Απαιτείται προσοχή για να μην οδηγηθούμε σε ένα μοντέλο Πανεπιστημίου ανώνυμη εταιρεία. Βασική επιδίωξη του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής πρέπει να είναι η εφαρμοσμένη έρευνα τόνισε πριν λίγο στη συζήτηση στη Βουλή του ν/σ για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αθήνας, ο βουλευτής Α` Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης.

Θα συμφωνήσω με τη διατύπωση του κυρίου Υπουργού ότι ο νόμος για την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αττικής συνιστά μια εμβληματική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης. Γιατί εμβληματική πρωτοβουλία; Διότι μεταβάλλει ριζικά το τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης, δίνει ουσιαστικό περιεχόμενο στην ένταξη των ΤΕΙ στην ανώτατη εκπαίδευση και αναγνωρίζει μια πραγματικότητα που έχει de facto διαμορφωθεί. Δεν αποτελεί απλά μια οριζόντια επανονοματοδοσία των ιδρυμάτων, αλλά αποτελεί την κατάληξη μιας στοχευμένης διαδικασίας ακαδημαϊκής αναβάθμισης και επαναπροσδιορισμού ειδικοτήτων και γνωστικών περιοχών, όπου αυτό είναι ώριμο, εξασφαλίζοντας τη συναίνεση των εμπλεκόμενων φορέων και των αρμοδίων οργάνων τους.

Με τον παρόντα νόμο, διευρύνεται ο αναπτυξιακός ρόλος του πανεπιστημίου με το να του ανατίθενται ευρύτερα καθήκοντα σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Όμως, προσοχή. Υπάρχει ένας κίνδυνος που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Και αυτός είναι η πλήρης και ισοπεδωτική ομογενοποίηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων τόσο σε επίπεδο προγραμμάτων σπουδών όσο και σε επίπεδο εκπαιδευτικών πρακτικών και μεθόδων. Ενιαίος χώρος τον οποίο υπηρετούμε και θέλουμε να δημιουργήσουμε, δεν σημαίνει κατάργηση των διαφοροποιήσεων μεταξύ πανεπιστημίων, ΤΕΙ και ερευνητικών κέντρων.

Είναι προφανές ότι η διαφορετικότητα των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων πρέπει να αποτυπώνεται στο βασικό ιδρυτικό άρθρο του νόμου που θα τα δημιουργεί. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής προέρχεται από ιδρύματα με ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή των επιστημών και των τεχνών και αυτό πρέπει να αποτελεί τη βασική επιδίωξή του.

Είναι σημαντικό να μην αποκοπεί από την ιστορία του και από τις δεκάδες χιλιάδες των αποφοίτων του, οι οποίοι έχουν συμβάλει καθοριστικά σε πολλούς κλάδους στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν προνομιακή απορρόφηση από την αγορά εργασίας.

Σε ό,τι αφορά στις εκπαιδευτικές μεθόδους, θα είναι χρήσιμο να δίνεται η δυνατότητα να εφαρμοστούν εναλλακτικές, διαφοροποιημένες παιδαγωγικές πρακτικές, που προσιδιάζουν στον σκοπό του συγκεκριμένου πανεπιστημιακού ιδρύματος. Με αυτόν τον τρόπο το πανεπιστήμιο μπορεί να απευθυνθεί σε διαφορετικά κοινά, τα οποία έχουν ειδικά χαρακτηριστικά και ανάγκες, αλλά και να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις συγκεκριμένων εξειδικεύσεων.

Συμβασιούχοι: Τα δύο ΤΕΙ, που λειτουργούσαν με υψηλό επίπεδο, τολμώ να πω, ακαδημαϊκής, αλλά και ερευνητικής προσφοράς, στηρίζονταν σε μεγάλο βαθμό, εκτός του τακτικού προσωπικού τους, και στους συμβασιούχους. Οι εκατοντάδες συμβασιούχοι των δύο ΤΕΙ που συγχωνεύονται, αποτελούν ένα επενδεδυμένο εκπαιδευτικό κεφάλαιο, το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί και στη νέα πορεία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Θα ήταν λάθος αυτό το επενδεδυμένο εκπαιδευτικό κεφάλαιο να μην τεθεί εξαρχής στην υπηρεσία του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στο νομοσχέδιο που έχουμε μπροστά μας βλέπουμε ότι είναι δυνατόν στο πλαίσιο ενός πανεπιστημίου να συνυπάρχουν πολλών ταχυτήτων προγράμματα σπουδών. Ήδη εισάγεται το διετές πρόγραμμα. Δεν θέλω να προτρέξω. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή, διότι μπορεί να οδηγηθούμε σε μία αλλαγή παραδείγματος σε σχέση με αυτό που γνωρίζουμε ότι συνιστά την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Νομίζω ότι σε μια περίοδο που έχουμε ανάγκη για την παραγωγική ανασυγκρότηση να ενισχύσουμε την έρευνα εφαρμογής στη συγκεκριμένη περιφέρεια, στην Ελλάδα της αποβιομηχάνισης, είναι λάθος να μην δώσουμε έμφαση στον εφαρμοσμένο χαρακτήρα των επιστημών.

Ταυτοχρόνως, πιστεύω ότι είναι λάθος να μην λάβουμε σοβαρά υπόψιν μας το γεγονός ότι ανάμεσα στη βασική έρευνα και την έρευνα εφαρμογής υπάρχει μία διάκριση η άρση της οποίας δεν είναι δυνατόν να οδηγήσει μέσα από πολλαπλές ταχύτητες στο πλαίσιο ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος σε ένα μοντέλο πανεπιστημίου – ανώνυμη εταιρεία. Δεν είναι στην πρόθεση του νομοσχεδίου, αλλά στην πράξη θα φανεί τι θα γίνει και αν ο μακρινός απόηχος της θατσερικής εμπειρίας είναι δυνατόν να ενοφθαλμιστεί και στην ελληνική πραγματικότητα.

