«Η ΕΕ χρειάζεται να αναβαθμίσει τον περιφερειακό της ρόλο, αξιοποιώντας τη δυναμική της Συμφωνίας των Πρεσπών» επισήμανε, ο βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Γιάννης Αμανατίδης, μιλώντας σήμερα, στη Σύνοδο Κοινωνικού Διαλόγου 2023 των Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων των Βαλκανίων και παρόμοιων θεσμών, που διοργανώνει η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) Ελλάδος.

«Η επιτάχυνση της ενταξιακής πορείας για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή» εξήγησε, ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, ενώ σημείωσε ότι «στην ΕΕ έχουν γίνει αντιληπτοί οι κίνδυνοι που διαμορφώνει η αναβίωση εθνικιστικών, ρατσιστικών ή ακόμα και φασιστικών τάσεων».

Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι «η Ελλάδα είναι σταθερός υπέρμαχος της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων και οφείλει να συνεχίσει να δείχνει στους εταίρους της, στην περιοχή, τη δέσμευσή της, στην πολιτική της διεύρυνσης, βοηθώντας τους να εκπληρώσουν τα κριτήρια ένταξης».

Ως προς τη στρατηγική της ΕΕ απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τόνισε ότι «η καταδίκη αυτής της εισβολής δεν οδηγεί την ΕΕ σε αποφάσεις, ώστε να αντιμετωπιστούν και ανατολικά των συνόρων της, οι αναθεωρητισμοί που απειλούν κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της, με έναν οδικό χάρτη κυρώσεων».

Αναλυτικά η τοποθέτηση του Γιάννη Αμανατίδη στην Σύνοδο Κοινωνικού Διαλόγου 2023 :

Νέες προκλήσεις στην πορεία της περιφερειακής ενσωμάτωσης της ΝΑ Ευρώπης-Τα Οικονομικά και Κοινωνικά Συμβούλια ως κινητήριος δύναμη για βιώσιμες πολιτικές

Κυρίες και κύριοι,
Σε ένα περιβάλλον  αλλεπάλληλων κρίσεων- χρηματοπιστωτική το 2008, με την κατάρρευση της Lehman Brothers, μεταναστευτική- προσφυγική, ενωσιακή, με την αποχώρηση ενός κράτους μέλους, υγειονομική, με την πανδημία COVID, η ανοιχτή σύγκρουση στην Ουκρανία, με την ρωσική εισβολή, ήρθε να δοκιμάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες και αντοχές. Σε αυτό το περιβάλλον, η συζήτηση που διεξάγεται  στην  ΕΕ  για τις  παγκόσμιες  συμμαχίες και συνεργασίες της, συνδέεται αναμφίβολα και με την πορεία περιφερειακής ενσωμάτωσης της ΝΑ Ευρώπης, καθώς η περιφερειακή ενσωμάτωση της ΝΑ Ευρώπης, προϋποθέτει την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή.
Και, ενώ, απαιτείται   στενότερη  συνεργασία  των κρατών μελών στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας και  ουσιαστική ανάπτυξη συλλογικής στρατηγικής κουλτούρας για την  σύγκλιση και αλληλεγγύη  με τη συμβολή ποικίλων μέσων και μηχανισμών, όπως η Στρατηγική Πυξίδα στον τομέα της ΚΕΠΠΑ( Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Άμυνας), καθώς και  ενίσχυση της Στρατηγικής Αυτονομίας της Ε.Ε. με διατήρηση και περαιτέρω αναβάθμισή της, διαφαίνεται ότι  η Ε.Ε. δυσκολεύεται να έχει  σαφή στρατηγική. Η καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ως επικίνδυνος αναθεωρητισμός και κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, δεν την οδηγεί και σε  αποφάσεις, ώστε να αντιμετωπισθούν- ανατολικά των συνόρων της – οι αναθεωρητισμοί, που απειλούν κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα  κρατών μελών της, με έναν οδικό χάρτη κυρώσεων.
Κυρίες και κύριοι,
Στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης ο πολιτικός χρόνος είναι πυκνός σε γεγονότα και συνέπειες με ευρωπαϊκό, αν όχι διεθνή αντίκτυπο.
H Ελλάδα, ήδη από την υιοθέτηση της Ατζέντας της Θεσσαλονίκης 2003, αποτελεί σταθερά υπέρμαχο της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων και επιδιώκει τη διατήρηση της δυναμικής της.
Οφείλουμε να συνεχίσουμε να δείχνουμε στους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων τη δέσμευσή μας στην πολιτική της Διεύρυνσης, βοηθώντας τους να εκπληρώσουν τα κριτήρια για την ένταξη στην ΕΕ, καθώς η πρόοδος στην ενταξιακή διαδικασία εξαρτάται από την πραγματοποίηση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και γενικότερα, από την εκπλήρωση σειράς θεσμικών, οικονομικών και λοιπών προϋποθέσεων της ενταξιακής διαδικασίας.
Σήμερα, η Ε.Ε. θα πρέπει να αναβαθμίσει τον συναφή περιφερειακό της ρόλο, αξιοποιώντας και  τη δυναμική, που δημιούργησε η Συμφωνία των Πρεσπών, έχοντας αντιληφθεί τους κινδύνους που διαμορφώνει η αναβίωση εθνικιστικών, ρατσιστικών, σεξιστικών ή ακόμη και φασιστικών τάσεων, καθώς η αναζωογόνηση και επιτάχυνση της ενταξιακής διαδικασίας για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία της Ευρώπης.
Ως εκ τούτου, αξιολογείται θετικά το γεγονός ότι η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 6 Οκτωβρίου 2020, εξέδωσε την Ανακοίνωση με τίτλο “Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια”, που συνοδεύεται από Κατευθυντήριες Γραμμές για την εφαρμογή της Πράσινης Ατζέντας για τα Δυτικά Βαλκάνια και από Παράρτημα, το οποίο απαριθμεί δέκα εμβληματικά επενδυτικά έργα, εκ των οποίων τρία αφορούν στις μεταφορές, τρία στην ενέργεια και τα υπόλοιπα στο περιβάλλον, στην ψηφιοποίηση, στην ανταγωνιστικότητα του ιδιωτικού τομέα και στην ενίσχυση της νεολαίας.
Με οριζόντιο στόχο την  προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της δημιουργίας Ενιαίας Περιφερειακής Αγοράς και της διασύνδεσης των οικονομιών των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων μεταξύ τους και με την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαθέσει κονδύλια έως και εννέα δισεκατομμυρίων ευρώ (€ 9 δις.), από τον «Μηχανισμό Προ-ενταξιακής Βοήθειας 2021-2027», ενώ παράλληλα, εισάγει Μηχανισμό «Εγγύησης για τα Δυτικά Βαλκάνια», με σκοπό την μείωση του κόστους χρηματοδότησης δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην περιοχή, καθώς και την μείωση του κινδύνου επενδύσεων.

