Ο Νίκος Φίλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960.
Είναι δημοσιογράφος. Εργάστηκε ως αρχισυντάκτης στους ραδιοφωνικούς σταθμούς Φλάς, Πόλις, ΒήμαFM και ΕΡΑ 4 και διευθυντής της εφημερίδας «Η Αυγή» (2008-2014). Εκλέχτηκε μέλος του ΔΣ της ΕΣΗΕΑ και του ΔΣ του Μορφωτικού της Ιδρύματος.
Διετέλεσε γραμματέας της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, νεολαίας του ΚΚΕ Εσωτερικού. Είχε επίσης εκλεγεί μέλος του ΚΣ της ΕΦΕΕ.
Εξελέγη βουλευτής Α΄ Αθηνών για πρώτη φορά στις βουλευτικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και ορίστηκε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. Επανεξελέγη τον Σεπτέμβριο του 2015 και διετέλεσε υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων έως τον Νοέμβριο του 2016. Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 εξελέγη βουλευτής για τρίτη φορά και ορίστηκε τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ (2019-2023).
Είναι εκλεγμένο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Είναι παντρεμένος και έχει μία κόρη.