Το Τμήμα Μεταφορών & Δικτύων (ΤΜΔ) είναι η δεξαμενή σκέψης του ΣΥΡΙΖΑ στους τομείς των μεταφορών και των δικτύων. Στο πλαίσιο αυτό διατυπώνουμε τις προγραμματικές θέσεις μας εν όψει της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης της 20^ης Σεπτέμβρη 2015.

• Το ΧΘΕΣ

Οι νεοφιλελεύθερες επιλογές που ακολούθησαν διαχρονικά οι προηγούμενες κυβερνήσεις στον τομέα των μεταφορών:

• δεν αξιοποίησαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, με συνέπεια την αντίστοιχη μείωση του ποσοστού συμμετοχής του κλάδου στο ΑΕΠ (μόνο ο κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας υπολογίζεται περίπου στο 10% του ΑΕΠ)- #Ανάπτυξη
• προσανατολίστηκαν αποκλειστικά στο ιδιωτικό κέρδος και, σε μερικές περιπτώσεις, στην απαξίωση των δημόσιων υπηρεσιών με στόχο την ιδιωτικοποίησή τους, είτε εντός Μνημονίων είτε και πέρα από τα Μνημόνια-#Κοινωνία
• χαρακτηρίζονται από την απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και την μη τήρηση των βασικών αρχών της συνολικής ισορροπημένης βιωσιμότητας (κοινωνικής, περιβαλλοντικής, οικονομικής και τεχνικής)-#Βιωσιμότητα.

Από το σύνολο των μεταφορικών δικτύων η πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων επικέντρωνε τις επενδύσεις σχεδόν αποκλειστικά στα μεγάλα οδικά έργα, που προβάλλονται σαν ο μοναδικός αναπτυξιακός μοχλός, με μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εγχώριων εργολαβικών συμφερόντων. Τα μεταφορικά συστήματα (σιδηρόδρομος, αστικές συγκοινωνίες κ.ο.κ.), βασικός μοχλός της αναπτυξιακής και οικονομικής λειτουργίας, έφτασαν να λειτουργούν οριακά λόγω έλλειψης προσωπικού, κακής συντήρησης της υποδομής, υποβάθμισης των συστημάτων υποστήριξης κ.ο.κ.

• Το ΣΗΜΕΡΑ

Στους 7 μήνες διακυβέρνησης της Αριστεράς, έγιναν κάποια βήματα, πού όμως απέχουν αντικειμενικά από το ολοκληρωμένο όραμα και πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που εκπονήθηκε σε ορίζοντα τετραετίας. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά το σχεδιασμό για την έκδοση καρτών μετακίνησης για ΑμεΑ, πολύτεκνους, τρίτεκνους, ανέργους και χαμηλοσυνταξιούχους ένω των 65 ετών, την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των συστημάτων, την απαρχή του σχεδιασμού για την πάταξη της λαθρεμπορίας και γενικότερα του παράνομου μεταφορικού έργου, την προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας κ.ά.

Η συμφωνία του Ιουλίου 2015 δημιούργησε ένα νέο περιβάλλον που καθιστά αναγκαία την αναπροσαρμογή του προγράμματος, όχι όμως και του οράματος. Συγκεκριμένα, μέσω μη-αναστρέψιμων διαδικασιών, η Ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται (α) να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, (β) στην πώληση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων με βάση τον προτιμητέο αγοραστή που έχει ήδη επιλεγεί, (γ) να ανακοινώσει μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου τις προθεσμίες για την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών, χωρίς να υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στους όρους των διαγωνισμών, για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, την ΕΕΣΣΤΥ, τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ.

