Ομιλία της Θεοδώρας Τζάκρη κατά την πρώτη ανάγνωση επί των άρθρων για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών «Μετατροπή του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) στην Ανώνυμη Εταιρεία ‘Ελληνική Εταιρεία Εξαγωγικών Πιστώσεων’ και κύρωση του Καταστατικού της»

Η Βουλευτής Πέλλας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κ. Θεοδώρα Τζάκρη με την ιδιότητά της ως Αναπληρώτρια Τομεάρχης Εξωτερικών και εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ,  κατά την πρώτη ανάγνωση επί των άρθρων για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών «Μετατροπή του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) στην Ανώνυμη Εταιρεία Ελληνική Εταιρεία Εξαγωγικών Πιστώσεων και κύρωση του Καταστατικού της», σχολιάζοντας την επικαιρότητα, τοποθετήθηκε αρχικά στα αποτελέσματα του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου υπογραμμίζοντας την κατώτερη των περιστάσεων παρουσία του Πρωθυπουργού, αφού δεν θέλησε να ακολουθήσει το παράδειγμα των ομολόγων του από την Ισπανία και Πορτογαλία που κατάφεραν και πέτυχαν να εξαιρέσουν τις χώρες τους προκειμένου να λάβουν έκτακτα και προσωρινά μέτρα σε εθνικό επίπεδο για να αντιμετωπίσουν την κρίση ακρίβειας στην ενέργεια, μειώνοντας τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.

Στη συνέχεια αναλύοντας τα άρθρα του υπό εξέταση νομοσχεδίου σημείωσε ότι μέχρι στιγμής η Κυβέρνηση δεν έχει πείσει για τη μετατροπή του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων σε Ανώνυμη Εταιρεία που κατά την άποψή της είναι το πρόσχημα ώστε ο Οργανισμός Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων να περάσει στο φάσμα της μη εποπτείας και το όχημα για να προσλαμβάνουμε και θα χρυσοπληρώνουμε δικά μας «παιδιά».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας της Βουλευτού:

«Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Δυστυχώς, οι εξελίξεις μας έχουν ξεπεράσει!

Μιλώ για τον απόηχο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και στην τραγική εμφάνιση του Πρωθυπουργού που για ακόμη μια φορά έκανε τα πάντα για να προστατεύσει, για όσο περισσότερο χρόνο μπορούσε,  τα συμφέροντα των λίγων και εκλεκτών!

Δεν «ίδρωσε το αυτί του» ούτε όταν έβλεπε τις προσπάθειες των ομολόγων του της Ισπανίας και Πορτογαλίας που σήκωσαν στο πόδι Συμβούλιο προσπαθώντας εναγωνίως και να πετύχουν το καλύτερο για τους πολίτες τους. Και το πέτυχαν: Ο Πέδρο Σάντσεθ και ο Αντόνιο Κόστα κατόρθωσαν στη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες να εξαιρεθούν προκειμένου να λάβουν έκτακτα και προσωρινά μέτρα σε εθνικό επίπεδο για να αντιμετωπίσουν την κρίση ακρίβειας στην ενέργεια, μειώνοντας τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Η Ιβηρική, έπεισε για το πρόβλημά της [πολλές ανανεώσιμες πηγές και λίγες διασυνδέσεις]. Κρατήστε το αυτό! Μόνο με  15% συμμετοχή του φυσικού αερίου στο μίγμα της ηλεκτρικής τους ενέργειας και έχουν πρόβλημα. Εμείς τι να πούμε! Η διακριτή και μόνο αναφορά σε Ισπανία και Πορτογαλία από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί μία απόδειξη ότι υπάρχουν λύσεις αλλά ο κ. Μητσοτάκης όχι απλά δεν τις διεκδίκησε αλλά τις αγνόησε!

Κάλλιστα το ίδιο θα μπορούσε να πράξει και η ελληνική πλευρά. Ας μην ξεχνάμε την ιδιαιτερότητα της ελληνική μορφολογίας με τα νησιά και το ποιος επωμίζεται μέχρι σήμερα το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών μας.  Αφήνοντας στην άκρη όλα τα υπόλοιπα (ασφάλεια, περιβάλλον κλπ), οι Έλληνες καταναλωτές επιβαρύνονται μέσω των λογαριασμών ρεύματος ως Υπηρεσία Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) με 600-800 εκατ. ευρώ ετησίως –ποσό που σε περιόδους υψηλής διακύμανσης του πετρελαίου ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ– για να στηρίζεται η ηλεκτροδότηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών της χώρας.  