Κυρίες και κύριοι,
Η Νοτιοανατολική Ευρώπη έχει σημειώσει  πρόοδο στην περιφερειακή ολοκλήρωση, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές προκλήσεις, που πρέπει να αντιμετωπιστούν και αποκλίσεις από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι σε ζητήματα δημοκρατίας, ασφάλειας και εκσυγχρονισμού των οικονομιών και της επιχειρηματικότητας. Για αυτό το λόγο, τα οικονομικά και κοινωνικά συμβούλια (ESC) μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση βιώσιμων επιλογών και στην αντιμετώπιση ορισμένων από αυτές τις προκλήσεις.
Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της περιφερειακής ολοκλήρωσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι η οικονομική ανάπτυξη. Ενώ, ορισμένες χώρες της περιοχής έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο, άλλες εξακολουθούν να μαστίζονται από υψηλά επίπεδα φτώχειας και ανεργίας. Όμως, η κρίση σε ενέργεια και τρόφιμα δεν μπορεί να περιοριστεί σημαντικά  χωρίς την συνδρομή κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών. Οι πρόσφατες αποφάσεις του Euro-group για περιορισμό των οριζόντιων πολιτικών ενίσχυσης και επαναφορά στους δημοσιονομικούς κανόνες, έρχονται σε μια στιγμή οικονομικής αβεβαιότητας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δεν είναι εύκολη η ισορροπία μεταξύ οικονομικών δεικτών και κοινωνικών αναγκών, πόσο μάλλον σε εποχές κρίσης. Η οικονομική σταθερότητα είναι, ωστόσο, άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική σταθερότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι ανάγκη να επανέλθει ως προτεραιότητα η υλοποίηση της κοινωνικής ατζέντας της Λισαβόνας και δη των στόχων για αύξηση της απασχόλησης, καταπολέμησης της φτώχειας και των ανισοτήτων. Τα ESC μπορούν και πρέπει να εργαστούν για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, μέσω της εφαρμογής πολιτικών που υποστηρίζουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τις επενδύσεις και το εμπόριο. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή κρίση επηρεάζει όλους τους τομείς της οικονομίας κι έχει πραγματικό αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή. Το σεισμικό κύμα  αυξανόμενου πληθωρισμού και ακρίβειας, ειδικά στα τρόφιμα, και η άνοδος των επιτοκίων ως μέσο αντιμετώπισης των πληθωριστικών πιέσεων, έχουν βαθιές συνέπειες στον βιοπορισμό και τη στέγαση. Η επικινδυνότητα των κλυδωνισμών στο διεθνές τραπεζικό σύστημα είναι ορατή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα κρατών και πολιτών  ιδιαίτερα στην περιοχή μας.

Μια άλλη πρόκληση είναι η ανάγκη προώθησης της κοινωνικής ένταξης και της συνοχής. Πολλές χώρες της περιοχής χαρακτηρίζονται από εθνοτική και θρησκευτική ποικιλομορφία, η οποία μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις και συγκρούσεις. Τα ESC μπορούν να λειτουργήσουν για την προώθηση του διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων, καθώς και για την εφαρμογή πολιτικών που να υποστηρίζουν την κοινωνική ένταξη και τη συνοχή.

Επίσης, η Ν.Α Ευρώπη αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης, της αποψίλωσης και της αλλαγής του κλίματος. Τα ESC μπορούν να λειτουργήσουν για την προώθηση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης, όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η διατήρηση των φυσικών πόρων και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Επιπλέον, οι γενικοί σχεδιασμοί ενέχουν τον κίνδυνο διαμόρφωσης πολιτικών, που στερούνται άμεσης γνώσης των αναγκών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και συνεπώς υστερούν σε αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή τους. Τα οικονομικά και κοινωνικά συμβούλια συμβάλλουν ακριβώς σε αυτό. Στην διαμόρφωση στοχευμένων πολιτικών και την ανάληψη πρωτοβουλιών, που θα λαμβάνουν υπόψη όλες τις παραμέτρους και συνεπώς την παραγωγή απτών αποτελεσμάτων.    
Τούτων δοθέντων, τα ESC μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στην προώθηση βιώσιμων επιλογών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της περιφερειακής ολοκλήρωσης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της ασφάλειας,  μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας  ευημερούσας, ειρηνικής και σταθερής περιοχής.