Βρισκόμαστε στα μέσα Σεπτεμβρίου και, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή,  αρχίζει η προετοιμασία για την συνδιάσκεψη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η COP27 φέτος θα γίνει στην Αίγυπτο.
Από την συμφωνία του Παρισιού το 2015, μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει. Οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες του κόσμου, από τον Τράμπ, που αποχώρησε από όποια συμφωνία, μέχρι τους αδύναμους ηγέτες του κόσμου, που εκστομίζουν κούφια λόγια και υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα, αρνούνται να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα. Όμως, η δραματική κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο με την κλιματική αλλαγή να κάνει ορατή την παρουσία της καθημερινά.
To φετινό καλοκαίρι ήταν αποκαλυπτικό. To Copernicus1 αναφέρει ότι, το φετινό καλοκαίρι στην Ευρώπη ήταν το πιο ζεστό από το 1991,  με την μέση θερμοκρασία του αέρα να είναι 0.3ο C πάνω από τον κανονικό μέσο όρο2.  Οι παρατεταμένοι καύσωνες προκάλεσαν, ιδιαίτερα σε Δυτική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, σφοδρές δασικές πυρκαγιές (Γαλλία, Πορτογαλία, Καλιφόρνια), θερμοκρασίες ρεκόρ (π.χ Λονδίνο), έντονη ξηρασία και τις υψηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκλήθηκαν από τις μεγα-φωτιές. Η έλλειψη βροχών στην Δυτική και Κεντρική Ευρώπη ήταν τόσο έντονη ώστε, έπεσε η στάθμη των μεγάλων ποταμών. Έτσι, αποκαλύφθηκαν βυθισμένα από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο Γερμανικά πλοία στον Δούναβη και χαραγμένα μηνύματα, του 16ου αιώνα,  στις «πέτρες της πείνας»3, στις όχθες του ποταμού Έλβα. Η έντονη ξηρασία απείλησε το Λονδίνο και περιοχές της Αγγλίας με έλλειψη ακόμα και πόσιμου νερού. H χαμηλή στάθμη των υδάτων των ποταμών προκάλεσε μείωση και, πιθανόν, διακοπή της ποταμοπλοΐας. Τα αποτελέσματα ήταν σημαντικά, καθώς, μεγάλο μέρος των εμπορευμάτων, και μάλιστα καύσιμα, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ευρώπη σε χώρες όπως, Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία και Σερβία, διακινείται μέσω των ποταμών. Η χαμηλή στάθμη των ποταμών και η μειωμένη παροχή τους, ανάγκασε πολλούς να μειώσουν την υδροηλεκτρική παραγωγή. Οι διαδοχικοί καύσωνες συνοδεύτηκαν από υψηλή θερμοκρασία των νερών πολλών ποταμών που χρησιμοποιούνται σαν ψυκτικό σε πυρηνικούς αντιδραστήρες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα η Γαλλία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ηλεκτροπαραγωγή των πυρηνικών εργοστασίων, να μειώσει το φορτίο τους σημαντικά, φθάνοντας σε μείωση, πολλές φορές κατά 70%. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν περιορίστηκαν μόνο στην Ευρώπη. Η Βραζιλία γνωρίζει τον μεγαλύτερο αριθμό πυρκαγιών, στην Κίνα η πτώση της στάθμης του ποταμού Γιανγκτσέ αποκάλυψε βουδιστικό ναό ενώ, περιοχές Ινδίας και Πακιστάν γνώρισαν πρωτοφανείς μουσώνες. Η Ελλάδα, σε ένα παράξενο καπρίτσιο της τύχης, παρουσίασε δυο πρόσωπα. Μετά τις αυξημένες δασικές πυρκαγιές του πρώτου επτάμηνου που κατέκαυσαν ακόμα και προστατευόμενες περιοχές (Δαδιά, Βάλια Κάλντα, Θάσος) και τον δεύτερο θερμότερο Ιούλιο στην Δ. Ελλάδα από το 20104, γνώρισε τον 2ο ψυχρότερο Αύγουστο5, πάλι από το 2010. Αποτέλεσμα πολύ λιγότερες, σχετικά, δασικές πυρκαγιές.
Το καλοκαίρι που, ακόμα στο νότο της Ευρώπης, διανύουμε είναι ένα από τα πιο ακραία των τελευταίων ετών και οι πρόσφατες εκθέσεις Διεθνών και Εθνικών Υπηρεσιών, σημειώνουν ανησυχητικά στοιχεία. Η ΝΟΑΑ6 αναφέρει ότι, η μέση στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει κατά 97 χιλιοστά από το 19937. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας οφείλεται τόσο στο λιώσιμο των παγετώνων, όσο και στην θερμική διαστολή του νερού. Τα αέρια του θερμοκηπίου, μετά την δραματική μείωση τους το 2020, σαν αποτέλεσμα της μείωσης των παραγωγικών διαδικασιών και του λοκντάουν του 2020, το 2021 έφθασαν σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα. Το διοξείδιο του άνθρακα πια είναι στα επίπεδα των 414 ppm8. Η επιβεβαίωση έρχεται και από την ΕΕΑ9, η οποία σημειώνει την άνοδο των εκπομπών αερίων, δίνοντας και πίνακα των επιτευγμάτων. Η ΕΕ, μαζί με το Η.Β., κατάφερε κατά μέσο όρο μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων κατά 34,4%10, με την Ελλάδα να επιτυγχάνει μόλις 27%, μακριά από τον στόχο 55% μειώσεις μέχρι το 2030, ιδιαίτερα, μετά την νέα ενεργειακή ταξονομία της ΕΕ για την ενέργεια (συνέχιση χρήσης ορυκτών καυσίμων, πυρηνική ενέργεια) και την αυξητική επαναφορά της χρήσης άνθρακα, σαν απάντηση στην ενεργειακή κρίση11.
Αντιμετωπίζοντας τα πολλαπλά προβλήματα, μέρος των οποίων είναι η προϊούσα ενεργειακή  κρίση, οι αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η ανθρωπότητα  πρέπει να αντιδράσει, αλλιώς το μέλλον προοιωνίζεται ζοφερό. Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, ήδη, έχει προειδοποιήσει.  Μάλιστα πριν λίγες μέρες, ήρθε στο φως προκαταρκτική έκθεση με την οποία η ΕΕ προειδοποιεί ότι, «οι παγκόσμιες προσπάθειες για το κλίμα  δεν επαρκούν»12 και οι μεγάλες οικονομίες του κόσμου πρέπει να βελτιώσουν τους στόχους τους και την απόδοση των μέτρων για την μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Το Νοέμβρη αρχίζει στην Αίγυπτο η COP27. Η Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή έχει σαν βασικό στόχο την συνέχεια της υλοποίηση της Συμφωνίας του Παρισιού, όπως αποφασίστηκε και στην COP26 της Γλασκώβης. Οι, μέχρι σήμερα, προσπάθειες δεν έχουν αποφέρει τους αναμενόμενους καρπούς και φαίνεται ότι οι δεσμεύσεις δεν επαρκούν.
Η COP27 πρέπει να καταφέρει να επιτύχει μείωση των εκπομπών, οικοδόμηση των αντοχών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να ανταποκριθεί επιτυχώς στην «κλιματική» χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών. Η COP27, εν μέσω αυξημένων ακραίων καιρικών φαινομένων και της ενεργειακής κρίσης πρέπει να αναζητήσει και να ανανεώσει την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών, ώστε να εφαρμοστεί με επιτυχία το εμβληματικό Σύμφωνο του Παρισιού.
Χαρά Καφαντάρη
Βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ
Αναπληρωτής Τομεάρχης Πολιτικής Προστασίας Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ
1 C3S Copernicus Climate Change Service
2 https://climate.copernicus.eu/copernicus-summer-2022-europes-hottest-record
3 Hungersteine. Η χαραγμένη επιγραφή, σε όχθη του ποταμού Έλβα, που αποκαλύφθηκε, από το 1616 διαβάζεται «Wenn du mich siehst, dann weine» (Όταν με δεις, τότε κλάψε), προειδοποιώντας περαστικούς για επερχόμενη λειψυδρία.
4 https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2355
5 https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2395
6 National Oceans and Atmospheric Administration των ΗΠΑ
7 https://www.noaa.gov/news-release/bams-report-record-high-greenhouse-gases-sea-levels-in-2021
8 Op. cit.
9 European Environmental Agency
10 Οι μειώσεις των εκπομπών υπολογίζονται για το χρονικό διάστημα 1990-2020.
11 file:///E:/Downloads/EU%20NIR%20May%202022.pdf
12 https://www.reuters.com/business/environment/eu-urge-big-polluters-toughen-climate-pledges-by-cop27-summit-draft-2022-08-25/