Αυτό δεν είναι επιχείρημα εξαίρεσης; Για μια χώρα που τόσο έχει ταλαιπωρηθεί οικονομικά τα τελευταία 12 χρόνια.

Με βάση στοιχεία της ΡΑΕ από τον Ιούλιο του 21 μέχρι και τον Φλεβάρη του 22, το μέσο πλήρες κόστος παραγωγής στις μονάδες φυσικού αερίου ήταν 153 ευρώ η Μwh, ενώ η μέση συνολική τιμή της Ελληνικής χονδρικής αγοράς, ήταν στα 202 ευρώ. Άρα 153 κόστισε, 202 πώλησαν μεσοσταθμικά τους τελευταίους 8 μήνες. Που σημαίνει υπερκέρδος 49 ευρώ τη Mwh, ενώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο το αντίστοιχο κέρδος ήταν 2 ως 3 ευρώ τη Mwh.

Με 49 ευρώ τη Mwh το κέρδος, το συνολικό υπερκέρδος των ηλεκτροπαραγωγών εταιρειών με μονάδες φυσικού αερίου, στο οκτάμηνο, ξεπέρασε το 1, 7 δις. Αν αφαιρέσουμε εκπτώσεις, προκύπτει το 1,4 δισ. (το λιγότερο).

Και τι κάνατε;

Στην ουσία τίποτε!

Επτά μήνες τώρα καταγγέλλουμε, ότι υπάρχει αισχροκέρδεια και καρτέλ στην ενέργεια. Ο κ. Μητσοτάκης πριν από ένα μήνα στη Βουλή αρνήθηκε ότι υπάρχουν υπερκέρδη. Μετά την απόφαση όμως της Κομισιόν και την οδηγία που έδωσε να φορολογηθούν αυτά τα υπερκέρδη σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγκάστηκε τελικά να παραδεχτεί την ύπαρξη τους και θυμήθηκε τη φορολόγησή τους με 90% κάποια στιγμή στο μέλλον, γιατί δήθεν περιμένει στοιχεία από τη ΡΑΕ.

Να γονατίσουν δηλαδή πρώτα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις για να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα το fund που πήρε το 17% της ΔΕΗ και οι τρεις ιδιοκτήτες εταιρειών ενέργειας που είδαν ουρανοκατέβατα κέρδη.

Τα όποια μέτρα πλέον δεν αρκούν: να μειωθεί ο ΕΦΚ στα καύσιμα, ο ΦΠΑ στα τρόφιμα, να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός στα 800 ευρώ, αλλά πρέπει να μπει ΤΩΡΑ πλαφόν στην χονδρική τιμή πώλησης στην ενέργεια, και βεβαίως να φορολογηθούν και τα υπερκέρδη.

Και το θέμα δεν είναι αν τα υπερκέρδη ξεπερνούν το 1,4 δισ., όπως είπε ο κ. Τσίπρας ή αν είναι λιγότερα όπως υποστήριξε ο Πρωθυπουργός. Το μείζον ζήτημα είναι γιατί το κράτος επιτρέπει τόσο ακραία φαινόμενα αισχροκέρδειας και δεν παρεμβαίνει να βάλει πλαφόν στις τιμές. Ο πολίτης θέλει να μπορεί να αγοράζει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο ή να καίει ρεύμα για να μπορεί να ζεσταθεί. Αν το κράτος, λόγω νεοφιλελεύθερης πολιτικής, δεν παρεμβαίνει για να του εξασφαλίσει αυτή τη δυνατότητα, αν κάνει τα στραβά μάτια στα καρτέλ, αν δεν λειτουργεί σοβαρά η Επιτροπή Ανταγωνισμού, τότε η χώρα και οι πολίτες θα φτωχοποιούνται και θα εξαθλιώνονται ακόμη περισσότερο.

Και θα περάσω στο νομοσχέδιο

Θα μπω κατευθείαν στην ουσία και θα αναφερθώ πιο αναλυτικά στα θέματα που κατά κύριο λόγο επισήμανα και στην παρέμβασή μου επί της αρχής του νομοσχεδίου την προηγούμενη Τετάρτη.

