Εισήγηση της Χ. Καφαντάρη, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Β2 Δυτικού Τομέα Αθήνας, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου για το σ/ν Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας:

Α. «Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης του Μαυροβουνίου επί της συνεργασίας και προστασίας από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές».

Β. «Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν σχετικά με τη συνεργασία και την αμοιβαία βοήθεια στον τομέα της πρόληψης και της εξάλειψης των συνεπειών φυσικών καταστροφών και ανθρωπογενών ατυχημάτων».

Κύριε Υπουργέ, είχαμε τη δυνατότητα πριν δύο ώρες στην Επιτροπή Περιβάλλοντος να συζητήσουμε πολλά θέματα σχετικά με το Υπουργείο του οποίου προΐσταστε. Σήμερα, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου θα περιοριστώ στις δύο Συμφωνίες, που πρέπει να συμφωνήσουμε όλοι να κυρωθούν. Η μία αφορά Συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν και η άλλη αφορά αντίστοιχη Συμφωνία με το Μαυροβούνιο στον τομέα της συνεργασίας και την αμοιβαία βοήθεια στην πρόληψη, εξάλειψη συνεπειών φυσικών καταστροφών και ανθρωπογενών ατυχημάτων. Δύο Συμφωνίες, οι οποίες υπεγράφησαν, η μεν του Αζερμπαϊτζάν στις 23/10/2010, η δε του Μαυροβουνίου στις 4/3/2009 και έρχονται σήμερα να κυρωθούν.

Πρώτα απ’ όλα να πούμε ότι τα ζητήματα της κλιματικής κρίσης, η οποία είναι ένα παγκόσμιο θέμα, απασχολούν γενικότερα όλο τον κόσμο, αλλά ειδικά και τη χώρα μας και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, όπου οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης είναι ιδιαίτερες, σε ένταση, σφοδρότητα αλλά και συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, τα οποία φυσικά προκαλούν πολλές φορές μεγάλες φυσικές καταστροφές. Γι’ αυτό το λόγο η συνεργασία των λαών και στη Μεσόγειο και γενικότερα και οι διμερείς σχέσεις και συμφωνίες, οι οποίες συντάσσονται, πραγματικά είναι πάρα πολύ σημαντικές.

Θα πω μερικά πράγματα, τα οποία αφορούν τις φυσικές καταστροφές.

Με βάση τα στοιχεία της Διεθνούς Τράπεζας πάνω από 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν επηρεαστεί συνολικά από φυσικές καταστροφές, με το σύνολο των ζημιών να ανέρχονται στα 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής. Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι το κόστος των ζημιών αυξήθηκε πάνω από 800%, από τα 18 δις στη δεκαετία του ‘80 στα 167 δις κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία.

Όμως, οι φυσικές καταστροφές έχουν και μία σαφή ταξική διάσταση, χτυπάνε ιδιαίτερα τις ευάλωτες κοινωνίες και τις πιο φτωχές. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ το 91% των απωλειών συνέβησαν σε αναπτυσσόμενες οικονομίες, πάνω από το 75% των συνολικών παγκόσμιων ζημιών αποδίδονται σε ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής επιδεινώνουν την κατάσταση, αυξάνουν τη φτώχεια και την ένδεια, ενώ η αύξηση του πληθυσμού και η ραγδαία αστικοποίηση είναι και αυτό μια συνέπεια. Υπολογίζεται ότι πάνω από τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζουν σε αστικό περιβάλλον και όλα αυτά προσθέτουν περαιτέρω κινδύνους και απειλές.

Δυστυχώς, όμως, η παγκόσμια κοινότητα, εκτός από τις φυσικές καταστροφές έχει να αντιμετωπίσει και τις τεχνολογικές καταστροφές, διάφορα βιομηχανικά ατυχήματα. Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο Μποπάλ το 1984 στην Ινδία, το Σεβέζο το 1976 στην Ιταλία, πυρηνικά ατυχήματα στο Τσέρνομπιλ, στη Φουκουσίμα, οι εκρήξεις στο Μαρί το 2011 στην Κύπρο, στη Βηρυτό το 2020 κλπ. Ακόμα να θυμίσουμε στα σύνορά μας την τραγωδία στο πλοίο NORMAN ATLANTIC το 2014, μνήμες του οποίου δυστυχώς ξαναζούμε και σήμερα με το φλεγόμενο στο Ιόνιο EUROFERRΥ OLYMPIA.

Η διεθνής συνεργασία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση καταστροφών και διαχείριση κρίσεων, αλλά και στον τομέα της αποκατάστασης από τις συνέπειες. Μέσα στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι κυρώσεις συμβάσεων για τη συνεργασία και την αμοιβαία βοήθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών από φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές με το Αζερμπαϊτζάν και με το Μαυροβούνιο.

Το Αζερμπαϊτζάν είναι μια χώρα που εκτιμάται ότι το 2021 είχε περίπου 10 εκατομμύρια κατοίκους, χώρα στην Κασπία, γνωστή για τα πετρελαϊκά της πεδία ή πιο πρόσφατα τα πεδία εξόρυξης φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, Κεντρικό Ταμείο Απόκρισης Εκτάκτων Αναγκών, Central Emergency Response Fund, το Αζερμπαϊτζάν αντιμετωπίζει κινδύνους από σεισμούς, κατολισθήσεις, πλημμύρες, ξηρασίες, με ευάλωτους πληθυσμούς στο ύπαιθρο. Θα πρόσθετα ότι τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας υδρογονανθράκων οι κίνδυνοι αυξάνονται είτε από βιομηχανικά ατυχήματα είτε από μεταφορές επικίνδυνων χημικών. Πάντως, στην περιοχή δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές, από πλευράς απωλειών, φυσικές καταστροφές.