Εδώ ακριβώς θέλω να πω ότι είναι η παρέμβαση του κ. Μητσοτάκη. Πράγματι, ο κ. Μητσοτάκης έχει διαφορετική φιλοσοφία. Το είπε και ο κύριος Υπουργός νωρίτερα. Προσέξτε, όμως: Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Θέλει, λοιπόν, μεγάλη προσοχή ώστε η εφαρμογή, η ίδρυση και η υλοποίηση των διατάξεων για ένα πανεπιστήμιο εφαρμογών, στο οποίο αναφερθήκαμε νωρίτερα, να μην είναι μια διαδικασία που θα ανοίγει ανεξέλεγκτες κατευθύνσεις.

Το πρώτο ζήτημα αφορά τα τετράχρονα παιδιά στα νηπιαγωγεία. Είναι σωστή αυτή η εκπαιδευτική κατεύθυνση, την οποία υιοθετεί και προτείνει το Υπουργείο με το νομοσχέδιο. Για να μπορέσει, όμως, να αποδώσει αυτή η κατεύθυνση χρειάζονται ορισμένες προϋποθέσεις.

Είδα μία τροπολογία που υπάρχει, η οποία δίνει τη δυνατότητα μιας πιο ελαστικής εφαρμογής. Πιστεύω ότι δεν είμαστε έτοιμοι για μία καθολική εφαρμογή αυτής της κατεύθυνσης, να πάνε τα τετράχρονα στα νηπιαγωγεία. Πρέπει να δούμε πώς, τι προϋποθέσεις χρειάζονται. Τα νηπιαγωγεία είναι εκείνη η προσχολική βαθμίδα με τη χειρότερη υλικοτεχνική υποδομή.

Ξέρουμε όλοι την κατάσταση των σχολείων. Υπάρχει ανάγκη από προσλήψεις προσωπικού, και νηπιαγωγών, αλλά και τραπεζοκόμων. Δεν μπορεί οι νηπιαγωγοί να έχουν και αυτήν την αρμοδιότητα. Συνεπώς, πρέπει να δούμε πώς θα επεκταθεί η λειτουργία τους από εννέα μήνες ετησίως σε έντεκα μήνες, όσο λειτουργούν σήμερα οι παιδικοί σταθμοί. Είναι ένα μακροπρόθεσμο project. Δεν είναι κάτι που γίνεται αύριο. Πρέπει να ξεκινήσουμε και να έχουμε προγραμματισμό, πώς θα εφαρμοστεί την επόμενη τριετία. Αυτός είναι ένας στόχος.

Ταυτόχρονα, πρέπει να γίνει σαφές στους εργαζόμενους στους παιδικούς σταθμούς ότι είναι διασφαλισμένη η εργασία τους, όχι γιατί θα είναι υποαπασχολούμενοι, αλλά γιατί υπάρχουν χιλιάδες παιδιά που σήμερα δεν πηγαίνουν σε παιδικούς σταθμούς λόγω, για παράδειγμα, των εισοδηματικών κριτηρίων. Αυτά θα αλλάξουν και θα πάνε χιλιάδες νέα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς.

Συνεπώς, χωρίς να δημιουργούνται παρανοήσεις και επιμονή σε ορισμένα ζητήματα, χρειάζεται να προχωρήσουμε από κοινού, βήμα-βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε, με το θέμα της κατάργησης των πολλών μαθημάτων στην τελική εξέταση του Λυκείου. Είναι μία κατεύθυνση που έχουμε καθιερώσει ήδη από το Γυμνάσιο. Όταν το εισηγήθηκα, σ’ αυτήν εδώ την Αίθουσα, είχα ακούσει δριμεία κριτική ότι υποβαθμίζουμε τα μαθήματα, ότι διαλύουμε την εκπαίδευση κ.λπ.

Ήμουν σίγουρος ότι η ελληνική οικογένεια, τα παιδιά και οι γονείς, αλλά και οι εκπαιδευτικοί θα αγκαλιάσουν το μέτρο, σύμφωνα με το οποίο το σχολείο δεν είναι ένα εξεταστικό κέντρο, αλλά ένας χώρος δημιουργίας και μάθησης και πως ο έλεγχος για τις γνώσεις δεν πρέπει να γίνεται στιγμιαία, μία φορά στο τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας κάθε χρόνο, αλλά μέσα από διάφορες πολύμορφες διαδικασίες, τεστ και άλλα, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.

Πρέπει να σας πω ότι αισθάνομαι πάρα πολύ ικανοποιημένος από την αποδοχή από την ελληνική κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα του μέτρου της κατάργησης των πολλών μαθημάτων και της εφαρμογής μόνο τεσσάρων μαθημάτων στην τελική εξέταση στο Γυμνάσιο. Πιστεύω ότι και στο Λύκειο, με τις ιδιομορφίες που έχει έναντι του Γυμνασίου, αυτό το μέτρο θα αποδώσει και κατά τη γνώμη μου θα είναι και μία εισαγωγή στην αναγκαία αλλαγή του συστήματος εισαγωγής των παιδιών από το Λύκειο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Νομίζω –και με αυτό τελειώνω και ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, για την ανοχή σας- ότι τα ζητήματα της μεγάλης μεταρρύθμισης στον χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να γίνουν με την αναγκαία διαβούλευση και προσοχή και πρέπει να προχωρήσουμε και να μην τα αναβάλουμε.