Άρθρο Σ.Φάμελλου στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική»

«Η ενεργειακή κρίση συνταράσει την παγκόσμια κοινότητα θέτοντας ζήτημα βιωσιμότητας σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες. Ο χειμώνας, παρά τις αρχικές δηλώσεις αισιοδοξίας της κυβέρνησης αναμένεται να είναι ακόμη πιο δύσκολος, και σε ό,τι αφορά τα θέματα επάρκειας και σε ό,τι αφορά το κόστος ενέργειας. Η Ελλάδα εισέρχεται σε αυτή την ενεργειακή κρίση αποδυναμωμένη, έχοντας βιώσει ακραία ακρίβεια στην ενέργεια εδώ και ένα χρόνο αλλά και με σοβαρά λανθασμένες στρατηγικές επιλογές», σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Σωκράτης Φάμελλος, σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική».

Επισημαίνει πως το δόγμα ότι «όλα τα προβλήματα θα τα λύσει η αγορά» απέτυχε τραγικά και με καταστροφικά αποτελέσματα και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, ενώ ήδη ευρωπαϊκές χώρες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ενίσχυσης της δημόσιας πολιτικής στην ενέργεια (Γαλλία, Γερμανία).

Αναφέρεται στη συνέχεια στο Βατερλό, όπως το χαρακτηρίζει, της ενεργειακής πολιτικής των τριών τελευταίων ετών που οδήγησε την κυβέρνηση σε μια σειρά αποσπασματικών και πρόχειρων ρυθμίσεων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, που κατέληξαν να συντηρούν την ακρίβεια και την αισχροκέρδεια. «Ο προσωρινός μηχανισμός αμοιβής παραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά συντηρεί υπερκέρδη πάνω από 1 δισ. αλλά και η τάχατες κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής οδήγησε σε πολλαπλάσιες τιμές λόγω και του ρίσκου της αγοράς. Οι επιδοτήσεις, που επίσης είναι λεφτά των καταναλωτών που αφαιρέθηκαν από την τσέπη τους είτε με προηγούμενες λογαριασμούς ρεύματος είτε με την φορολογία (ΦΠΑ, ΕΦΚ) δεν έχουν αλλάξει το τοπίο».

Ο Σ. Φάμελλος παρουσιάζει τέλος τα συγκεκριμένα μέτρα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, απέναντι στο κυβερνητικό αδιέξοδο, για την αντιμετώπιση της ακραίας κρίσης ακρίβειας στο ρεύμα. Συγκεκριμένα: Θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους 5% στην παραγωγή ενέργειας για να μην υπάρχουν υπερκέρδη, φορολόγηση και επιστροφή στους καταναλωτές του 90% των υπερκερδών των 2,2 δισ. ευρώ της περιόδου Ιούλιος 2021-Ιούνιος 2022, υποχρεωτικό ποσοστό σταθερών συμβολαίων στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αποσύνδεση της τιμής χονδρικής από το φυσικό αέριο, όπως πέτυχαν η Ισπανία και η Πορτογαλία, προστασία από τις αποκοπές για τους καταναλωτές που αδυνατούν να πληρώσουν τη ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής-Μητσοτάκη, που συμπεριλαμβάνεται ακόμη στους λογαριασμούς, ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας με προσλήψεις στα λιγνιτωρυχεία ώστε να διασφαλιστεί σταθερή ελάχιστη συμμετοχή λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγής κατά 20%, επαναφορά του Δ στη ΔΕΗ που θα επιτελεί τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο της, και δεν θα λειτουργεί για τα χρηματιστηριακά κέρδη και τα μπόνους των γαλάζιων παιδιών με τις χρυσές αμοιβές, τις μετοχές και τις βίλες, επαναφορά υπό δημόσιο έλεγχο των ενεργειακών δικτύων, του βασικότερου εργαλείου της Πολιτείας για την ενεργειακή μετάβαση.

Ακολουθεί το πλήρες άρθρο όπως δημοσιεύτηκε:

Η επόμενη μέρα μετά το ενεργειακό Βατερλό

Η ενεργειακή κρίση συνταράσει την παγκόσμια κοινότητα θέτοντας ζήτημα βιωσιμότητας σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες. Οι διεθνείς τιμές φυσικού αερίου σημειώνουν νέο ρεκόρ κάθε ημέρα, οι τιμές ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σχεδόν καθημερινά ανέρχονται σε πρωτοφανή επίπεδα, και οι ευρωπαϊκές χώρες η μία μετά την άλλη σχεδιάζουν ή παίρνουν μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος και φυσικού αερίου. Ο χειμώνας, παρά τις αρχικές δηλώσεις αισιοδοξίας της κυβέρνησης αναμένεται να είναι ακόμη πιο δύσκολος, και σε ό,τι αφορά τα θέματα επάρκειας και σε ό,τι αφορά το κόστος ενέργειας.

