Επικαλούμενοι τις ρητές επισημάνσεις της ανεξάρτητης Αρχής του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ), ότι τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να περιορίζουν την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και ότι οι πρόσφυγες δεν εμπίπτουν στις σχετικές διατάξεις, βάσει των οποίων στη Χίο τους επιβλήθηκαν υπέρογκα πρόστιμα για παραβίαση των μέτρων για την πανδημία, 36 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία ζητούν την ανάκληση αυτών των προστίμων, με ερώτησή τους προς τους υπουργούς Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μετανάστευσης και Ασύλου, Υγείας, έπειτα από πρωτοβουλία του βουλευτή Επικρατείας και Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του κόμματος, Πάνου Σκουρλέτη.

Στην ερώτηση με θέμα: «Να ανακληθούν άμεσα τα παράλογα πρόστιμα για παραβίαση των μέτρων για την πανδημία, σε πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο», παρατίθενται μια σειρά από επισημάνσεις του ΣτΠ επί του συγκεκριμένου θέματος, σύμφωνα με ανακοίνωσή του στις 8 Μαρτίου και ύστερα από τις έρευνες που διεξήγαγε. Σύμφωνα με τον ΣτΠ, η Λιμενική Αρχή Χίου επέβαλε πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ ατομικά σε αιτούσες και αιτούντες διεθνούς προστασίας με την αιτιολογία της παραβίασης των προϋποθέσεων εισόδου προς περιορισμό της διασποράς του COVID-19 βάσει της ΚΥΑ με αρ. Δ1α/Γ.Π.οικ. 58264/23-9-2021. Ο ΣτΠ παρενέβη προς την Λιμενική Αρχή Χίου και το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος/Ελληνικής Ακτοφυλακής με μια σειρά αιτιολογημένες επισημάνσεις, όπως ότι: Οι αναφερόμενοι δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της ΚΥΑ. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο (Συνθήκη της Γενεύης) δεν επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις σε άτομα, τα οποία εισέρχονται στη χώρα αιτούντα διεθνή προστασία. Οι Οδηγίες της ΕΕ προς τις αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών – μελών κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης έχουν τονίσει ότι τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να περιορίζουν την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αναμφίβολη ανάγκη λήψης μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας καλύπτεται από τον υγειονομικό περιορισμό (καραντίνα) που λαμβάνει χώρα σε συγκεκριμένο μέρος.

Στην ερώτηση αναφέρεται επίσης, ότι ο ΣτΠ «επισήμανε την αναγκαιότητα ενιαίας πρακτικής της Δημόσιας Διοίκησης καθώς οι λοιπές λιμενικές αρχές των άλλων σημείων εισόδου στη Χώρα δεν επιβάλλουν παρόμοιες πράξεις, ενώ τα ίδια πρόστιμα που είχαν επιβληθεί από την Ελληνική Αστυνομία εντέλει ακυρώθηκαν.

Παρά τις ανωτέρω σοβαρές επισημάνσεις της Ανεξάρτητης Αρχής οι λιμενικές αρχές ενέμειναν στις απόψεις τους, όπως αναφέρει ο Συνήγορος και επομένως αρνήθηκαν να συμμορφωθούν στις σημαντικές αιτιάσεις του Συνηγόρου και να ακυρώσουν τις μη νόμιμα επιβληθείσες εξοντωτικές κυρώσεις».

Μετά από όλα αυτά και στη βάση μιας σειράς αιτιάσεων, οι αρμόδιοι υπουργοί ερωτώνται:

1. Σε ποιες ενέργειες έχουν προβεί ή πρόκειται να προβούν, κατά λόγο αρμοδιότητας, προκειμένου η λιμενική αρχή Χίου να ακυρώσει τις μη νόμιμα επιβληθείσες κυρώσεις κατ’ επίκληση παραβίασης των υγειονομικών μέτρων για περιορισμό της μετάδοσης του COVID-19, σε αιτούσες και αιτούντες άσυλο ή σε όσους έχουν ήδη υπαχθεί σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, αποδεχόμενη τις σημαντικές παρεμβάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη;

2. Σε ποιες ενέργειες έχουν προβεί ή πρόκειται να προβούν, κατά λόγο αρμοδιότητας και σε συντονισμό μεταξύ τους, προκειμένου να εφαρμοστεί ενιαία πρακτική της Διοίκησης προς αποφυγή δημιουργίας διακρίσεων, καθόσον άλλες λιμενικές αρχές δεν επιβάλλουν τέτοιου είδους κυρώσεις ενώ αντίστοιχες κυρώσεις της ΕΛ.ΑΣ έχουν ήδη ακυρωθεί;

3. Έχουν προβεί σε έκδοση εγκυκλίων οδηγιών προς τις δημόσιες υπηρεσίες και αρχές προκειμένου να εφαρμόζονται ορθά και με ενιαίο τρόπο οι νόμοι και οι κανονιστικές διοικητικές πράξεις, που αφορούν τα υγειονομικά μέτρα κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας ειδικά όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Ακολουθεί το κείμενο της Ερώτησης:

ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τους κ.κ. Υπουργούς
Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Μετανάστευσης και Ασύλου
Υγείας

ΘΕΜΑ: «Να ανακληθούν άμεσα τα παράλογα πρόστιμα για παραβίαση των μέτρων για την πανδημία σε πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο»

Με το από 8/3/2022 Δελτίο Τύπου ο Συνήγορος του Πολίτη ανακοίνωσε ότι κατά την εξέταση αναφορών ΜΚΟ και την έρευνα που διενήργησε προέκυψε ότι η Λιμενική Αρχή Χίου επέβαλε πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ ατομικά σε αιτούσες και αιτούντες διεθνούς προστασίας με την αιτιολογία της παραβίασης των προϋποθέσεων εισόδου προς περιορισμό της διασποράς του COVID-19.

Τα εν λόγω πρόστιμα επιβλήθηκαν βάσει της ΚΥΑ με αριθ. Δ1α/Γ.Π. οικ. 58264/23-9-2021 (ΦΕΚ Β΄ 4401) περί «Προϋποθέσεων εισόδου στη χώρα προς περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού COVID – 19».

Ο ΣτΠ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, παρενέβη προς την Λιμενική Αρχή Χίου και το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος/Ελληνικής Ακτοφυλακής επισημαίνοντας τα εξής:
α) Οι αναφερόμενοι δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της ΚΥΑ, καθώς πρόκειται για αιτούντες/ούσες διεθνή προστασία, εφόσον εξαρχής εξέφρασαν την επιθυμία τους να καταθέσουν ενώπιον αρμόδιας αρχής αίτηση χορήγησης διεθνούς προστασίας (δήλωση βούλησης ασύλου) και πλέον για κάποιους εξ αυτών έχει αναγνωριστεί το καθεστώς διεθνούς προστασίας ήτοι έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες
β) Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο (Συνθήκη της Γενεύης) δεν επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις σε άτομα, τα οποία εισέρχονται στη χώρα αιτούντα διεθνή προστασία. Προβλέπεται, αντιθέτως, η προστασία των ατόμων αυτών προκειμένου να ασκήσουν το θεμελιώδες δικαίωμά τους να αιτηθούν άσυλο
γ) Οι Οδηγίες της Ε.Ε προς τις αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών – μελών κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης έχουν τονίσει ότι τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να περιορίζουν την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πέραν του βαθμού που κρίνεται αναγκαίος βάσει της αρχής της αναλογικότητας, πολύ δε περισσότερο να θέτουν πρόσθετα εμπόδια στην πρόσβαση στο σύστημα παροχής διεθνούς προστασίας
δ) η επιβολή προστίμου και το ύψος αυτού δεν προβλέπονται σε γενικό άρθρο της ΚΥΑ αλλά για συγκεκριμένες περιπτώσεις, στις οποίες ουδόλως εμπίπτουν τα συγκεκριμένα άτομα
ε) η αναμφίβολη ανάγκη λήψης μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας καλύπτεται από τον υγειονομικό περιορισμό (καραντίνα) που λαμβάνει χώρα σε συγκεκριμένο μέρος.

Περαιτέρω, ο ΣτΠ επισήμανε την αναγκαιότητα ενιαίας πρακτικής της Δημόσιας Διοίκησης καθώς οι λοιπές λιμενικές αρχές των άλλων σημείων εισόδου στη Χώρα δεν επιβάλλουν παρόμοιες πράξεις, ενώ τα ίδια πρόστιμα που είχαν επιβληθεί από την Ελληνική Αστυνομία εντέλει ακυρώθηκαν.

Παρά τις ανωτέρω σοβαρές επισημάνσεις της Ανεξάρτητης Αρχής οι λιμενικές αρχές ενέμειναν στις απόψεις τους, όπως αναφέρει ο Συνήγορος και επομένως αρνήθηκαν να συμμορφωθούν στις σημαντικές αιτιάσεις του Συνηγόρου και να ακυρώσουν τις μη νόμιμα επιβληθείσες εξοντωτικές κυρώσεις.

