και φυσικά δεν μπορεί να καλυφθεί από το 0,5%; Η κυβέρνηση βάζει χέρι σε αυτό το ποσό που αφορά τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους αδύναμους. Είναι σαφές ότι αυτό το 0,5% , περί τα 900 εκατ. ετησίως, πρόκειται να δοθεί, προκειμένου να συσταθεί το νέο ταμείο για τα πρώτα έξοδα και για το πρώτο κόστος του νέου συστήματος. Άρα λοιπόν, τα αποτελέσματα αυτής της βίαιης, αντίστροφης αναδιανομής δεν είναι κάτι θεωρητικό και μακροπρόθεσμο. Το βλέπουμε ήδη από την πρώτη εφαρμογή του, στα πρώτα τρία χρόνια, με πρώτο θύμα τους ίδιους τους χαμηλοσυνταξιούχους.

- Ο κ. Χατζηδάκης, αντί να απαντήσει στη δική μας κριτική, όσον αφορά την επιβάρυνση του δημοσίου χρέους - η εκτίμηση είναι κατά 49% μετά το 2040 -και να έρθει με σοβαρότητα να απαντήσει, ειρωνεύτηκε το ΣΥΡΙΖΑ επειδή μιλάει για τα δημοσιονομικά. Θα ήθελα απλώς να παρατηρήσω ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ρύθμισε το χρέος, έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια και άφησε γεμάτα ταμεία, τα οποία είχε παραλάβει άδεια. Όσο και να ειρωνεύεστε, η ειρωνεία επιστρέφεται σε σας.

- Από εκεί και πέρα, το πώς θα καλυφθεί αυτό το υπέρογκο κόστος και αυτό το μεγάλο δημοσιονομικό κενό της μετάβασης. Ακούμε πολλές εκδοχές. Ακούμε από το μέρισμα ανάπτυξης, αν υπάρχει ανάπτυξη. Βέβαια, οι ρυθμοί ανάπτυξης που αναφέρονται στις μελέτες πέραν του ότι είναι εξωπραγματικοί και ευσεβείς πόθοι στην ουσία τι μας λέει; Ότι ακόμα και αν υπήρχε αυτό το σενάριο μιας συνεχούς αναπτυξιακής πορείας, αντί τα αποτελέσματα αυτής της ανάπτυξης να αναδιανέμονται προς όφελος του ελληνικού λαού, προς όφελος του κοινωνικού κράτους, του μετασχηματισμού του αναπτυξιακού μοντέλου, όπως απαιτεί η εποχή η κλιματική κρίση και οι πολλαπλές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, θα καλύψουν το κενό που δημιουργείται από αυτό το νομοσχέδιο. Δηλαδή έρχεστε οι ίδιοι να το προκαλέσετε, να δώσετε τα οφέλη στους ιδιώτες και ταυτόχρονα να πάρετε το υποτιθέμενο μερίδιο της ανάπτυξης για να καλύψετε το κενό που δημιουργείτε.

Αν πάμε στο πιο πιθανό σενάριο, να μην υπάρχει καν αυτή η αναπτυξιακή πορεία, τότε είναι ακόμα χειρότερες οι συνέπειες. Δηλαδή, δημιουργείτε το κενό και έρχεστε από το στέρημα των φορολογουμένων να το καλύψετε.

- Όσον αφορά το τζογάρισμα και την επισφάλεια για τις συντάξεις, στο ίδιο το σχέδιο νόμου αναφέρεται η επένδυση σε παράγωγα, νωπή η μνήμη και βαρύ το παρελθόν για την παράταξη της Ν.Δ. από τα δομημένα ομόλογα, και σε μη ρυθμισμένες αγορές, και όλους τους κινδύνους του ρίσκου που συνεπάγονται.

- Ποια είναι η λογική σας; Η ίδια που υπάρχει και στο εργασιακό και συνολικά στην πολιτικής σας: η εξατομίκευση. Η έννοια του ατομικού κουμπάρα είναι κλασική νεοφιλελεύθερη αντιμετώπιση όχι της κοινωνίας και του λαού ως συνόλου και μιας συλλογικής κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής, αλλά η αντιμετώπιση των ατόμων μεμονωμένα.

- Βέβαια δεν ομολογείτε ότι τελικά με αυτό που θεσμοθετείτε, ο κίνδυνος, είτε αυτός αφορά τη διαχείριση των εισφορών και των κεφαλαίων των ταμείων και των ασφαλισμένων, είτε των αρνητικών απώλειας πόρων, τελικά δεν θα βαρύνει τους διαχειριστές και τα ιδιωτικά συμφέροντα, ούτε βέβαια και τη διοίκηση του ταμείου που εσείς θα ορίσετε και δεν έχει συμμετοχή των ασφαλισμένων και καμία κοινωνική ή κοινοβουλευτική λογοδοσία και έλεγχο. Θα βαρύνει τους ασφαλισμένους, τους φορολογούμενους, τον ελληνικό λαό. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

- Επειδή συνεχώς μας λέτε για τις καλές πρακτικές, κάνετε μία αλχημεία στην παρουσίαση των ευρωπαϊκών και διεθνών δεδομένων. Είναι αλήθεια ότι μετά το ‘89 και με την επικράτηση τότε της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία, πολλές χώρες τότε είτε εξαναγκάστηκαν από καθεστώτα όπως του Πινοσέτ, είτε οι Ανατολικές χώρες μετά το ‘89 που πιέστηκαν σε μία βίαιη απελευθέρωση της αγοράς, εφάρμοσαν κεφαλαιοποιητικά συστήματα μερικώς ή ολικώς. Είναι επίσης όμως αλήθεια ότι, από τα μέσα του 2000 και μετά, από αυτές τις 30 χώρες οι 18 τα αναίρεσαν. Επανήλθαν σε μία μορφή διανεμητικού συστήματος ή νοητής κεφαλαιοποίησης, ακριβώς γιατί είδαν την επισφάλεια για τις συντάξεις, το μεγάλο διαχειριστικό κόστος και τις δημοσιονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

- Είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο έρχεται να πλήξει την κοινωνική πλειοψηφία, να δημιουργήσει μεγάλη επισφάλεια και ανισότητες. Εμείς εξαρχής έχουμε ταχθεί εναντίον, όπως και στη συνολική πολιτική σας. Αυτό το νομοσχέδιο δεν πρέπει να περάσει.

Ζητάμε, έστω και τώρα, να αποσυρθεί και το καταψηφίζουμε. Φαίνεται καθημερινά είναι ότι ο ελληνικός λαός συνειδητοποιεί την ανάγκη μιας διαφορετικής εναλλακτικής πρότασης για την ανάπτυξη, για την οικονομία, για το κοινωνικό κράτος.

Εμείς, από την πλευρά μας, στηρίζουμε ένα ενιαίο δημόσιο διανεμητικό κοινωνικό σύστημα ασφάλισης, το οποίο να δημιουργεί όρους κοινωνικής ασφάλειας με την ευρύτερη έννοια, το οποίο να είναι πυλώνας για την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας και την κοινωνική συνοχή και δικαιοσύνη.