Στο νέο αυτό περιβάλλον, επισημαίνοντας ότι η συμφωνία δεν  αποτελεί ένα περίκλειστο κείμενο αλλά εμπεριέχει αντιφάσεις και ανοιχτά μέτωπα, οφείλουμε να οργανώσουμε και υλοποιήσουμε όλες αυτές τις δράσεις ώστε   οι μεταφορές και τα δίκτυα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους τόσο με νέους ιδιοκτήτες-παρόχους όσο και με τους σημερινούς αλλά υπό διαφορετικές συνθήκες. Για το λόγο αυτό, καταθέτουμε την επικαιροποιημένη πρόταση του ΤΜΔ με τη δέσμευση ότι θα αγωνιστούμε αταλάντευτα για την πραγμάτωσή της, είτε μέσω των διεκδικήσεων που θα προβάλλουμε προς πάσα κατεύθυνση, είτε μέσω της υποστήριξης ακόμα και της γόνιμης κριτικής του κυβερνητικού έργου της νέας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ .

• Το ΑΥΡΙΟ

Οι Αρχές

Ι: Διασφάλιση ολοκληρωμένης βιωσιμότητας στις μεταφορές και τα δίκτυα, που θα πρέπει ταυτόχρονα και ισορροπημένα:

(α) να διασφαλίζει προσβασιμότητα και κινητικότητα σε όλους τους πολίτες, ιδιαίτερα σε όσους δεν διαθέτουν ούτε τα στοιχειώδη (οικονομικά και φυσικά) μέσα για την κάλυψη των αναγκών μετακίνησης {#Κοινωνική διάσταση}

(β) να απαιτεί χαμηλή κατανάλωση ενέργειας {#Περιβαλλοντική διάσταση}

(γ) να συμβάλλει  στην ανάπτυξη επιβαρύνοντας το κοινωνικό σύνολο με το ελάχιστο δυνατό οικονομικό κόστος και διασφαλίζοντας ταυτόχρονα προσιτό κόστος για τους χρήστες {#Οικονομική διάσταση}

(γ) να διασφαλίζει τη συντήρηση του συστήματος με συστηματικό και οικονομικά αποτελεσματικό τρόπο στη διάρκεια ζωής του {#Τεχνική διάσταση}

ΙΙ: Όπου υπεισέρχεται ο ιδιωτικός τομέας, είτε ως υποχρέωση στους θεσμούς είτε ως πρωτοβουλιακή συνεργασία δημόσιου & ιδιωτικού τομέα, οφείλουμε να προστατεύσουμε τους εργαζόμενους και τη λαϊκή περιουσία, αυτό θα γίνεται υπό προϋποθέσεις με σαφές κοινωνικό πρόσημο που θα εμπεριέχει:

(α) διαφανείς διαδικασίες,

(β) ουσιαστικούς κανόνες διασφάλισης ποιότητας,

(γ) αυστηρό και ουσιαστικό κοινωνικό έλεγχο, με την ενεργοποίηση των περιφερειών και δήμων

(δ) αποκλεισμό μονοπωλιακής συμπεριφοράς και προσανατολισμού

(ε) Σεβασμό της ιδιοκτησίας των πολιτών και  ανάδειξη των δικαιωμάτων των πολιτών στις μεταφορές σε πρωταρχικό ζήτημα