Πρόκειται για ένα «θεωρητικά» μικρό νομοσχέδιο, μόλις 5 άρθρων. Και λέω θεωρητικά γιατί το άρθρο 2 περιλαμβάνει 19 άρθρα που αφορούν στο καταστατικό της εταιρείας δηλαδή περιγράφεται στο άρθρο αυτό όλη η λειτουργία της.

Ας ξεκινήσουμε από το πρώτο άρθρο:

Προβλέπεται η μετατροπή του ΟΑΕΠ σε ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Εξαγωγικών Πιστώσεων Α.Ε.».

Ο Υφυπουργός ο κ. Φραγκογιάννης απαντώντας στην αντιπολίτευση «γιατί ο οργανισμός θα πρέπει να μετατραπεί σε ανώνυμη εταιρεία», είπε πως αυτό του εξασφαλίζει:

(α)     την υπαγωγή σε κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης (ΣΣ: πολύ σοβαρό επιχείρημα…)

(β)     ευκολότερη υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών της ΕΕ )(ΣΣ: γενικόλογη μεγαλοστομία…)

(γ)     δυνατότητα σύστασης θυγατρικών εταιρειών εντός και εκτός Ελλάδος

(δ)     εξειδικευμένο προσωπικό με προσόντα διεθνώς ανταγωνιστικά χωρίς δημοσιοϋπαλληλικό πλαίσιο (ΣΣ: προφανώς! – πώς θα προσλαμβάνουμε και θα χρυσοπληρώνουμε δικά μας «παιδιά»)

αλλά, προσοχή!,

(ε)     οι προσλήψεις τακτικού προσωπικού θα ελέγχεται από τον ΑΣΕΠ.

Νομίζω ότι κανένα από τα επιχειρήματα του υφυπουργού δεν είναι αρκούντως πειστικό για να δεχθούμε τη μετατροπή του ΟΑΕΠ (που έχει, όντως, πολλά προβλήματα) σε ΑΕ.

Δεν απάντησε στα ερωτήματα που θέσαμε:

Ποιοι είναι δηλαδή οι κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας που αγνοούνται σήμερα ή που δεν εξυπηρετούνται ή παρεμποδίζονται από το υφιστάμενο ΝΠΙΔ;

Πως θα εξυπηρετήσει η ίδρυση θυγατρικών; Μας λέτε δηλαδή ότι, επειδή απαγορεύονται οι βραχυπρόθεσμες πιστώσεις, δηλαδή η ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων σε περίοδο κινδύνου μικρότερη των δύο ετών, αυτό θα μπορούσε να το κάνει μια θυγατρική εταιρεία του. Αυτό είναι νόμιμο; Συγκρίνετε τον ΟΑΕΠ με τη SACE. Πιστεύετε ότι είναι εφικτό κάτι τέτοιο; Πως φαντάζεστε τις θυγατρικές της νέας εταιρείας σε όλο τον κόσμο; Για να βρει νέους πελάτες; Δεν θα έπρεπε πρώτα από όλα να εξυπηρετήσει τις ελληνικές μικρομεσαίες εξαγωγικές επιχειρήσεις και αφού εκπληρώσει αυτό το βασικό σκοπό της και μπορεί να συνεχίσει σε κάτι άλλο που θα δημιουργήσει κέρδη προς περαιτέρω υποστήριξη των μικρομεσαίων εξαγωγικών επιχειρήσεων τότε ΝΑΙ να προχωρήσει και σε αυτό.

Αυτό αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει καμία στρατηγική προσέγγιση. Παρατηρείται μάλιστα αποπροσανατολισμός από το βασικό της σκοπό.

Κάτι που συμβαίνει και σήμερα βέβαια.

Στο άρθρο 2 σε 19 «άρθρα» αναπτύσσεται το καταστατικό της εταιρείας:

Συγκρατώ:

Στο άρθρο 8 ο Διευθύνων Σύμβουλος της Εταιρείας μπορεί να είναι και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας ή/και των άμεσων θυγατρικών της εταιρειών. Αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος θα δύναται να παίρνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις είτε διοικητές, είτε διαχειριστικές είτε οικονομικές.

Το σημαντικό είναι στο άρθρο 12 σχετικά με τα θέματα προσωπικού: 9 παράγραφοι, 2 πολύ γεμάτες σελίδες με συνεχείς παραπομπές στο ΑΣΕΠ, το οποίο μάλλον διατηρεί ένα διακοσμητικό ρόλο, αφού η όλη διαδικασία των προσλήψεων ελέγχεται στην πράξη από το Διοικητικό Συμβούλιο ή τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και τη Γενική Συνέλευση δηλαδή τα όργανα της Εταιρείας. Επιπλέον, η πλήρωση θέσεων επιπέδου ευθύνης, ήτοι Γενικών Διευθυντών, Διευθυντών, Προϊσταμένων Τμημάτων εξαιρείται από την όποια τυπική διαδικασία περιγράφεται στο άρθρο 12. Επίσης διατηρούνται οι διαμορφωθείσες κατά την έναρξη ισχύος του νόμου μηνιαίες αποδοχές του άνω προσωπικού, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται επιδόματα θέσεως ή ευθύνης και αποζημιώσεις του άρθρου 20 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176). Δημιουργούμε δηλαδή ένα πολύ ελκυστικό εργασιακό περιβάλλον για λίγους και εκλεκτούς.

Στο άρθρο 16 για τους ορκωτούς λογιστές η εκλογή τους από τη Γενική Συνέλευση δημιουργεί σύγκρουση συμφερόντων κατά πόσο ο έλεγχος θα είναι ορθός.  Λέτε ότι είναι συνήθης διαδικασία αλλά μάλλον κάτι δεν πάει καλά.

Κατά τα λοιπά ότι γινόταν θα συνεχίσει να γίνεται: αναφορικά με το σκοπό της εταιρείας, τους καλυπτόμενους κινδύνους και το ποσοστό κάλυψης, το μετοχικό κεφάλαιο, την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου κλπ, που είναι και τα σημαντικά ζητήματα ενός τέτοιου φορέα, που είναι η αποστολή του.

Ειδικότερα στο άρθρο 4 και στο ευρύτερο νέο φάσμα δραστηριοτήτων που λέτε: Απλά λέγεται κάτι μόνο για να λεχθεί. Από πάντα ο οργανισμός παρέχει εγγυήσεις, ασφαλίσεις και αντασφαλίσεις, παρέχει υπηρεσίες, μπορεί να προβαίνει ε εκπόνηση μελετών και σχεδίων, σε επίβλεψη τεχνικών έργων, σε ανάληψη εκτέλεσης τεχνικών έργων στο εξωτερικό από ελληνικές επιχειρήσεις, σε  εξαγωγή ελληνικών εμπορευμάτων με σκοπό την πώλησή τους ή τη συμμετοχή σε εκθέσεις και επιδείξεις, μπορεί να δίνει εξαγωγικές πιστώσεις εγγυητικές επιστολές κλπ είναι μερικά από αυτά. Αναφέρονται αναλυτικά στο Νόμο 1796/1988.

Ο εξαγωγικός τομέας της χώρας αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από μικρομεσαίες ή πολύ μικρές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, η οποία συνδυάζεται ενίοτε από έλλειψη πληροφόρησης και τεχνογνωσίας, με συνέπεια τη μείωση της ανταγωνιστικότητάς τους.

Όλοι γνωρίζουν τι θα μπορούσε να κάνει ο ΟΑΕΠ για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις μας. Το πρόβλημα είναι ότι ο ΟΑΕΠ αδυνατούσε και αδυνατεί να το κάνει.

Ø  Είτε γιατί απέφευγε [για ευνόητους λόγους να αναλάβει ασφαλιστικά τον κίνδυνο]

Ø  Είτε γιατί προτιμούσε να αναλαμβάνει πιο σίγουρες αποστολές

Ø  Είτε γιατί καθυστερούσε όσον αφορά στις διαδικασίες του

Ø  Είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο.

Τα επιχειρήματα που διατύπωσε ο κ. Φραγκογιάννης σε καμία περίπτωση δε συνιστούν ουσιαστικά επιχειρήματα για τη μετατροπή του Οργανισμού σε Ανώνυμη Εταιρεία και στην πραγματικότητα είναι το πρόσχημα ώστε ο φορέας να περάσει στο φάσμα της μη εποπτείας [παρά το γεγονός ότι εποπτεύεται σήμερα από τον Υπουργό Εξωτερικών].

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι εξαγωγικές πιστώσεις είναι εργαλεία δημόσιων πολιτικών. Προφανώς και οι Οργανισμοί.

Σε πρόσφατο (15.2.2022) σχετικό Συμβούλιο της ΕΕ το κείμενο συμπερασμάτων («Έγκριση συμπερασμάτων του Συμβουλίου για τις εξαγωγικές πιστώσεις») αναφέρει:

«ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Εισαγωγή και γενικές δηλώσεις

1.      ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ότι οι εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης συνιστούν βασικούς μοχλούς για την επίτευξη στόχων πολιτικής οι οποίοι αποτελούν προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη μέλη της. […]

2.      ΤΟΝΙΖΕΙ ότι οι εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης, οι οποίες έχουν αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της ΕΕ, παρέχονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ και τους οργανισμούς εξαγωγικών πιστώσεων (ΟΕΠ). Ωστόσο, οι ραγδαίες αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και οι εντάσεις στο πολυμερές πλαίσιο ασκούν πίεση στις εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης. […]

3.      ΠΑΡΑΤΗΡΕΙ ότι οι οργανισμοί εξαγωγικών πιστώσεων (ΟΕΠ) της ΕΕ συνεργάζονται στενά με την ιδιωτική αγορά και προσπαθούν να ενισχύσουν τη μεταξύ τους συνεργασία εντός της ΕΕ, καθώς και τη συνεργασία με άλλους παρόχους χρηματοδοτικής στήριξης (επενδύσεις και ανάπτυξη) στην ΕΕ, σύμφωνα με τους αντίστοιχους στόχους και εντολές τους.

4.      ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ τον ρόλο των εξαγωγικών πιστώσεων που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης στην προώθηση και την υποστήριξη της στροφής των επενδυτικών μοντέλων προς έργα κλιματικά ουδέτερα και ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή. […]

5.      ΕΠΙΚΡΟΤΕΙ τη σταδιακή αύξηση, εντός της ΕΕ, της ευαισθητοποίησης για τις εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης, καθώς και τη σημειωθείσα πρόοδο αναφορικά με την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της συμβολής στην οικονομική αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού. […]

6.      ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ το σχέδιο δράσης που κατήρτισε η ομάδα προβληματισμού Export Finance Lab (ExFi Lab)[3] τον Ιούλιο του 2020 στη λευκή βίβλο για τη δημόσια χρηματοδότηση των εξαγωγών στην ΕΕ. ΣΥΜΦΩΝΕΙ με τους τρεις άξονες δράσης και τις συστάσεις πολιτικής σχετικά με τη πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί, και συγκεκριμένα: τον σχεδιασμό ολοκληρωμένης ενωσιακής στρατηγικής δημόσιας χρηματοδότησης για τις εξαγωγές, το εμπόριο και τις επενδύσεις· την ανάληψη ηγετικού ρόλου και τη συμμετοχή των βασικών παρόχων δημόσιας χρηματοδότησης στην κατάρτιση παγκόσμιου συνόλου κανόνων για τη δημόσια χρηματοδότηση των εξαγωγών· την ανάπτυξη στρατηγικής για τη χρήση της χρηματοδότησης των εξαγωγών αποκλειστικά για την υποστήριξη της κινητοποίησης κεφαλαίων για την πράσινη μετάβαση. ΕΚΦΡΑΖΕΙ την προθυμία του να επιδιώξει την υλοποίηση των τριών αυτών πρωταρχικών στόχων.

7.      ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΙ ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει, ως εκ τούτου, να πρωτοστατήσουν στην προσαρμογή των εξαγωγικών πιστώσεων που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης, με σκοπό την αντιμετώπιση των εν λόγω εξελισσόμενων προκλήσεων. […]»

Και ένα τελευταίο [προς το παρόν] σχόλιο «ως τροφή για σκέψη»: Ακόμη και στην πατρίδα του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ, ο αντίστοιχος Οργανισμός US EXIM (Export–Import Bank of the United States) είναι δημόσιος Οργανισμός «Operating as a wholly owned federal government corporation, the Bank "assists in financing and facilitating U.S. exports of goods and services».