Oμιλία στην ολομέλεια της Βουλής για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Στην ομιλία μου στην Ολομέλεια της Βουλής για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας - Β΄ φάση κ.λπ.» τόνισα ότι με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν εξελιχθεί από αναπτυξιακή ευκαιρία σε μία ακόμη «μαύρη τρύπα» για την οικονομία και το περιβάλλον!

Το παράδειγμα της Βοιωτίας είναι χαρακτηριστικό. Εκεί όπου παράγεται το 17% της αιολικής ενέργειας όλης της Ελλάδας, ποσοστό που φτάνει το 30% μαζί με τα αδειοδοτημένα αιολικά πάρκα, με αποτέλεσμα να είναι ο πλέον δυσανάλογα επιβαρυμένος νομός, όχι μόνο στην επιβαρυμένη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. Εκεί όπου τα ανεξέλεγκτα «δάση» ανεμογεννητριών «φυτρώνουν» σε απόσταση αναπνοής από τους οικισμούς στον Κιθαιρώνα, στον Ελικώνα, στην Κοιλάδα των Μουσών ή ακόμα και μέσα στο Δελφικό τοπίο...

Η κυβέρνηση διέλυσε το κανονιστικό πλαίσιο των ΑΠΕ για να δώσει «γη και ύδωρ» στα λόμπι της ενέργειας, δηλαδή στους «επίσημους χορηγούς» της. Γι’ αυτό άλλωστε έχει καταφέρει να στρέψει όλη την κοινωνία ενάντια στις ΑΠΕ, με κινητοποιήσεις τοπικών συλλογικών και φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, Δημάρχων, με ψηφίσματα και προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Η επόμενη προοδευτική Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα εντάξει τις ΑΠΕ στον σχεδιασμό για τη συνολική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, με ξεκάθαρο χωροταξικό σχεδιασμό, προστασία του περιβάλλοντος και ενεργειακή δημοκρατία προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κανείς δεν θα μείνει πίσω ούτε στην «πράσινη» ενέργεια!

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην Ελλάδα του υπαρκτού Μητσοτακισμού η κοινωνία ασφυκτιά. Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων κατρακύλησε το 2021 στην προτελευταία θέση της Ευρωζώνης, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Eurostat. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις στοχοποιούνται ραγδαία, ενώ η χώρα μετατρέπεται στο θεματικό πάρκο μιας χούφτας μεγάλων συμφερόντων που συνεχίζει ανενόχλητη το φαγοπότι της σε όλα τα πεδία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που από ευκαιρία οικονομικής ανάπτυξης, έχει εξελιχθεί σε ακόμη μία μαύρη τρύπα για την οικονομία και το περιβάλλον.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από τον περιβαλλοντοκτόνο νόμο Χατζηδάκη του 2020 φτάσαμε πλέον σήμερα στο περιβαλλοντοκτόνο νομοσχέδιο Σκρέκα για τις ΑΠΕ που συζητούμε. Να θυμηθούμε, όμως, πώς καταλήξαμε εδώ. Να θυμηθούμε, κύριοι Υπουργοί, τι παραλάβατε από την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και τι καταφέρατε εσείς;
Παραλάβατε, πρώτον, πλεονασματικό τον ειδικό λογαριασμό για τις ΑΠΕ, που η Συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είχε αφήσει με 800 εκατομμύρια έλλειμμα. Δεύτερον, παραλάβατε εγκεκριμένο μηχανισμό στήριξης για τις ΑΠΕ από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τρίτον, παραλάβατε ολοκληρωμένο πλαίσιο για μικρούς αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς, αλλά και για τις ενεργειακές κοινότητες, ώστε να διαχέονται τα οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Και τέταρτον, παραλάβατε προκηρυγμένη από τον Φεβρουάριο του 2019 την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ με ορίζοντα υλοποίησης τους δεκαοκτώ μήνες.

Παραλάβατε, δηλαδή, ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την πράσινη ενέργεια, φιλικό προς το περιβάλλον και κερδοφόρο για τους πολλούς και όχι μόνο για τους λίγους. Και τι κατορθώσατε μέσα στα επόμενα τρία χρόνια;

Καταρχάς, το 2020 με περίσσιο θράσος βαφτίσατε «απλοποίηση» την προκλητική κατάργηση κάθε ουσιαστικού κριτηρίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ και, επίσης, την κατάργηση των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. Μόνο εσείς θα μπορούσατε να καταφέρετε τέτοια αντιστροφή και διαστρέβλωση των εννοιών. Τα έργα ΑΠΕ που σε όλο τον κόσμο γίνονται για να προστατέψουν το περιβάλλον και να αναχαιτίσουν την κλιματική αλλαγή, στην Ελλάδα του υπαρκτού Μητσοτακισμού αγνοούν στοιχειώδεις περιβαλλοντικές μέριμνας.