Η Ελλάδα εισέρχεται σε αυτή την ενεργειακή κρίση αποδυναμωμένη, έχοντας βιώσει ακραία ακρίβεια στην ενέργεια εδώ και ένα χρόνο αλλά και με σοβαρά λανθασμένες στρατηγικές επιλογές. Η εξαγγελία της απολιγνιτοποίησης χωρίς σχέδιο, με αύξηση της εξάρτησης της ηλεκτροπαραγωγής από το εισαγόμενο και πανάκριβο φυσικό αέριο, οι χαριστικές ρυθμίσεις για μεγάλα έργα ΑΠΕ με ταυτόχρονο εξοβελισμό των ενεργειακών κοινοτήτων και της αυτοπαραγωγής, η καθυστέρηση έργων αποθήκευσης και επενδύσεων στο δίκτυο διανομής, η καθυστέρηση στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης είχαν αποτέλεσμα να χάσουμε πολύτιμο έδαφος στην εξοικονόμηση και κυρίως στην ενεργειακή ασφάλεια και την πράσινη μετάβαση.

Επιπλέον σε δυόμιση χρόνια η Πολιτεία απώλεσε σημαντικές δυνατότητες παρέμβασης στον ενεργειακό τομέα: η πώληση του 100% του δικτύου φυσικού αερίου, του 49% του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, η απώλεια της διοίκησης των ΕΛΠΕ, της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου στη ΔΕΗ έχουν στερήσει από τη χώρα μας κρίσιμα εργαλεία και στην τρέχουσα κρίση. Το δόγμα ότι «όλα τα προβλήματα θα τα λύσει η αγορά» απέτυχε τραγικά και με καταστροφικά αποτελέσματα και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Ήδη μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ενίσχυσης της δημόσιας πολιτικής στην ενέργεια (Γαλλία, Γερμανία).

Το Βατερλό της ενεργειακής πολιτικής των τριών τελευταίων ετών οδήγησε την κυβέρνηση σε μια σειρά αποσπασματικών και πρόχειρων ρυθμίσεων στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, που κατέληξαν να συντηρούν την ακρίβεια και την αισχροκέρδεια. Ο προσωρινός μηχανισμός αμοιβής παραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά συντηρεί υπερκέρδη πάνω από 1 δισ. αλλά και η τάχατες κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής οδήγησε σε πολλαπλάσιες τιμές λόγω και του ρίσκου της αγοράς.

Οι επιδοτήσεις, που επίσης είναι λεφτά των καταναλωτών που αφαιρέθηκαν από την τσέπη τους είτε με προηγούμενες λογαριασμούς ρεύματος είτε με την φορολογία (ΦΠΑ, ΕΦΚ) δεν έχουν αλλάξει το τοπίο. Υπάρχουν όμως και καταναλωτές όπως Δήμοι, ΔΕΥΑ, βιοτεχνίες, μέση τάση που λαμβάνουν μειωμένη επιδότηση και δεν θα μπορούν πλέον να ανταπεξέλθουν. Το τοπίο της ενεργειακής αγοράς είναι πλέον εκρηκτικό, με ανεξόφλητους λογαριασμούς της τάξης του 1 δισ. ευρώ, που θα πολλαπλασιαστούν ταχύτατα. Η σημερινή αδιέξοδη κατάσταση τροφοδοτεί υψηλές τιμές στη λιανική αγορά και προκλητικά κέρδη της ΔΕΗ και των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας. Όμως το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας είναι αντιμέτωπο με την ενεργειακή φτώχεια και η οικονομία με το αδιέξοδο.

Μόνη διέξοδος στη διαρκώς επιδεινούμενη ενεργειακή κρίση είναι η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ που έχει ως βασική επιλογή το δημόσιο έλεγχο στην ενέργεια, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση στο αγαθό της ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, διότι η νεοφιλελεύθερη λογική της ανεξέλεγκτης αγοράς απέτυχε να λύσει το πρόβλημα και επιβάρυνε οικονομία και κοινωνία. Μέτρα που πρέπει και μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα είναι:

· Θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους 5% στην παραγωγή ενέργειας για να μην υπάρχουν υπερκέρδη.

· Φορολόγηση και επιστροφή στους καταναλωτές του 90% των υπερκερδών των 2,2 δισ. ευρώ της περιόδου Ιούλιος 2021-Ιούνιος 2022.

· Υποχρεωτικό ποσοστό σταθερών συμβολαίων στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας,

· Αποσύνδεση της τιμής χονδρικής από το φυσικό αέριο, όπως πέτυχαν η Ισπανία και η Πορτογαλία,

· Προστασία από τις αποκοπές για τους καταναλωτές που αδυνατούν να πληρώσουν τη ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής-Μητσοτάκη, που συμπεριλαμβάνεται ακόμη στους λογαριασμούς,

· Ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας με προσλήψεις στα λιγνιτωρυχεία ώστε να διασφαλιστεί σταθερή ελάχιστη συμμετοχή λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγής κατά 20%,

· Επαναφορά του Δ στη ΔΕΗ που θα επιτελεί τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο της, και δεν θα λειτουργεί για τα χρηματιστηριακά κέρδη και τα μπόνους των γαλάζιων παιδιών με τις χρυσές αμοιβές, τις μετοχές και τις βίλες

· Επαναφορά υπό δημόσιο έλεγχο των ενεργειακών δικτύων, του βασικότερου εργαλείου της Πολιτείας για την ενεργειακή μετάβαση.

Ενόψει του ενεργειακού χειμώνα απαιτείται η Πολιτεία να ισχυροποιήσει τον έλεγχο στην ενεργειακή αγορά, διότι δε νοείται αντιμετώπιση της κρίσης με ασυδοσία και αισχροκέρδεια και να υλοποιήσει ένα σχέδιο που θα διασφαλίζει την πρόσβαση σε καθαρή και προσιτή ενέργεια για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κοινωνικές λειτουργίες.