Oι εργασίες για την τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας έχουν ανασταλεί, τονίζει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ  – Χωρίς σαφή απάντηση η Κομισιόν στην πρόταση δημιουργίας ενός αυτοματοποιημένου μηχανισμού κυρώσεων κατά της Τουρκίας

Ζοζέπ Μπορέλ για την τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας: «Οι εργασίες έχουν ανασταλεί για διάφορους λόγους, όπως εκείνοι που αναφέρονται στην ερώτηση»

Με βάση και τα πρόσφατα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ καλεί την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Παράλληλα, επαναβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της ΕΕ να χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση τέτοιας ενέργειας, τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των κρατών μελών της

Απάντηση σε ερώτηση του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Δημήτρη Παπαδημούλη, αναφορικά με την εντεινόμενη επιθετική πρακτική και ρητορική της Τουρκίας έναντι Ελλάδας και Κύπρου, έδωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Ζοζέπ Μπορέλ.

Με αφορμή τον αυξανόμενο αριθμό παραβιάσεων του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων, παράνομων διεκδικήσεων, αλλά και στρατιωτικών απειλών, ο επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ρωτούσε αφενός για το εάν εξετάζεται η λήψη κυρώσεων κατά επιχειρήσεων και προσώπων στην Τουρκία που παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και αφετέρου εάν στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, εξετάζεται η δημιουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις αμφισβήτησης ή/και παραβίασης της εδαφικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών-μελών από την Τουρκία.

Αναφερόμενος στο ζήτημα της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, ο Ζ. Μπορέλ τονίζει πως «οι εργασίες έχουν ανασταλεί για διάφορους λόγους, όπως εκείνοι που αναφέρονται στην ερώτηση», υπογραμμίζοντας τα πρόσφατα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με τα οποία η ΕΕ «καλεί την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου». Παράλληλα, επαναβεβαίωσε την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης «να χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση τέτοιας ενέργειας, τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της καθώς και για να διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα».

Τέλος, ο Ύπατος εκπρόσωπος της της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, αποφεύγοντας μια σαφή απάντηση, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός αυτοματοποιημένου μηχανισμού κυρώσεων.

Ακολουθούν οι πλήρεις ερώτηση και απάντηση:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-003336/2022
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Δημήτριος Παπαδημούλης (The Left)
Θέμα:    Επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας και τουρκικών οντοτήτων
Σε απάντηση της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία, η ΕΕ έχει εγκρίνει οκτώ πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αναγνωρίζοντας, όμως, το έλλειμμα καθολικής εφαρμογής των κυρώσεων, το όγδοο πακέτο κυρώσεων προβλέπει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε οντότητες που παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η δυνατότητα αυτή καταλαμβάνει και οντότητες στην Τουρκία, η οποία εξακολουθεί την πρακτική παράκαμψης των κυρώσεων. Παράλληλα, η Τουρκία εντείνει την επιθετική πρακτική και ρητορική της απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, με αυξανόμενο αριθμό παραβιάσεων του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων, παράνομων διεκδικήσεων αλλά και στρατιωτικών απειλών. Ωστόσο, η ΕΕ εξακολουθεί να αποφεύγει την επιβολή κυρώσεων, παρά τις πολλαπλές εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λόγω των παραβιάσεων των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών μελών της ΕΕ αλλά και της διαρκούς υποχώρησης του κράτους δικαίου στη χώρα.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1.    Δεδομένων των δυνατοτήτων που παρέχει το όγδοο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας αλλά και της σημασίας που αποδίδει η ΕΕ στην αντιμετώπιση φαινομένων καταστρατήγησης και υπονόμευσης των κυρώσεων, εξετάζει τη λήψη κυρώσεων κατά επιχειρήσεων και προσώπων στην Τουρκία που παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας;
2.    Εξετάζει, στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, τη δημιουργία ενός αυτοματοποιημένου συστήματος επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις αμφισβήτησης ή/και παραβίασης της εδαφικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών από την Τουρκία;
EL, E-003336/2022
Απάντηση του ύπατου εκπροσώπου/αντιπροέδρου κ. Borrell i Fontelles
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Περιοριστικά μέτρα (κυρώσεις) της ΕΕ εφαρμόζονται εντός του εδάφους της ΕΕ ή επί οποιουδήποτε αεροσκάφους ή σκάφους υπό τη δικαιοδοσία κράτους μέλους, καθώς και σε υπηκόους κράτους μέλους και σε κάθε νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα που έχει ιδρυθεί ή συσταθεί βάσει του δικαίου κράτους μέλους ή σε σχέση με οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα διεξάγεται στην ΕΕ, οπουδήποτε και αν δραστηριοποιούνται. Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις οι οποίες πρέπει να επιβάλλονται σε περίπτωση παραβίασης των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, εάν οι φορείς που δεσμεύονται από τις κυρώσεις της ΕΕ παραβιάζουν τα εν λόγω μέτρα, υπόκεινται σε κυρώσεις στο οικείο κράτος μέλος, όπως προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο. Ένα νέο κριτήριο καταχώρισης που θεσπίστηκε με την 8η δέσμη κυρώσεων επιτρέπει την επιβολή δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων, απαγόρευσης διάθεσης κεφαλαίων και ταξιδιωτικής απαγόρευσης σε φορείς που διευκολύνουν την καταστρατήγηση των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ. Η Επιτροπή δεν έχει στην κατοχή της αποδεικτικά στοιχεία για πραγματική καταστρατήγηση των κυρώσεων με τη στήριξη φορέων που εδρεύουν στην Τουρκία.

Η τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας, όπως δημιουργήθηκε με τη συμφωνία της Άγκυρας του 1963 και με την απόφαση αριθ. 1/95 του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας, δεν προβλέπει έναν τέτοιο αυτόματο μηχανισμό. Όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, εξακολουθεί να ισχύει η δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2021 σχετικά, και να αποτελούν οδηγό του τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης και 25ης Ιουνίου 2021, αλλά οι εργασίες έχουν ανασταλεί για διάφορους λόγους, όπως εκείνοι που αναφέρονται στην ερώτηση.

Άρθρο 13 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 833/2014 του Συμβουλίου, της 31ης Ιουλίου 2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 269/2014 του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα για ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Άρθρο 8 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 833/2014 του Συμβουλίου, της 31ης Ιουλίου 2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, άρθρο 15 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 269/2014 του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2014, σχετικά με περιοριστικά μέτρα για ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο στ) και άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο η) της απόφασης 2014/145/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 2014 , σχετικά με περιοριστικά μέτρα όσον αφορά δράσεις που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

 https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:f8e2f9f4-75c8-4f62-ae3f-b86ca5842eee.0008.02/DOC_2&format=PDF

 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:21996D0213(01)&rid=2

 https://www.consilium.europa.eu/media/49006/250321-vtc-euco-statement-el.pdf

 https://www.consilium.europa.eu/media/50832/2425-06-21-euco-conclusions-el.pdf