Επειδή η συνταγματικά προβλεπόμενη Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη, έχει ως βασική αρμοδιότητα τον ενδιάμεσο (μεταξύ κοινοβουλευτικού και δικαστικού) έλεγχο της δημόσιας διοίκησης, που απορρέει άμεσα από την αρχή της νομιμότητας, με σκοπό τη βελτίωση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και την αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης και γενικότερα την ενδυνάμωση της αρχής της προστασίας των δικαιωμάτων.
Επειδή ο ΣτΠ είναι και Συνήγορος των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που το διεθνές δίκαιο και το ελληνικό Σύνταγμα κατοχυρώνουν επί ίσοις όροις για ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ειδικά δε για τους πρόσφυγες η Συνθήκη της Γενεύης προβλέπει την υποχρέωση προστασίας τους προκειμένου να ασκήσουν το θεμελιώδες δικαίωμά τους να αιτηθούν άσυλο.
Επειδή παρά την απαράδεκτη ρητορική διακρίσεων μεταξύ προσφύγων, με νομικά αβάσιμους χαρακτηρισμούς, όπως «πραγματικοί πρόσφυγες» ή τις διακρίσεις που αφορούν φυλή, θρησκεία κ.λ.π, που ακούστηκαν από κυβερνητικούς και κοινοβουλευτικούς παράγοντες της ΝΔ, στη σημερινή ζοφερή συγκυρία που χιλιάδες πολίτες της Ουκρανίας αναγκάζονται να ακολουθήσουν τον δρόμο της προσφυγιάς με κατεύθυνση και προς τη χώρα μας ενώ ταυτόχρονα προσφυγικές ροές εξακολουθούν να υπάρχουν από χώρες της Αφρικής και της Μ. Ανατολής, η Ελλάδα θα πρέπει όχι μόνο να είναι σε ετοιμότητα και η δημόσια διοίκηση να μην δημιουργεί προσκόμματα αλλά και να εφαρμόζονται ενιαίες πολιτικές, όπως επισημαίνει στην παρέμβασή του και ο ΣτΠ.
Επειδή η επιβολή κυρώσεων, πολλώ δε μάλλον εξοντωτικών όπως αυτή του προστίμου των 5000 ευρώ ατομικά, σε αιτούντες και αιτούσες άσυλο αποτελεί παραβίαση της υποχρέωσης της Πολιτείας για την προστασία των ανθρώπων αυτών προκειμένου να ασκήσουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτό της αίτησης για άσυλο, αφού λειτουργεί καθαρά αποτρεπτικά.
Επειδή η εν λόγω επιβολή κυρώσεων από τη λιμενική αρχή Χίου, που αρνείται να αποδεχθεί τις παρεμβάσεις του ΣτΠ, δεν συνάδει με τις οδηγίες της Ε.Ε, σύμφωνα με τις οποίες τα μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας δεν πρέπει να περιορίζουν την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρά μόνο στον απαραίτητο βαθμό (αρχή αναλογικότητας) και επιπροσθέτως δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στην ΚΥΑ βάσει της οποίας επιβλήθηκαν.

Ερωτώνται οι αρμόδιοι υπουργοί:
1. Σε ποιες ενέργειες έχουν προβεί ή πρόκειται να προβούν, κατά λόγο αρμοδιότητας, προκειμένου η λιμενική αρχή Χίου να ακυρώσει τις μη νόμιμα επιβληθείσες κυρώσεις κατ’ επίκληση παραβίασης των υγειονομικών μέτρων για περιορισμό της μετάδοσης του COVID-19, σε αιτούσες και αιτούντες άσυλο ή σε όσους έχουν ήδη υπαχθεί σε καθεστώς διεθνούς προστασίας, αποδεχόμενη τις σημαντικές παρεμβάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη;
2. Σε ποιες ενέργειες έχουν προβεί ή πρόκειται να προβούν, κατά λόγο αρμοδιότητας και σε συντονισμό μεταξύ τους, προκειμένου να εφαρμοστεί ενιαία πρακτική της Διοίκησης προς αποφυγή δημιουργίας διακρίσεων, καθόσον άλλες λιμενικές αρχές δεν επιβάλλουν τέτοιου είδους κυρώσεις ενώ αντίστοιχες κυρώσεις της ΕΛ.ΑΣ έχουν ήδη ακυρωθεί;
3. Έχουν προβεί σε έκδοση εγκυκλίων οδηγιών προς τις δημόσιες υπηρεσίες και αρχές προκειμένου να εφαρμόζονται ορθά και με ενιαίο τρόπο οι νόμοι και οι κανονιστικές διοικητικές πράξεις, που αφορούν τα υγειονομικά μέτρα κατ’ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας ειδικά όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Οι ερωτώντες βουλευτές
Σκουρλέτης Παναγιώτης (Πάνος)
Αθανασίου Αθανάσιος (Νάσος)
Αλεξιάδης Τρύφωνας
Αναγνωστοπούλου Αθανασία(Σία)
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βαγενά Άννα
Βαρδάκης Σωκράτης
Βαρεμένος Γιώργος
Βέττα Καλλιόπη
Βίτσας Δημήτρης
Γκιόλας Γιάννης
Δρίτσας Θεόδωρος
Ηγουμενίδης Νίκος
Θραψανιώτης Μανόλης
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος(Χάρης)
Μάρκου Κώστας
Μιχαηλίδης Ανδρέας
Μπαλάφας Γιάννης
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Μωραϊτης Θάνος
Ξανθόπουλος Θεόφιλος
Ξανθός Ανδρέας
Παπαδόπουλος Σάκης
Παπαηλιού Γιώργος
Πέρκα Θεοπίστη(Πέτη)
Πούλου Γιώτα
Σαντορινιός Νεκτάριος
Σκουρολιάκος Πάνος
Σπίρτζης Χρήστος
Συρμαλένιος Νίκος
Τζούφη Μερόπη
Φίλης Νίκος
Φωτίου Θεανώ
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος