.

Ολόκληρη η ομιλία από τα πρακτικά της βουλής

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, με απόλυτη συναίσθηση και της ιστορικότητας που έχει αυτή η συμφωνία, αλλά και της ευαισθησίας που μπορεί να έχει μια μεγάλη μερίδα των πολιτών στο ζήτημα καθώς και εγώ τα τριάντα από τα τριάντα τρία χρόνια της ζωής μου τα έζησα στη Βόρεια Ελλάδα, νομίζω ότι πρέπει να δούμε ορισμένα γεγονότα κατάματα και ξεκάθαρα.
Το πρώτο: Το 1993 η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας γίνεται δεκτή στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών με την προσωρινή αυτή ονομασία μέχρι να βρεθεί μία συμφωνημένη λύση με την Ελλάδα. Νομίζω ότι όποιος δεν στρουθοκαμηλίζει βλέπει ότι ο όρος «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» περιλαμβάνει ατόφια τη λέξη «Μακεδονία».
Δεύτερον, το 2008 η τότε ελληνική κυβέρνηση στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ θέτει αυτό που εν συνεχεία αποτελεί και απετέλεσε την πάγια εθνική γραμμή, την πάγια γραμμή των ελληνικών κυβερνήσεων στο ζήτημα ότι, δηλαδή, θα πρέπει να για τη λύση να υπάρξει σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό erga omnes έναντι όλων. Αυτή ήταν η πάγια εθνική γραμμή που χαράχτηκε από το 2008 και η οποία υποστηρίχθηκε στη συνέχεια από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις.
Αυτή η νέα εθνική θέση, σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων, είναι φαρδιά-πλατιά γραμμένη στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών επί όλων των κυβερνήσεων και είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή η θέση δεν άλλαξε ούτε επί της Πρωθυπουργίας του κ. Σαμαρά το 2012 με 2014. Αναφέρεται στις προγραμματικές δηλώσεις όλων των κυβερνήσεων από το 1996 και μετά ενώ είναι δεκάδες και οι αναφορές ηγετικών στελεχών της συντηρητικής παράταξης στην εθνική αυτή γραμμή.
Μέχρι σήμερα, και αυτό είναι το τρίτο στοιχείο που νομίζω ότι πρέπει να βλέπουμε επίσης κατάματα και ξεκάθαρα, περισσότερα από εκατόν σαράντα κράτη μεταξύ των οποίων η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία αναγνωρίζουν την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία με την ονομασία «Μακεδονία» σκέτο. Αυτά είναι τρία νομίζω βασικά δεδομένα που πρέπει να έχουμε υπόψη μας και εν συνεχεία να δούμε με καθαρά μάτια τη συμφωνία, προκειμένου να δούμε κατά πόσο αυτή η συμφωνία –και αυτό νομίζω πως είναι το μόνο ερώτημα το οποίο πρέπει αυτήν τη στιγμή να απαντούμε με ειλικρίνεια- βελτιώνει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα αυτήν τη στιγμή, αν βελτιώνει το status quo, την υπάρχουσα κατάσταση και αν σέβεται την πάγια εθνική θέση. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να ερευνούμε, προκειμένου να κρίνουμε εάν είναι μια καλή συμφωνία ή όχι.

Και εξηγούμαι σύντομα: νομίζω ότι αυτή η συμφωνία βελτιώνει κατά πολύ τη θέση στην οποία βρίσκεται η χώρα αυτή τη στιγμή, το υπάρχον status quo, ενώ συγχρόνως σέβεται απολύτως την εθνική γραμμή.
Η συμφωνία ανταποκρίνεται απολύτως στην εθνική γραμμή, διότι μιλάει για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό και για χρήση έναντι όλων, erga omnes. Μάλιστα, αυτό το «erga omnes» ήταν κάτι που στο παρελθόν δεν είχε γίνει αποδεκτό σε καμία περίπτωση ως βάση συζήτησης από την άλλη πλευρά.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι με την κύρωση της συμφωνίας οι γείτονές μας όχι μόνο θα χρησιμοποιούν το συμφωνηθέν όνομα στις διεθνείς τους σχέσεις, στα διεθνή φόρα, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.
Δεύτερον, η συμφωνία δεν τηρεί απλώς την εθνική γραμμή –σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων-, αλλά βαίνει και πέραν αυτής υπέρ των εθνικών συμφερόντων. Δηλαδή, ανεβάζει την πήχη ακόμα παραπάνω. Γιατί; Διότι προβλέπει ότι η γειτονική χώρα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να προβεί σε συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου αυτή η συμφωνία να τεθεί σε ισχύ.
Το ζήτημα αυτό της συνταγματικής αναθεώρησης αποτελεί ένα μείζον ζήτημα το οποίο δεν τίθετο από τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις και δεν υπήρχε στον χάρτη αυτό και από αυτή τη στιγμή γίνεται απολύτως αποδεκτό από την άλλη πλευρά και νομίζω πως αποτελεί αναμφίβολα ένα κομβικό σημείο. Δηλαδή, η γείτονα χώρα θα πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμά της, για να συμπεριλάβει με σαφή τρόπο τη νέα ονομασία. Και άρα, και οι εκατόν σαράντα χώρες που πλέον αναγνωρίζουν αυτή τη στιγμή την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως Μακεδονία σκέτο, στο εξής θα πρέπει να την αναγνωρίζουν με τη νέα της ονομασία «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας».
Τρίτον -και αυτό νομίζω στα πολύ σημαντικά της συμφωνίας που δείχνει πόσο ανεβάζει τον πήχη σε σχέση με την πάγια εθνική γραμμή που είχε χαραχθεί από το 2008- είναι το τέλος του αλυτρωτισμού, το οποίο επιβεβαιώνεται με τον πλέον επίσημο τρόπο, καθώς η γείτονα χώρα θα πρέπει στη συνταγματική της αναθεώρηση να απαλείψει εντελώς από το Σύνταγμά της οποιαδήποτε αναφορά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με τέτοιο τρόπο.
Αυτά, λοιπόν, είναι τα βασικά στοιχεία της συμφωνίας. Είναι μια συμφωνία που σέβεται τις αξίες και την αξιοπρέπεια των δύο λαών και ταυτόχρονα αίρει οποιαδήποτε προσπάθεια οικειοποίησης της ιστορίας μας και νομίζω ότι όποιος έχει ανοικτά αυτιά και απροκατάληπτη διάθεση, μπορεί πάρα πολύ καθαρά να δει γιατί αυτή η συμφωνία βελτιώνει την κατάσταση για τη χώρα μας από αυτό που ισχύει σήμερα, αλλά και από αυτό που είχε χαραχτεί ως πάγια εθνική γραμμή.
Συγχρόνως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ίδια η επίτευξη της συμφωνίας, το γεγονός δηλαδή ότι επιλύεται ένα χρόνιο πρόβλημα, το οποίο ταλάνιζε και τη χώρα μας και τις σχέσεις των δύο χωρών και το οποίο είχε τοξικές αναθυμιάσεις στα Βαλκάνια συνολικά, διαμορφώνει μια νέα σελίδα για την επωφελή συνεργασία των δυο λαών και θεμελιώνει τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας στα Βαλκάνια. Θα ανοίξει εμπορικούς δρόμους από τα λιμάνια μας προς την Ευρώπη και θα δώσει στις ελληνικές επιχειρήσεις ένα νέο πεδίο δράσης.
Σαφέστατα, λοιπόν, νομίζω ότι μπορεί κανείς να δει γιατί με τη συμφωνία αυτή η χώρα έρχεται σε καλύτερη θέση σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα. Οτιδήποτε άλλο νομίζω ότι μπαίνει πια στον κόσμο των επιθυμιών, όχι στον κόσμο της πραγματικότητας και ως τέτοιο μπορεί να είναι ευπρόσδεκτο, αλλά να κατανοούμε ότι είναι τέτοιο, ότι είναι επιθυμίες οι οποίες μπορούν να εκφράζονται από οποιονδήποτε και είναι καλοδεχούμενες. Ή όπως πολύ καλά έχει πει η κυρία Μπακογιάννη –νομίζω- μιλώντας για το ζήτημα και σχολιάζοντας θέσεις των στελεχών της παράταξής της, όπου δεν θα θέλανε να υπάρχει ο όρος «Μακεδονία» μέσα, «κι εγώ θα ήθελα να είμαι η Σίντι Κρόφορντ, αλλά δεν είμαι». Νομίζω ότι ήταν με πολύ εύστοχο τρόπο τοποθετημένο το τι συνιστά επιθυμία και τι συνιστά πραγματική κατάσταση.
Θα ήθελα όμως να πω στον ελάχιστο χρόνο που έχω και μερικά νομικά πράγματα. Δεν βλέπω τον κ. Βορίδη εδώ, αλλά άκουσα τον κ. Βορίδη να λέει ορισμένα πράγματα, νομικά στοιχεία, δύο φορές με πάρα πολύ έντονο τρόπο, τα οποία μάλιστα τα υποστήριζε και ως αυταπόδεικτες αλήθειες. Αυτό έγινε δύο φορές, μια στη συζήτηση για τα προαπαιτούμενα και μια προχθές το βράδυ, αν δεν κάνω λάθος, και τα οποία πρέπει να απαντηθούν.
Τι λέει ο κ. Βορίδης; Ο κ. Βορίδης λέει ότι η συμφωνία με μόνη την υπογραφή της από τους Υπουργούς Εξωτερικών παράγει έννομα αποτελέσματα και δεσμεύει διεθνώς τη χώρα.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Στο εξωτερικό.
ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΧΤΣΙΟΓΛΟΥ (Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ναι, ναι. Και δεσμεύει διεθνώς τη χώρα στο εξωτερικό. Απολύτως αυτό. Παράγει έννομα αποτελέσματα, λοιπόν, στο εξωτερικό.
Γιατί το λέει αυτό ο κ. Βορίδης; Ο κ. Βορίδης το λέει αυτό προκειμένου, νομίζω, να πιέσει τον κ. Καμμένο στην υπάρχουσα πρόταση μομφής και να του πει περίπου ότι είναι τώρα η ώρα που πρέπει να απαντήσει για αυτό το ζήτημα και όχι αργότερα. Άρα, λέει ο κ. Βορίδης ότι όλα αυτά τα βήματα τα οποία προβλέπονται εκτός της συμφωνίας που θα πρέπει να λάβουν χώρα, δηλαδή κύρωση της συμφωνίας στο Κοινοβούλιο της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, συνταγματική αναθεώρηση στη γείτονα χώρα, δημοψήφισμα ή όχι ανάλογα με το τι θέλει και κύρωση της συμφωνίας στο δικό μας Κοινοβούλιο, δεν έχουν καμία ιδιαίτερη σημασία σε σχέση με τις έννομες συνέπειες αυτής της συμφωνίας στο εξωτερικό. (PE)
Τι ισχύει, όμως, πραγματικά; Κατανοώ, όπως καταλάβατε, την πολιτική σκοπιμότητα του επιχειρήματος του κ. Βορίδη, αλλά δεν μπορούμε να ξεχνάμε και βασικές αρχές του δικαίου ή εκτός εάν δεν το κάνει εσκεμμένα, νομίζω ότι θα πρέπει να «ξεσκονίσει» λίγο τις γνώσεις του στο Διεθνές Δίκαιο.
Η Σύμβαση της Βιέννης του ‘69, η οποία ορίζει ακριβώς το Δίκαιο των Διεθνών Συνθηκών, προβλέπει τα εξής: Διεθνής σύμβαση που προβλέπει διαδικασία κύρωσης καθίσταται διεθνώς δεσμευτική μόνο από την κύρωσή της σε διεθνές επίπεδο.
Δεύτερον, η σύμβαση μπορεί να περιέχει επιπλέον βήματα, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ, όσα βήματα τα κράτη θέλουν. Τα κράτη, δηλαδή, μπορούν ελεύθερα να αποφασίσουν ότι θέλουν μια σειρά από πράξεις να προηγηθούν, προκειμένου η σύμβαση να τεθεί σε ισχύ και να παράγει έννομα αποτελέσματα. Άρα, όσα βήματα θέλουν μπορούν τα κράτη να θέσουν, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η σύμβαση δεν θα ξεκινήσει να παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, προτού και τα δύο μέρη εκπληρώσουν όλα τα βήματα που απαιτεί η μεταξύ τους συμφωνία. Το ίδιο προβλέπει και το Σύνταγμα της χώρας μας στο άρθρο 28, αυτό που λέει ρητά ότι οι διεθνείς συμβάσεις αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού δικαίου από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους της καθεμιάς.
Άρα, απ’ αυτά προκύπτει ότι η μόνη υπογραφή διεθνούς σύμβασης προ της κύρωσής της και της θέσης της σε ισχύ, καθόλου δεν δεσμεύει τα μέρη, ούτε δημιουργεί διεθνή ευθύνη σε περίπτωση μη τήρησης των συμφωνηθέντων.
(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Υπουργού)
ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΧΤΣΙΟΓΛΟΥ (Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ολοκληρώνω, κύριε Πρόεδρε.
Συμβαίνουν αυτά στην παρούσα συμφωνία; Συμβαίνουν. Η ίδια η συμφωνία προβλέπει βήματα που πρέπει να τηρηθούν, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ και να παράξει έννομα αποτελέσματα και διεθνώς. Προβλέπει ότι θα πρέπει να επικυρωθεί στο Κοινοβούλιο της γείτονας χώρας, θα πρέπει εν συνεχεία να γίνει συνταγματική αναθεώρηση στη γείτονα χώρα, εν συνεχεία να έρθει στο Εθνικό Κοινοβούλιο και εν συνεχεία να γνωστοποιηθεί η σειρά αυτή η οποία έχει ολοκληρωθεί, η αλληλουχία αυτών των πράξεων, στον θεματοφύλακα της συμφωνίας, τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Μόνο τότε, λέει ξεκάθαρα η συμφωνία στο άρθρο 20 –διαβάστε την- παράγει έννομα αποτελέσματα και δεσμεύει τη χώρα μας διεθνώς.
Αυτά, για να ξέρουμε για τί μιλάμε, γιατί σ’ αυτή την Αίθουσα νομικά γνωρίζουμε και άλλοι άνθρωποι και δεν είναι, νομίζω, σωστό στο όνομα μιας πολιτικής σκοπιμότητας να παρουσιάζουμε ως αυταπόδεικτες αλήθειες δικαιικές αρχές που παρερμηνεύονται και διαστρεβλώνονται διαρκώς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Νικόλαος Βούτσης): Ευχαριστώ πολύ.
ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΧΤΣΙΟΓΛΟΥ (Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Αλληλεγγύης): Αυτά, κύριε Πρόεδρε, για να σεβαστώ τον χρόνο για τους υπόλοιπους ομιλητές.