Το Μαυροβούνιο είναι μια χώρα που ανεξαρτητοποιήθηκε το 2006, έχει πληθυσμό γύρω στους 620.000 κατοίκους. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη η χώρα αυτή αντιμετωπίζει κινδύνους από φυσικές καταστροφές, όπως κατολισθήσεις, ξηρασία, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές. Η χώρα έχει υπογράψει Συμφωνίες αμοιβαίας συμπαράστασης με όλους σχεδόν τους γείτονές της, Αλβανία, Ελλάδα, Κροατία, Μνημόνια Συνεργασίας με την Ιταλία, την Αρμενία και τη Ρωσία. Στη χώρα λειτουργεί ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης 112 και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει εκπαιδευτικά προγράμματα ενημέρωσης για τον πληθυσμό και διασώστες πρώτης γραμμής. Ελλείψει δε κατάλληλου εκπαιδευτικού κέντρου πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα γίνονται με τη βοήθεια ευρωπαϊκών προγραμμάτων και εργαλείων.

Θα ήθελα τελειώνοντας να επισημάνω κάποια στοιχεία και σημεία για τις φυσικές καταστροφές. Η Παγκόσμια Τράπεζα σε σχετική της Έκθεση το 2021 επισημαίνει την έμφυλη διάσταση, αφού οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα εμπόδια στην πρόσβαση για πληροφορίες και πόρους, ώστε να γίνει καταλληλότερη προετοιμασία αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και δεύτερον οι συνολικές παγκόσμιες οικονομικές ζημιές από διάφορες φυσικές καταστροφές υπολογίζονται από τις στατιστικές των ασφαλιστικών εταιρειών μόνο για το 2021 σε 343 δισεκατομμύρια δολάρια Αμερικής.

Το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα, αναγκαίος είναι ο σχεδιασμός των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας με γνώμονα την πρόληψη, ανίχνευση αιτιών, ανάλυση στατιστικών, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση πολιτών, νομοθετικά μέτρα και ειδικά την αντιπυρική προστασία των δασικών πυρκαγιών.

Η Διεθνής Τράπεζα προτρέπει τη μετατροπή της διαχείρισης κρίσεων σε σχεδιασμό με αναπτυξιακό πρόσημο, σχεδιασμό που θα μετατρέψει τις πόλεις σε πιο ανθεκτικές, σχεδιασμό που θα περιλαμβάνει ανθεκτικότερες υποδομές. Η Διεθνής Τράπεζα ισχυρίζεται δε ότι οι επενδύσεις σε ανθεκτικότερες υποδομές αποφέρουν πολλά περισσότερα, βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων αναγκαίων υπηρεσιών, όπως δικτύων ύδρευσης και ηλεκτρισμού. Παράλληλα υπολογίζεται ότι για κάθε ένα δολάριο που επενδύεται σε ανθεκτικές υποδομές επιστρέφουν 4 από τη βελτίωση.

Έχουμε, λοιπόν, με τις εν λόγω Συμφωνίες που συζητάμε σήμερα, τη διπλωματία της πολιτικής προστασίας, η οποία είναι κάτι πολύ σημαντικό, έχει να προσφέρει πολλά στη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των λαών, στην προώθηση της ειρήνης σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Όλοι ξέρουμε ότι μόλις τρία χρόνια μετά την κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στα Ίμια αναφέρομαι, το κλίμα ανατράπηκε σε κάποιο βαθμό από τη συμμετοχή της ΕΜΑΚ του Πυροσβεστικού Σώματος στην αρωγή στον σεισμό που έπληξε τη Σμύρνη στις 17/8/1999 και την ανταπόδοση της τουρκικής ΕΜΑΚ στο σεισμό της Αθήνας στις 7/9/1999.

Πολλά παραδείγματα και από τη χώρα μας με το πιο πρόσφατο τη συνδρομή με προσωπικό και υλικά μέσα από πολλές χώρες στις πυρκαγιές που είχαμε το καλοκαίρι. Μάλιστα πέρυσι το Μάϊο ψηφίσαμε και ένα Μνημόνιο Συνεργασίας του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδας και Κύπρου στον τομέα της εκπαίδευσης και της ανταλλαγής τεχνογνωσίας κλπ. Είναι, δηλαδή, η συνεργασία στον τομέα της πολιτικής προστασίας και της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών ένα πολύ σημαντικό κομμάτι.

Έτσι, λοιπόν, σήμερα έχουμε να κυρώσουμε τα δύο σχέδια νόμου του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ένα με το Αζερμπαϊτζάν και ένα με το Μαυροβούνιο στο κομμάτι της αμοιβαίας βοήθειας στις συνέπειες των φυσικών καταστροφών.

Μέσα από αυτά τα δύο Μνημόνια καθορίζονται οι αρμόδιες αρχές των συμβαλλομένων μερών, κοινές ασκήσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες προβλέπονται, ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνογνωσίας, εκπαίδευση εμπειρογνωμόνων, λειτουργεί Μόνιμη Μικτή Επιτροπή για την υλοποίηση των υπό κύρωση συμφωνιών, ρυθμίζεται δε η διαδικασία επίλυσης διαφορών στην εφαρμογή, αυτό προβλέπεται στην κύρωση που αφορά το Αζερμπαϊτζάν, δεν το βλέπουμε στο Μαυροβούνιο.

Οπότε με τη λογική την οποία ανέφερα και πριν, δηλαδή, τη λογική της συνεργασίας των λαών και της διπλωματίας της πολιτικής προστασίας είμαστε θετικοί στην κύρωση των δύο αυτών Συμβάσεων.

Ευχαριστώ.

.