Άρθρο της Χαράς Καφαντάρη, βουλευτή Δυτικής Αθήνας και Αναπλ. Τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία στην εφημερίδα ΑΥΓΗ (avgi.gr)

Το 2021 σημειώθηκαν μεγάλες φυσικές καταστροφές σε όλον τον κόσμο, ενώ, ιδιαίτερα, επλήγησαν περιοχές στο βόρειο ημισφαίριο. Καταστροφικές πλημμύρες σημειώθηκαν στην Γερμανία και το Βέλγιο, κυκλώνας σαρώνει τις ανατολικές ακτές του Καναδά και των Η.Π.Α., ισχυροί καύσωνες μαστίζουν τον Καναδά και την Σιβηρία, δασικές πυρκαγιές σημειώνονται στον Ευρωπαϊκό Νότο, ενώ ακόμα εξελίσσεται το φαινόμενο της ηφαιστειακής δραστηριότητας στα Κανάρια νησιά. Και το νότιο ημισφαίριο δεν έμεινε αλώβητο, με την ξηρασία να χτυπά τις πεδιάδες της Αργεντινής ή τις χοιροτροφικές περιοχές της Κίνας. Οι φυσικές καταστροφές, ενισχυόμενες από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, «δοκιμάζουν» τις αντοχές συστημάτων, με ιδιαίτερα ευάλωτα  να είναι τα συστήματα υποδομών, Υγείας, μεταφορών, αγροτικής παραγωγής, μεταφοράς ενέργειας  κ.α. Ασφαλιστικοί οργανισμοί υπολογίζουν ότι, μόνο το πρώτο εξάμηνο του χρόνου σημειώθηκαν ζημιές από φυσικές καταστροφές σε όλο τον κόσμο που ξεπερνούν τα 42 δισεκατομμύρια δολλάρια, ενώ, βαρύς είναι και ο απολογισμός των ανθρώπινων απωλειών, ακόμα και στις ΗΠΑ, με αποκορύφωμα τα θύματα του τυφώνα Ida. Ο τυφώνας αυτός, χαρακτηρίστηκε, σαν ο πιο σοβαρός τυφώνας από το 1850, και έπληξε περιοχές στην Καραϊβική, φθάνοντας μέχρι τα παράλια της Βενεζουέλας. Περιοχές των Η.Π.Α. έμειναν χωρίς ηλεκτρικό, σταμάτησε η άντληση πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού και δοκίμασε τα ήδη δοκιμαζόμενα από τον κορωνοϊό νοσοκομεία των πληττόμενων περιοχών.

Ο ΟΗΕ αναγνωρίζοντας τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργούνται από τις συνέπειες των διαφόρων καταστροφών, ανακήρυξε, ήδη από το 1989, την 13η Οκτωβρίου σαν «Διεθνής Ημέρα Μείωσης Φυσικών Καταστροφών» από Γ.Σ. του ΟΗΕ το 1989. Φέτος η διεθνής ημέρα είναι εστιασμένη στη Διεθνή Συνεργασία ώστε, να περιοριστούν οι κίνδυνοι και οι απώλειες από καταστροφές, ιδιαίτερα, στις αναπτυσσόμενες χώρες.(International cooperation for developing countries to reduce their disaster risk and disaster losses). Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) με την έκθεση «Άτλαντας», διαπιστώνει τον πενταπλασιασμό των φυσικών καταστροφών (πλημμύρες, καύσωνες, ξηρασία, καταιγίδες, κυκλώνες...) τα τελευταία 50 χρόνια, με πάνω από 2 εκατομμύρια θύματα, λόγω κλιματικής αλλαγής. Προειδοποιεί δε για αναμενόμενη αύξηση του αριθμού των ακραίων μετεωρολογικών, κλιματικών και υδρολογικών φαινομένων και την αναγκαιότητα, βελτίωσης των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, πρόληψης και διαχείρισης των καταστροφών.

Η Ελλάδα γνωρίζει συχνά την μήνιν των φυσικών καταστροφών. Σύμφωνα με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών από το 2000 ως σήμερα, τα καιρικά επεισόδια που έχουν προκαλέσει φυσικές καταστροφές με κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις είναι γύρω στα 500, σε μερικά των οποίων, δυστυχώς, σημειώθηκαν και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Το 2021 η Ελλάδα γνώρισε τη «ΜΗΔΕΙΑ», τις φοβερές πυρκαγιές του καλοκαιριού στα Γεράνεια, την Β. Εύβοια, ακόμα και την Πελοπόννησο, τους σεισμούς στην Ελασσόνα και την Κρήτη, πρόσφατα δε την κακοκαιρία «ΑΘΗΝΑ» και τις πλημμύρες που την συνόδευσαν, για να αναφερθούν μερικές.

Πρόσφατα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Οικονόμου αναφερόμενος στις καταστροφικές πλημμύρες, ανέφερε: «με το θεό δεν μπορεί να τα βάλει κανείς…δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα φυσικά φαινόμενα..». Προφανώς δεν γνωρίζει ούτε το «συν Αθηνά και χείρα κίνει».

Μια ευνομούμενη Πολιτεία οφείλει να έχει αναπτύξει ισχυρούς μηχανισμούς Πρόληψης, αλλά και αποκατάστασης συνεπειών φυσικών καταστροφών. Ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας αποκτά στις παρούσες συνθήκες ιδιαίτερη σπουδαιότητα. Μέχρι στιγμής, όμως, τα δείγματα δεν είναι ενθαρρυντικά. Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη πιστή στις ιδεοληψίες της, «ζαλισμένη» από τις πολιτικές επικοινωνίας και μόνο, διαρκώς αυτοαναιρείται, ψηφίζει νόμους (π.χ. 4662/2020, περί Πολιτικής Προστασίας), τους οποίους δεν εφαρμόζει αναστέλλοντας την εφαρμογή με ΠΝΠ, «στήνει», πρόχειρα και επικοινωνιακά, υπουργεία όπως το Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, χωρίς οργανόγραμμα και σαφείς αρμοδιότητες, ενώ οι συνέπειες των ακραίων φαινομένων επελαύνουν, με σοβαρές συνέπειες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές. Γενικά, αντιμετωπίζει το θέμα με προχειρότητα χωρίς σχέδιο, «έτσι χωρίς πρόγραμμα», με σχεδιασμό δεκαετιών  και «αδιαφορεί» για τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.

Στις νέες συνθήκες που δημιουργούνται από την κλιματική αλλαγή, όπως αναγνωρίστηκε και στην προπαρασκευαστική σύνοδο για την Διεθνή Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή COP26, που θα γίνει στις αρχές Νοεμβρίου, η Πολιτική Προστασία έχει να παίξει σημαντικό ρόλο. Υπενθυμίζουμε ότι, η ΠΠ που ενεργεί με βάση το τρίπτυχο: πρόληψη- ετοιμότητα και αντιμετώπιση - βραχεία αποκατάσταση, με το στάδιο της πρόληψης (αναγνώριση κινδύνου, προετοιμασία, ενημέρωση-εκπαίδευση, μετριασμό επιπτώσεων) είναι καθοριστικό στην εξέλιξη του συμβάντος. Χρειάζεται να ξεπεράσει ιδεοληψίες του παρελθόντος, να υπερβεί ξεπερασμένα δόγματα και επικοινωνιακού χαρακτήρα επεμβάσεις, πολλές από τις οποίες γίνονται εκ των υστέρων, ενώ, καλείται να αποδείξει στην πράξη αποτελεσματικότητα. Κλειδί σε όλα αυτά, είναι ο σωστός και αποτελεσματικός σχεδιασμός εκ των προτέρων και πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της πρόληψης και της έγκαιρης προετοιμασίας.

Εν κατακλείδι, η Πολιτική Προστασία οφείλει να αναβαθμισθεί ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, να ανανεωθεί η υλικοτεχνική υποδομή για αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών με διαφανείς διαδικασίες, να ενισχυθεί σε προσωπικό μέσω ΑΣΕΠ και, παράλληλα, με κυρίαρχο το ρόλο της Επιστήμης και των φορέων της και των πορισμάτων τους, καθώς η εποχή της Κλιματικής κρίσης, που διανύουμε, θέτει υψηλές προτεραιότητες.