Οι Στόχοι

• Αναβάθμιση και βελτίωση των υποδομών μεταφορών με αξιοποίηση των πόρων του #Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων όπως το Πρόγραμμα CEF {#Connecting Europe Facility} που αφορούν σε έργα υποδομής για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών.
• Υλοποίηση πολιτικών για την μετατόπιση του μεταφορικού όγκου από το οδικό δίκτυο στον σιδηρόδρομο {#Προώθηση των συνδυασμένων μεταφορών με ολοκλήρωση του αντίστοιχου θεσμικού πλαισίου. #Επενδύσεις για την ανάπτυξη και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου. #Ριζική βελτίωση στο σιδηροδρομικό τροχαίο υλικό και στη συντήρηση της σιδηροδρομικής υποδομής}.
• Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του συνολικού συστήματος μεταφορών και ανάδειξη της σπουδαιότητας (μέσω στρατηγικού ανασχεδιασμού)  των συνδυασμένων μεταφορών της εφοδιαστικής αλυσίδας και των εμπορευματικών κέντρων με στόχο την ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο της ΝΑ  Ευρώπης {#Αναβάθμιση των εμπορευματικών κέντρων-Θριάσιο. #Πράσινη εφοδιαστική αλυσίδα. #Αγροτική εφοδιαστική αλυσίδα. #Ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής εφοδιαστικής αλυσίδας}.
• Στρατηγική στοχοθέτηση της απόλυτης προτεραιότητας στην οδική ασφάλεια και υλοποίηση στρατηγικού σχεδίου για μια διαρκή πολιτική ασφάλειας με στόχο τη συνεχή μείωση των τροχαίων, που θα συνίσταται σε ανάπτυξη επιμέρους προγραμμάτων και δράσεων .
• Βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας των αερομεταφορών {#Εκσυγχρονισμός της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), με στόχο το μέγιστο κοινωνικό αποτέλεσμα. #Αναβάθμιση του Συστήματος Επεξεργασίας Δεδομένων μέσω του οποίου γίνεται η παρακολούθηση όλου του FIR της χώρας μας για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας (Pallas). #Υλοποίηση νέας διαδικασίας συντήρησης των αεροσκαφών της πολιτικής αεροπορίας από τους ίδιους τους εργαζόμενους της. #Βελτιστοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης και εξασφάλιση εύρυθμης λειτουργίας των υδατοδρομίων}.
• Επανασχεδιασμός ακτοπλοϊκού συστήματος για την πληρέστερη κάλυψη των κοινωνικών και οικονομικών αναγκών της νησιωτικής επικράτειας {#Εποπτεία και έλεγχος της λειτουργίας των λιμανιών σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και ταυτόχρονη κατοχύρωση των δικαιωμάτων του δημοσίου, της αυτοδιοίκησης και των πόλεων με νέες συμβάσεις παραχώρησης. #Αναβάθμιση της πλοηγικής υπηρεσίας. #Σχεδιασμός οδικού χάρτη για την ανασυγκρότηση της ναυπηγικής βιομηχανίας στη χώρα μας. #Ενίσχυση των υποδομών του Λιμενικού Σώματος}.
• Προώθηση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας στις πόλεις μας μέσω του πλαισίου που θα καθορίζει τις προδιαγραφές για το σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων μετακινήσεων στα αστικά κέντρα {#Πρόγραμμα «Μαθιός Καρλαύτης». #Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ)}.
• Εκπόνηση Εθνικής Αρχιτεκτονικής για την ανάπτυξη εφαρμογών Ευφυών Συστημάτων Μεταφορών (Ιntelligent Τransport Systems, ITS), που ενισχύουν την καινοτομία και επιτρέπουν στους χρήστες να ενημερώνονται καλύτερα και να κάνουν ασφαλέστερη, πιο συντονισμένη και «εξυπνότερη» χρήση των δικτύων μεταφορών.
• Επανασχεδιασμός του χάρτη συχνοτήτων, ανάπτυξη δορυφορικών επικοινωνιών και δημιουργία νέου Εθνικού Πλάνου Ευρυζωνικής Πρόσβασης αλλά και επανασχεδιασμό δικτύου Κεραιών για την προστασία των πολιτών και επανεξέταση ορίων ακτινοβολίας
• Κατάργηση του παράνομου καθεστώτος των προσωρινών αδειών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών και άμεση προκήρυξη διαγωνιστικής διαδικασίας για την αδειοδότηση παρόχων ραδιοφωνίας και τηλεόρασης
• Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την ενίσχυση της διαφάνειας και την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας της διαπλοκής και της διαφθοράς σε όλα τα σημεία (δημόσια ή ιδιωτικά) που παρέχουν υπηρεσίες μεταφορών – οδικής ασφάλειας και επικοινωνιών και ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών.