Αποσπάσματα εισήγησης της Π. Πέρκα, βουλευτή Φλώρινας και Αν. Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου του ΝΣΧ του ΥΠΑΝ «κύρωση προγραμματικής σύμβασης ΔΕΗ -Μετάβαση Α.Ε. – Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων» (Β΄ μέρος)

Η σύμβαση είναι εκτελεστική της διάταξης του άρθρου 155 παρ. 4 ν. 4759/2020, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 17 Ν.4872/2021. Και στα δύο αυτά νομοσχέδια η κ. Πέρκα ήταν εισηγήτρια και άσκησε έντονη κριτική και φυσικά ο ΣΥΡΙΖΑ τα καταψήφισε.

«Τα εδάφη είναι θεμελιώδες θέμα της προγραμματικής σύμβασης. Βλέποντας κανείς τα τοπογραφικά διαγράμματα και υπολογίζοντας τις σχετικές εκτάσεις, διαπιστώνει ότι υπάρχει ένα μεγάλο κενό. Ενώ οι εκτάσεις των λιγνιτικών πεδίων είναι πάνω από 250.000 στρέμματα, στην προγραμματική εντοπίζονται 186.071 στρέμματα. Υποθέτουμε ότι η διαφορά αυτή, που αποτυπώνεται με άσπρο χρώμα στα σχέδια, είναι τα ενεργά ορυχεία ή αποθέσεις ή αντλιοστάσια. Για τα οποία όμως δεν προβλέπεται τίποτα απολύτως. Πώς ρυθμίζονται αυτές οι περιοχές; Με ποιο σχέδιο; Δεν περιλαμβάνονται ούτε στις εκτάσεις της ΔΕΗ ούτε στις εκτάσεις του δημοσίου. Ακόμα και για τα ενεργά ορυχεία πρέπει να υπάρχει σχεδιασμός. Κάποτε θα κλείσουν .ή μήπως όχι; Δεν θα όφειλε η πολιτεία να έχει από τώρα ένα σχεδιασμό;

Γενικά πρέπει να υπάρχει συνολικός σχεδιασμός που θα συναρτάται με το χρονοδιάγραμμα της απολιγνιτοποίησης. Όσο αλλάζει το χρονοδιάγραμμα, τόσο θα πρέπει να αλλάζουν τα τοπογραφικά διαγράμματα και κάποιες περιοχές να αποχρωματιστούν. Κάποια πεδία πρέπει να μείνουν ανοικτά και να γίνει επανασχεδιασμός των ορυχείων, όπως για παράδειγμα ο τομέας 7 στην Πτολεμαΐδα, δεν μπορεί να καταλαμβάνεται από ΦΒ.

Διαπιστώνεται ότι δεν τηρήθηκαν οι υποσχέσεις της κυβέρνησης ότι η ΔΕΗ θα κρατήσει το 1/3 και θα επιστρέψει τα 2/3 στο δημόσιο. Τελικά βλέπουμε ότι η ΔΕΗ κρατάει για δικιά της χρήση σχεδόν το 50% των εκτάσεων. Συγκεκριμένα 85.433 στρεμ. το 46% για ΦΒ της ΔΕΗ, το 52% επιστρέφεται στο δημόσιο και το 2% σε εκτάσεις που έχουν παραχωρηθεί.

Επιβεβαιώθηκε η κριτική που ασκούσαμε ότι η ΔΕΗ κρατάει για δικιά της χρήση, ώστε να υλοποιήσει το επενδυτικό της σχέδιο (μεγάλα πάρκα ΦΒ) τα φιλέτα, δηλαδή οικόπεδα που δεν απαιτούν μεγάλο κόστος αποκατάστασης και ήταν πολύ αποδοτικές για αγροτικές χρήσεις και παραχωρεί τα εδάφη με μεγάλο κόστος αποκατάστασης. Και μάλιστα κρατάει πολύ μεγαλύτερο τμήμα από ότι προβλεπόταν.

Να σας θυμίσω ότι κατά την κύρωση σύμβασης για το (φβ) Σταθμό ονομαστικής ισχύος 200MW στην Κοζάνη, που ήμουν εισηγήτρια, χρειάστηκαν 5212 στρέμματα. Έλεγα τότε ότι εφόσον για 200 mw, χρειάστηκαν τόσα στρεμ. τότε για τα 2,5 Gigawatt, χρειάζονται 65.000 με 70.000 στρέμματα και με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι και αυτά θα πρέπει να είναι ενιαία. Υπάρχουν πρανή, οι ενδιάμεσες λωρίδες δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Τι θα μείνει για την τοπική κοινωνία; Τελικά στη σύμβαση η ΔΕΗ κρατάει 85.433. Δεν θα αφήσετε τίποτα για τον πρωτογενή τομέα. Είναι η χειρότερη δυνατή εξέλιξη για τις τοπικές κοινωνίες.

Και πραγματικά είναι άξιο απορίας, η συνεργασία της ΔΕΗ στην ΠΔΜ με την γερμανική εταιρία RWE, για ποιο λόγο έγινε; Τα 2,5 giga αν γινόταν από ΕΚΟΙΝ θα ήταν αποδεκτό αφού θα είχαμε διάχυση οφέλους. Εδώ η ΔΕΗ έχει κάνει μόνη της 11.000 χλμ. γραμμές μεταφοράς, σύγχρονους ΑΗΣ όπως της Μελίτης, όπως την Πτολεμαΐδα V, δύσκολα έργα δηλαδή. Για ποιο λόγο χρειάζεται για τα Φ/Β, που σχετικά με τα άλλα είναι ένα απλό έργο χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη τεχνογνωσία, τη συνεργασία γερμανικής εταιρίας. Βεβαίως, θυμόμαστε άλλωστε τι είπε ο Πρωθυπουργός της χώρας στους Γερμανούς επιχειρηματίες… θα κερδίσετε κι εσείς. Δεν πάει όμως έτσι

Κατά τη συζήτηση του ν/σ για την απολιγνιτοποίηση, οι αρμόδιοι υπουργοί τόνιζαν ότι το δημόσιο θα πάρει πίσω 164.000 στρέμματα. Τελικά κερδισμένη είναι η ιδιωτική πλέον ΔΕΗ, αφού επιστρέφει στο δημόσιο μόνο 97.008 από τα 164.000 που έλεγε τότε η Κυβέρνηση.

Από τις εκτάσεις που επιστρέφονται στο δημόσιο, 51.745 στρεμ. είναι προς αποκατάσταση δηλαδή το (53,3%), 23.564 στρ. δηλαδή το (24,2%) είναι αποκατεστημένες, και 21.699 στρ. δηλαδή το (22.3%) είναι αδιατάρακτες.

Είναι σαφές ότι η προγραμματική σύμβαση αφορά μόνο τα έργα της αποκατάστασης (land restoration), όπως αναφέρονται στο ΠΔΑΜ -ΕΣΔΙΜ και όχι στην “αναπροσαρμογή της χρήσης” / “repurposing” των εδαφών.

Προκύπτει ότι δεν έχει ληφθεί υπόψη η μέθοδος LURA, που ήταν ακόμα μια πρόταση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία αγνοήθηκε από την Κυβέρνηση. H μέθοδος LURA αξιολογεί πέντε ξεχωριστά κριτήρια τα οποία θεωρούνται ότι είναι τα πιο σημαντικά για την αποκατάσταση των εδαφών και την επαναχρησιμοποίηση τους βάσει των νέων χρήσεων γης (repurposing) μετά την εξόρυξη λιγνίτη. Αυτά τα κριτήρια καλύπτουν φυσικές, χημικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικοοικονομικές και χρηματοοικονομικές μεταβλητές.

Π.χ. η μέθοδος LURA κατέληξε ως πρόταση για το Αμύνταιο: (i) Γεωργική χρήση 47% (ii) Βιομηχανία και παραγωγή ενέργειας 21% (iii) Επιχειρηματικό πάρκο - αναψυχή - τουρισμός 6% (iv) τεχνητή λίμνη 18% (v)Αρχαιολογικοί χώροι 7% και δάση 1%. Προκύπτει δηλαδή ότι προκρίνεται για την περιοχή του Αμυνταίου πρώτα η γεωργική χρήση, σχεδόν με το 50% και ακολουθεί η παραγωγή ενέργειας με 20%.

Αντίθετα στον σχεδιασμό της Κυβέρνησης, όπως είχε παρουσιαστεί στην 4η συνάντηση δικτύου εμπλεκομένων μερών στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, (stakeholders group meeting) έρχεται πρώτα η ζώνη ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών 34% (21.018 στρέμ.) και σε δεύτερη θέση η γεωργική χρήση, με σχεδόν τη μισή έκταση από την πρόταση της Παγκόσμιας Τράπεζας, από το 47% σε 22,8% (14.105 στρεμ).

Τελικά διαπιστώνουμε ότι στην προγραμματική σύμβαση η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη, αφού στην περίπτωση π.χ. του Αμυνταίου, η ΔΕΗ κρατάει για ΦΒ 23.033 (46,3%) και είναι άγνωστο ακόμα τι θα γίνει στα 26.647 το 53.6% που επιστρέφει στο δημόσιο.

Κλείνοντας μετρήσαμε τις απαιτούμενες ενέργειες για να φτάσουμε στην ολοκλήρωση της αποκατάστασης των εδαφών, της απλής όχι του repurposing, είναι πάνω από 20. Ενώ 3 χρόνια δεν έχετε κάνει τίποτα, τώρα προβλέπετε ότι θα τα εκπληρώσετε όλα και μάλιστα εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, ΑΕΠΟ μέχρι τον Δεκέμβριο, δόσεις του Ταμείου Ανάκαμψης κλπ. Μας φέρνετε την προγραμματική και υπάρχουν ένα σωρό εκκρεμότητες, και συμβατικά κείμενα που πρέπει να συμφωνηθούν, Σύμβαση Αγοραπωλησίας Μετοχών (ΣΑΜ),συμφωνία 3.3.1, ειδική συμφωνία 3.3.3, και πολλά ακόμη.

Για το θέμα της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 4 καθώς και της προγραμματικής σύμβασης της παρ.3 του άρθρου 155 του ν.4759/20220 είχαμε υποβάλει ΑΚΕ.

Είχαμε ζητήσει να κατατεθούν η προγραμματική σύμβαση της παρ.3 καθώς και το σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης της παρ.4, ώστε να παρουσιαστεί εκ των προτέρων και όχι να έρθει εκ των εκ υστέρων για νομιμοποίηση ex post facto από τη Βουλή στο πλαίσιο της κύρωσής της. Δεν ικανοποιήθηκε το αίτημα, θα επανέλθουμε ως προς την προγραμματική της παρ.3. Δυστυχώς επαληθεύονται οι ανησυχίες μας και γίνεται πλέον πλήρως κατανοητή η αποστροφή σας στη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και στην ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Αυτή η σύμβαση είναι εις βάρος του ελληνικού δημοσίου και προς όφελος της ΔΕΗ Α.Ε.»

Διαβάστε εδώ (το Α΄ μέρος της εισήγησης)

.