.

Ολόκληρη η ομιλία από τα πρακτικά της βουλής

«What do they know of England that only England know?». Τι ξέρουν αυτοί για την Αγγλία, που μόνο την Αγγλία ξέρουν; Είναι ένας στίχος από τον William Blake, από τους πιο διάσημους στίχους στη βρετανική ποίηση, που ουσιαστικά ένας άνθρωπος που αγάπησε τη Βρετανία, την Αγγλία, μέσα από τα ποιήματα και τους πίνακές του, λέει ότι για να ξέρεις τη χώρα σου, πρέπει να ξέρεις και άλλες χώρες και άλλες κουλτούρες και άλλες παραδόσεις και άλλες ιστορίες και να μπορείς να μπεις στα παπούτσια των άλλων. 

Η τραγωδία είναι ότι οι σύγχρονοι Βρετανοί ξέχασαν αυτό το ρητό, αυτόν τον στίχο και γι’ αυτό έχουν μπροστά το Brexit και νομίζουν ότι με την ιστορία τους, τη βασίλισσα Ελισσάβετ Α’, τον Νέλσονα, τον Γουέλινγκτον, την αυτοκρατορία με τις φανέλες που φορούν οι ποδοσφαιρόφιλοι υπέρ της Αγγλίας, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους και με ένα παγκόσμιο κύπελο, με αυτά μπορούν να αντιμετωπίσουν το μέλλον. Η ψευδαίσθηση μεγαλείου, που μπορεί να αναλύσει το παρελθόν με έναν τρόπο, αλλά δεν έχει τίποτα να πει για το παρόν και για το μέλλον. Τίποτα.
Και η Βρετανία αντιμετωπίζει μια κρίση οικονομική, κοινωνική, περιφερειακή. Ξαναμπαίνει το θέμα της Ιρλανδίας, που είχαμε τελειώσει με αυτό για πολλά χρόνια.

Γιατί ξέχασαν και αυτό που είπε ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, ότι βάρβαρος είναι αυτός που νομίζει ότι οι παραδόσεις της φυλής και του νησιού του είναι και νόμοι της φύσης. Είναι, όμως, πολύ δύσκολο πράγμα να είσαι βάρβαρος σε μια κοινωνία και μια οικονομία που είναι τόσο αβέβαιη.
Κι όμως, από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι και τη σύγχρονη σκέψη μέσω του σκωτσέζικου διαφωτισμού υπάρχει τεράστια παράδοση, φιλοσοφική, λογοτεχνική, που μπαίνουμε στα παπούτσια των άλλων. Το αρχαίο θέατρο στην Ελλάδα δεν ήταν μόνο θέατρο –και συγγνώμη, Λυδία, αν μπαίνω στα χωράφια σου- όπου πήγαιναν και έβλεπαν, αλλά ήταν ένα κοινωνικό γεγονός, ένας δημόσιος χώρος. Μέσα από τους «Πέρσες» του Αισχύλου άκουγαν οι άνθρωποι που είχαν πολεμήσει πριν από πέντε, δέκα χρόνια -και ο συγγραφέας και αυτοί που το άκουγαν- για τους Πέρσες σαν ήρωες, σαν ανθρώπους, για τους οποίους πρέπει να έχουμε θαυμασμό.
Μήπως οι σύγχρονοι Έλληνες το έχουν ξεχάσει αυτό, όταν η πλειοψηφία του ΣτΕ λέει ότι η ορθοδοξία είναι τόσο ευάλωτη που, αν ακούσουν για μια άλλη θρησκεία, θα χάσουν την πίστη τους; Μήπως οι σύγχρονοι Έλληνες πρέπει να επιστρέψουν σε αυτό; Μήπως πρέπει, όμως, και να ακούσουν τους Σκωτσέζους του διαφωτισμού που μίλησαν για συμπάθεια, που μίλησαν για ενσυναίσθηση; Γιατί όλοι ξέρουν -και ειδικά από αυτή την πτέρυγα- για τον Άνταμ Σμιθ, που λέει για τον «Πλούτο των Εθνών». Αλλά έχουν ξεχάσει το άλλο βιβλίο του, που είναι «Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων», όπου λέει ότι καμία κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει και καμία χώρα δεν μπορεί να ζήσει, αν δεν μπαίνει στα παπούτσια των άλλων για να καταλάβει.
Ξέρουμε κάτι για τη FYROM και τη Βόρεια Μακεδονία; Ξέρουμε; Έχουμε μελετήσει ποιο είναι το κατά κεφαλήν εισόδημά τους αυτή τη στιγμή ή τουλάχιστον την τελευταία χρονιά που έχω εγώ στοιχεία, το 2016; Ξέρουμε ότι είναι 4.600 το κατά κεφαλήν εισόδημα, όταν το δικό μας τον ίδιο χρόνο ήταν 17.400, τέσσερις φορές παραπάνω; Ξέρετε πόσο είναι το ΑΕΠ της FYROM; Είναι 10 δισεκατομμύρια. Δηλαδή, πολύ λιγότερο από το buffer, το μαξιλάρι που θα προσπαθήσουμε να έχουμε στις 21 Ιουνίου. Είναι 10 δισεκατομμύρια. Γι’ αυτή τη χώρα μιλάμε. Δεν μιλάμε για άλλη χώρα.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ)
Και ξέρουμε αυτά που ανέλυσε τόσο καλά ο κ. Ξυδάκης χθες για τα τεράστια προβλήματα αυτής της χώρας; Τις διαφορές μεταξύ Αλβανών και Σλάβων; Τους πολέμους που έχουν περάσει; Τις επιθέσεις που έχουν; Τις προσπάθειες της Τουρκίας να μπει εκεί μέσα; Τα έχουμε αναλύσει αυτά; Είναι μέρος αυτής της συζήτησης;
Εγώ ξέρω από την εγκυκλοπαίδεια του Ελευθερουδάκη του παππού μου, που είναι της δεκαετίας του 1920, ότι υπάρχει ένας χάρτης της Ελλάδας και των βορείων γειτόνων μας. Και υπάρχει μια πολύ μεγάλη λέξη «Μακεδονία», που αρχίζει από την Ελλάδα και πάει μέχρι κάτω. Δεν μπορώ να καταλάβω η γλώσσα η μακεδονική, που προέρχεται από την οικογένεια των σλαβικών γλωσσών, πώς είναι δυνατόν, όπως ακούσαμε σε αυτή την Αίθουσα, τη δεκαετία του 1950 να υπάρχει, μετά να μην υπάρχει, μετά τη δεκαετία του 1970 να υπάρξει ξανά και τώρα η συγκυρία να λέει ότι δεν υπάρχει αυτή η γλώσσα. Δηλαδή, στα διαλείμματα που δεν υπάρχει -γιατί η πολιτική συγκυρία στην Ελλάδα δεν είναι κατάλληλη- αυτοί οι άνθρωποι πηγαίνουν σε κάποιο μοναστήρι όπου έχουν πάρει όρκο σιωπής μέχρι να ξαναγίνουν οι ελληνικές συγκυρίες και να μπορούν να μιλήσουν; Τι ακριβώς λέτε για αυτή τη χώρα;
Όμως, η πολιτική είναι σημαντική. Και η συγκυρία είναι σημαντική. Αλλά είναι μια συγκυρία που στην Ευρώπη έχουμε τα σύννεφα του εθνικισμού και του πολέμου που τα έχουμε στα Βαλκάνια, όπου η Ελλάδα προσπαθεί να είναι μέρος της λύσης και όχι μέρος του προβλήματος. Έχετε διαβάσει την αρθρογραφία παγκοσμίως, ότι η Ευρώπη μπορεί να μπει ξανά σε συνθήκες Βαϊμάρης, αν δεν αντιμετωπίσουμε τη φτώχεια, αν δεν αντιμετωπίσουμε τις περιφερειακές ανισότητες, αν δεν προσπαθήσουμε να έχουμε μια σχέση συνανάπτυξης, αλληλεγγύης, συνεργασίας, όπως ανέλυσε και ο κ. Δραγασάκης και ο κ. Σταθάκης;

Δεν σας φοβίζει η κατάσταση στη Γερμανία, όπου δύο δεξιά κόμματα τσακώνονται για τους μετανάστες; Δεν σας φοβίζει ότι μια ιταλική χώρα δεν θέλει να δεχτεί ένα πλοίο από την Αφρική; Δεν σας ανησυχεί το Brexit; Δεν σας ανησυχεί τίποτα, ότι μπορεί να καταρρεύσει η Ευρωζώνη και δεν θα γυρίσουμε σε εθνικά κράτη με δικαιοσύνη, αλλά θα γυρίσουμε στη δεκαετία του 1930 και στους εθνικισμούς και σε αυτά που ζήσαμε πριν από εξήντα και εβδομήντα χρόνια;
Εγώ λέω η Ελλάδα να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Δεν θα επαναλάβω πως η Ελλάδα στην Ευρώπη προσπαθεί ακριβώς να είναι μέρος της λύσης, με τις συζητήσεις και τις παρεμβάσεις μας για το μέλλον της Ευρωζώνης.
Δεν θα πω ξανά αυτά που είπα για το δικό μας, το ελληνικό Πρόγραμμα, πως προσπαθεί να φέρει σταθερότητα στην Ελλάδα και στη χώρα. Εξάλλου, δεν είναι ανάγκη να τα επαναλαμβάνω εγώ. Χθες ακούσατε από τον Ντομπρόβσκις, ακούσατε από τον Κλάους Ρέγκλιν ότι δεν υπάρχει νέο Πρόγραμμα, δεν υπάρχουν καινούργιες συνθήκες και όροι, δεν υπάρχουν υποθήκες. Ό,τι λέγαμε εμείς το ακούσατε από τα πιο επίσημα χείλια.
Όλα αυτά που είπα ήταν μια υποσημείωση σε αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός στην ΕΡΤ ότι θέλουμε μια λύση που σέβεται τις αξίες του άλλου. Δεν είναι επιβολή, όπως ακούω ότι θέλετε να λέτε εσείς. Είναι Συμφωνία. Προσβλέπει στη συνεργασία και την ανάπτυξη. Καταλαβαίνει αυτό που είπε ο Μπίσμαρκ, ότι οποιαδήποτε κρίση δεν λυθεί με τρόπο που όλοι καταλαβαίνουν τον εαυτό τους, απλώς δεν έχει λυθεί η κρίση.
Και τελειώνω με αυτό που άρχισα: Τι ξέρουν για την Ελλάδα αυτοί που μόνο για την Ελλάδα ξέρουν;
(Ζωηρά και παρατεταμένα χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ)