Ομιλία του Γιώργου Παπαηλιού, βουλευτή Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στην Ολομέλεια της Βουλής, για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών»

• Το «προϊόν» της Δικαιοσύνης είναι και πρέπει να είναι κοινωνικό αγαθό, προσιτό σε όλους τους πολίτες, οικονομικά και τεχνολογικά, ώστε να υπάρχει πρόσβαση σ’ αυτήν από όλους και εν τέλει δίκαιη δίκη.
• Η περιφέρεια αποψιλώνεται (και) από δικαστικές δομές και οι πολίτες αποστερούνται της δικαστικής προστασίας.
• Ο θεσμός της Δικαιοσύνης αλλοιώνεται, όταν η απονομή της ανάγεται ή περιορίζεται σε εφαρμογές τηλεματικής.
• Δεν πρέπει να επιδιώκεται η υποκατάσταση και η συρρίκνωση των εγγυητικών χαρακτηριστικών της Δικαιοσύνης, μέσω της κατάργησης της φυσικής παρουσίας και της διά ζώσης επικοινωνίας των παραγόντων της δίκης.
• Η απονομή της Δικαιοσύνης πρέπει να εμπεριέχει διαδικασίες που κατατείνουν στην ουσιαστική αναζήτηση και εξεύρεση της αλήθειας.
• Η εγκατάλειψη της ελληνικής περιφέρειας-της υπαίθρου, η αποψίλωση της συνεχίζεται. Έχουν αφαιρεθεί-απομακρυνθεί δομές του Δημοσίου και των Τραπεζών, με συνέπεια οι πολίτες, σε καθημερινούς τομείς της ζωής τους, να μην είναι δυνατόν να εξυπηρετούνται και να χρειάζονται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να εξυπηρετηθούν και να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.
• Σε αυτές προστίθεται η αφαίρεση δικαστικών δομών, η οποία θα επηρεάσει τη λειτουργία του κράτους δικαίου.

Ο βουλευτής Αρκαδίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Γιώργος Παπαηλιού, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών», είπε, μεταξύ των άλλων τα εξής :

Οι νέες τεχνολογίες, οι οποίες, εφαρμοζόμενες επηρεάζουν όλους τους τομείς της σύγχρονης ζωής, έχουν και πρέπει να έχουν εφαρμογή και στη Δικαιοσύνη.

Στη Δικαιοσύνη προσβλέπουν οι πολίτες ως το «τελευταίο καταφύγιο» για την υπεράσπιση και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.

Υπάρχει πραγματική ανάγκη εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης της Δικαιοσύνης με την απαραίτητη προσαρμογή της στα νέα δεδομένα της τεχνολογίας. Όμως αυτό πρέπει να υλοποιείται με σεβασμό στην αποστολή που (η Δικαιοσύνη) επιτελεί και στις θεμελιώδεις αξίες της.

Το «προϊόν» της είναι και πρέπει να είναι κοινωνικό αγαθό, προσιτό σε όλους τους πολίτες, οικονομικά και τεχνολογικά, ώστε να υπάρχει πρόσβαση σ’ αυτήν από όλους και εν τέλει δίκαιη δίκη.

Το νομοσχέδιο κινείται στο πλαίσιο της γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής. Η Δικαιοσύνη δεν αντιμετωπίζεται ως η αναγκαία κρατική λειτουργία, στην οποία καταφεύγει ο πολίτης για να δικαιωθεί και να προστατευθεί έναντι της αυθαιρεσίας των ισχυρών και του κράτους ή έναντι του εγκλήματος.

Αντίθετα, φαίνεται ότι (η Δικαιοσύνη και οι υπηρεσίες της) θεωρούνται υπηρέτες των ιδιωτικών συμφερόντων και αναγκών, χωρίς πρόνοια για ανάπτυξη του έμψυχου δυναμικού της και της ποιότητας απονομής του έργου της. Το οικονομικό-οικονομίστικο κριτήριο πρυτανεύει, επικρατεί όλων των άλλων.

Η έλλειψη υποδομών και προσωπικού, αλλά και σημαντικής «ποσότητας» δικηγορικής ύλης δεν μπορεί να οδηγεί σε κατάργηση δικαστηρίων στην περιφέρεια. Διότι, μ΄ αυτό τον τρόπο, η περιφέρεια αποψιλώνεται (και) από δικαστικές δομές και οι πολίτες αποστερούνται της δικαστικής προστασίας. Εν προκειμένω, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η ορεινότητα, η νησωτικότητα, το οδικό δίκτυο που σε πολλές περιοχές της περιφέρειας είναι κακό, οι μεταφορές κτλ.

Εξάλλου ο θεσμός της Δικαιοσύνης αλλοιώνεται, όταν η απονομή της ανάγεται ή περιορίζεται σε εφαρμογές τηλεματικής. Με αυτές, χωρίς αμφιβολία, υποβοηθείται, στηρίζεται, επιταχύνεται.

Πάντως δεν πρέπει να επιδιώκεται η υποκατάσταση και η συρρίκνωση των εγγυητικών χαρακτηριστικών της, μέσω της κατάργησης της φυσικής παρουσίας και της διά ζώσης επικοινωνίας των παραγόντων της δίκης.

Η απονομή της Δικαιοσύνης πρέπει να εμπεριέχει διαδικασίες που κατατείνουν στην ουσιαστική αναζήτηση και εξεύρεση της αλήθειας.

Συνεπώς, άλλο τηλεματικά δικαστήρια και άλλο η χρήση των νέων τεχνολογιών στη διαδικασία απονομής της Δικαιοσύνης και συνακόλουθα διευκόλυνση της αποτελεσματικότητάς της, χωρίς να παρακάμπτονται και κατά συνέπεια να προσβάλλονται οι αρχές της δημοσιότητας και της αμεσότητας, που εξυπηρετούνται με την προφορικότητα.

Η γνώμη για την ίδρυση, συγχώνευση και κατάργηση πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων, την επέκταση ή τον περιορισμό της περιφέρειάς τους ή τη μετατροπή τους σε δικαστήρια τηλεματικής και τη μεταβολή της έδρας τους πρέπει να δίδεται-να διατυπώνεται από την Ολομέλεια των πολιτικών ή διοικητικών Εφετείων, που γνωρίζουν τα δεδομένα των οικείων δικαστηρίων και τις κρατούσες τοπικές συνθήκες. Και όχι από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου ή του Συμβουλίου της Επικρατείας, των οποίων η γνώμη είναι «απόμακρη» και τα κριτήρια που τίθενται είναι αφ΄ υψηλού και διαφορετικής φύσεως από αυτά των άμεσα ενδιαφερομένων και εμπλεκομένων.

Η αναδιαμόρφωση-η αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη αποτελεί προαπαιτούμενο που προβλέπεται στο «Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας». Η σχετική μελέτη έχει ανατεθεί στην Παγκόσμια Τράπεζα. Αντιλαμβάνεται κάποιος τα κριτήρια που θα τεθούν !

Σε αυτό το πλαίσιο «ανοίγει» ο δρόμος για τη συγχώνευση ή την κατάργηση πρωτοδικείων, χωρίς. αυτός ο μετασχηματισμός να εξυπηρετεί το περιεχόμενο της απονομής της Δικαιοσύνης

Η εγκατάλειψη της ελληνικής περιφέρειας-της υπαίθρου, η αποψίλωση της συνεχίζεται. Έχουν αφαιρεθεί-απομακρυνθεί δομές του Δημοσίου και των Τραπεζών, με συνέπεια οι πολίτες, σε καθημερινούς τομείς της ζωής τους, να μην είναι δυνατόν να εξυπηρετούνται και να χρειάζονται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να εξυπηρετηθούν και να ασκήσουν τα δικαιώματά τους.

Αντιλαμβάνεται κάποιος, τι σημαίνει η αφαίρεση των δικαστικών δομών από την ελληνική περιφέρεια για τη λειτουργία του κράτους δικαίου !

Η αποδυνάμωση των περιφερειακών πρωτοδικείων και η συρρίκνωση της δικαστικής ύλης, επιβεβαιώνεται και με τη δυνατότητα σύστασης ειδικών τμημάτων, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, τα οποία θα εκδικάζουν διαφορές-υποθέσεις, οι οποίες αφορούν στο εθνικό και ενωσιακό δίκαιο των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, της Ενέργειας και της Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, και τα οποία θα έχουν κατά περίπτωση εξαιρετική αρμοδιότητα και θα καλύπτουν όλες τις Περιφέρειες της χώρας. Πρόκειται για υποθέσεις, που αφορούν τα μεγάλα συμφέροντα και γι΄ αυτό τους δίδεται προτεραιότητα.

Περαιτέρω, προβλέπεται ότι στα ειδικά αυτά τμήματα μπορούν, να εισαχθούν για εκδίκαση άλλες υποθέσεις, εφόσον αυτό επιβληθεί από υπηρεσιακές ανάγκες, γεγονός που αποδεικνύει ότι υφίσταται, πραγματικά, σχέδιο αποδυνάμωσης και κατάργησης των δικαστικών δομών στην περιφέρεια και εξόντωσης των δικηγόρων των περιφερειακών πρωτοδικείων της χώρας.

Η πρόβλεψη συγκεκριμένων κριτηρίων κατά τον ειδικό έλεγχο από την επιθεώρηση των δικαστικών λειτουργών μαρτυρά μία εκτός κοινής λογικής και πάντως όχι ουσιαστική προσέγγιση των πραγμάτων, όπως ενδεικτικά η χορήγηση αναβολών και ο χρόνος διεκπεραίωσης των υποθέσεων.

Τέλος, ξεχωριστά αξιολογείται η παραγωγικότητα και η ταχύτητα διεκπεραίωσης των υποθέσεων σε σχέση με τη σοβαρότητα και τη δυσχέρειά τους. Όμως, οι όροι αυτοί είναι καθαρά οικονομικοί-οικονομίστικοι και τεχνοκρατικοί.

Το κρίσιμο είναι η εντός ευλόγου χρόνου έκδοση επιστημονικά και πραγματολογικά ορθών αποφάσεων.

Εν κατακλείδι, η Δικαιοσύνη δεν πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες της οικονομίας. Η πραγματική ενίσχυσή της θα μπορούσε να συμβάλει από μόνη της στην οικονομική ανάπτυξη, χωρίς να αλλάξει τον αξιακό προσανατολισμό της.