Έχουμε έργα που συσσωρεύονται ανεξέλεγκτα χωρίς σχεδιασμό και χωρίς κανόνες, ακόμη και μέσα σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και εύθραυστης βιοποικιλότητας, σε προστατευόμενες περιοχές «Natura 2000», σε αρχαιολογικούς χώρους με μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας, σε γη υψηλής παραγωγικότητας που τόσο πολύτιμη είναι εν όψει επισιτιστικής κρίσης. Το παράδειγμα της Βοιωτίας είναι χαρακτηριστικό. Εκεί όπου παράγεται το 17% της αιολικής ενέργειας όλης της Ελλάδας, ποσοστό που φτάνει το 30% με τα αιολικά πάρκα που έχουν αδειοδοτηθεί, με αποτέλεσμα να είναι πλέον δυσανάλογα επιβαρυμένος νομός, όχι μόνο στην επιβαρυμένη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, αλλά, όπως προείπα, σε όλη τη χώρα. Εκεί τα ανεξέλεγκτα «δάση» ανεμογεννητριών φυτρώνουν σε απόσταση αναπνοής από τους οικισμούς στον Κιθαιρώνα, στον Ελικώνα, στην Κοιλάδα των Μουσών ή ακόμα και μέσα στο Δελφικό τοπίο.

Και όλα αυτά συμβαίνουν, κύριοι Υπουργοί, γιατί ο στόχος σας είναι να διαλύσετε το κανονιστικό πλαίσιο των ΑΠΕ για να δώσετε γη και ύδωρ στα λόμπι της ενέργειας, δηλαδή στους επίσημους χορηγούς της Κυβέρνησής σας.

Και κάπως έτσι, λοιπόν, φτάσαμε να μιλάμε πλέον για υπερθέρμανση της αγοράς των ΑΠΕ, για φούσκα που απειλεί να σκάσει. Βέβαια, βλέποντας το αδιέξοδο που οι ίδιοι δημιουργήσατε με το ενεργειακό δόγμα «μπάτε σκύλοι, αλέστε» του κ. Χατζηδάκη, προσθέσατε τον όρο της εγγυητικής επιστολής των 35.000 ευρώ ανά μεγαβάτ προς εξυπηρέτηση, όμως, και πάλι των μεγαλοεπενδυτών.

Ωστόσο, το κακό είχε ήδη γίνει και έγινε ακόμη μεγαλύτερο με τη νέα μαύρη τρύπα που δημιουργήσατε το 2020 στον ειδικό λογαριασμό για τις ΑΠΕ, με το χαράτσι της έκτακτης εισφοράς που επιβάλλατε στη συνέχεια στους μικρούς παραγωγούς για να πληρώσουν από την τσέπη τους τις δικές σας αστοχίες. Και βέβαια, έχετε δημιουργήσει επιπλέον προβλήματα με τις απίστευτες καθυστερήσεις στους διαγωνισμούς, στο θεσμικό πλαίσιο αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και στον -ξεχασμένο πια για εσάς- χωροταξικό σχεδιασμό, αφού παραπέμπεται στις καλένδες δήθεν για τον Απρίλιο του 2023, που μάλλον τότε δεν θα είστε και κυβέρνηση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ποιο είναι αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα στις ΑΠΕ; Επιλύεται από το παρόν νομοσχέδιο; Είναι η έλλειψη έργων; Όχι βέβαια. Πάνω από πεντέμισι χιλιάδες έργα βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, δηλαδή έχουν λάβει άδεια παραγωγής ή βεβαίωση παραγωγού. Αν υπολογίσουμε, λοιπόν, τις ΑΠΕ που λειτουργούν ήδη, μαζί με όσα έργα έχουν εξασφαλίσει δικαίωμα σύνδεσης, φτάνουμε στα 19,5 γιγαβάτ.

Τι σημαίνει αυτό; κύριοι Υπουργοί; Σημαίνει ότι ο στόχος παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που είναι 15,1 γιγαβάτ μέχρι το 2030, έχει ήδη επιτευχθεί. Στόχος, όμως, που με απόλυτη ευθύνη της ανέμελης Κυβέρνησής σας βρίσκεται μόνο στα χαρτιά, αφού μόλις το 14% αυτών έχει λάβει άδεια λειτουργίας. Το ζητούμενο, όμως, είναι η υλοποίησή τους να προχωρήσει με τρόπο που ταιριάζει σε μια ευνομούμενη πολιτεία και όχι σε ένα ενεργειακό «φαρ ουέστ».

Κύριε Υπουργέ, έχετε καταφέρει να στρέψετε όλη την κοινωνία ενάντια στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με κινητοποιήσεις τοπικών συλλογικών φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, δημάρχων, ψηφίσματα, προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Είναι μια κατάσταση εκτός ελέγχου. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία σας λέει, λοιπόν, ότι δύο είναι τα κλειδιά που μπορούν να βγάλουν την εθνική πολιτική για τις ΑΠΕ από το αδιέξοδο, αλλά λείπουν από το νομοσχέδιό σας.

Το πρώτο κλειδί είναι φυσικά η άμεση εκπόνηση του ειδικού χωροταξικού πλαισίου που θα εξασφαλίσει ισόρροπη και αποτελεσματική κατανομή των ΑΠΕ, θα προστατέψει το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την πολιτιστική κληρονομιά, ενώ θα απολαμβάνουν και οι επενδυτές ασφάλεια δικαίου.

Τι κάνετε, όμως, εσείς; Τοποθετείτε την εκπόνηση του χωροταξικού τον Απρίλιο του 2023, ώστε μέχρι τότε να έχουν χωροθετηθεί χωρίς κανένα σχεδιασμό όλα τα έργα ΑΠΕ της επόμενης δεκαετίας. Και, επιπλέον, κάνετε κατάχρηση του χαρακτηρισμού των έργων ΑΠΕ ως δημόσιας ωφέλειας, αλλά και του μέτρου της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, που δημιουργούν φυσικά έντονες κοινωνικές αντιδράσεις και γι’ αυτό πρέπει να είναι έσχατα μέτρα.

Το δεύτερο κλειδί είναι, τέλος, η άμεση επέκταση του δικτύου και του χώρου αποθήκευσης, ώστε να συνδεθούν επιτέλους με το σύστημα τα «παγωμένα» έργα αυτά των μικρών παραγωγών. Αντίθετα, εσείς πετάτε και πάλι στις καλένδες την επέκταση των υποδομών και το «ξεπάγωμα» των αιτημάτων μέχρι την τροποποίηση του Κώδικα Διαχείρισης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού)

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα την ανοχή σας για ένα λεπτό.

Ταυτόχρονα, προσπαθείτε να εξαπατήσετε στο νομοσχέδιό σας με τη δήθεν κατάργηση της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής, της ρήτρας Μητσοτάκη, τον ελληνικό λαό, γιατί την καταργείτε μόνο ως χωριστή εγγραφή στον λογαριασμό, αλλά όχι ως χαράτσι το οποίο θα συνεχίσει να πηγαίνει κατ’ ευθείαν στις τσέπες των βαρόνων της ενέργειας.
Κύριε Σκρέκα, όσο κι αν κατηγορείτε τον ΣΥΡΙΖΑ για κάθε δικό σας λάθος ή δήθεν επίτευγμα εσείς κυβερνάτε τρία χρόνια τη χώρα, εσείς ευθύνεστε για την ενεργοποίηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και για τη σύνθεση του μείγματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.

Αποτέλεσμα της δικής σας πολιτικής είναι το κύμα ακρίβειας που πλήττει την κοινωνία και την οδηγεί σε απόγνωση. Αποτέλεσμα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ αντίστοιχα ήταν η μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος και αυτό δεν μπορείτε να το απορρίψετε με λόγια, γιατί οι πολίτες γνωρίζουν τι πλήρωναν και τι πληρώνουν.

Τέλος, με τις πολεοδομικές σας ρυθμίσεις νομιμοποιείτε τη νέα γενιά αυθαιρέτων, αφού καταργείτε την προέγκριση των οικοδομικών αδειών για τις κατηγορίες 1 και 2, αυτές, δηλαδή, που αφορούν σε μεγάλες κατασκευές μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, περιοχές δηλαδή αρχαιολογικών χώρων ή παραδοσιακών οικισμών. Αντί να ενισχύσετε τις υπηρεσίες ΥΔΟΜ που έχουν αποδεκατιστεί από προσωπικό, αφαιρείτε σημαντικές ελεγκτικές αρμοδιότητες και τις φορτώνετε στους ιδιώτες μηχανικούς με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είναι πλήρης αποδόμηση του δομημένου περιβάλλοντος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η πολιτική της Κυβέρνησης Μητσοτάκη για τις ΑΠΕ έχει μετατρέψει την Ελλάδα όχι σε «μπαταρία» της Ευρωζώνης, της Ευρώπης, όπως μας υποσχόταν ο Πρωθυπουργός, αλλά σε ενεργειακή «μπανανία» της Ευρώπης.

Η επόμενη προοδευτική Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία θα εντάξει τις ΑΠΕ στον σχεδιασμό για τη συνολική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με ξεκάθαρο χωροταξικό σχεδιασμό, με προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, με εκτεταμένα δίκτυα και υποδομές αποθήκευσης που θα επιτρέψουν τη σύνδεση πολλών μικρών παραγωγών με ενεργειακή δημοκρατία και ενεργειακές κοινότητες που θα μοιράζονται οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Με τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία κανείς δεν θα μείνει πίσω ούτε στην «πράσινη» ενέργεια.

Σας ευχαριστώ πολύ.