Ανακοίνωση για την πολιτική της Κυβέρνησης στην Έρευνα

Μετά την εν μια νυκτί και χωρίς διαβούλευση μεταφορά της ΓΓΕΤ στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με ταχύτατους ρυθμούς ξετυλίγεται σήμερα η επίθεση της κυβέρνησης στη δημόσια έρευνα και στα ερευνητικά κέντρα.

Πρόκειται για μια αντιμεταρρύθμιση, που με καθαρό ρεβανσισμό ξηλώνει ό,τι έχει χτιστεί στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας από την προηγούμενη κυβέρνηση και επιτίθεται στη δημόσια έρευνα με χαρακτηριστική ιδεοληψία.

Το πρώτο βήμα αφορά στη μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης της έρευνας, που επιχειρείται εν όψει της κατάρτισης του τακτικού προϋπολογισμού του 2020: οι διοικήσεις των Ερευνητικών Κέντρων καλούνται να καταθέσουν μειωμένους τους προϋπολογισμούς τους για το 2020, στα επίπεδα του 2018. Με δεδομένο ότι οι προϋπολογισμοί των Κέντρων καλύπτουν μόνο τη μισθοδοσία του υφιστάμενου προσωπικού, αντιλαμβάνεται κανείς τις συνέπειες. Φυσικά, καμία ελπίδα δεν υπάρχει για τις νέες θέσεις που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρά τις δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες είχε ήδη εντάξει στους προϋπολογισμούς των Κέντρων.

Το δεύτερο βήμα αφορά στην επίθεση της κυβέρνησης στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, με σχετική τροπολογία που πρόκειται να κατατεθεί άμεσα. Το ΕΛΙΔΕΚ ιδρύθηκε από τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2016, με συγχρηματοδότηση του ελληνικού δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, πάνω στο μοντέλο τουEuropean Research Council και σε απόσταση από την εκάστοτε κυβέρνηση. Βασικός σκοπός του ήταν η στήριξη του ανθρώπινου δυναμικού και της υψηλής ποιότητας έρευνας που υλοποιείται στα ΑΕΙ και στα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας χωρίς γεωγραφικούς και θεματικούς περιορισμούς. Τα χρόνια αυτά, παρά τις δυσκολίες ενός νεοσύστατου θεσμού, καθιερώθηκε στην ερευνητική κοινότητα συμβάλλοντας έτσι, στην επιστροφή νέων και υψηλά καταρτισμένων επιστημόνων από το εξωτερικό (braingain)και στη μείωση της φυγής τους (braindrain).

Το ΕΛΙΔΕΚ στηρίζει σήμερα το έργο εκατοντάδων ερευνητών, κυρίως νεότερης ηλικίας - πολλοί από τους οποίους επέστρεψαν από το εξωτερικό - με χρηματοδότηση μέχρι σήμερα άνω των 150 εκατ. ευρώ για υψηλής ποιότητας έρευνα, ενώ έχουν ήδη προγραμματιστεί μέχρι το 2022, δράσεις περί τα 93 εκατ. ευρώ.

Δυστυχώς, η κυβέρνηση σήμερα, ανατρέπει τον σκοπό και το μοντέλο διοίκησης του ΕΛΙΔΕΚ: Το Επιστημονικό Συμβούλιο που είναι σήμερα όργανο διοίκησης με αυξημένες αρμοδιότητες, αποκτά πλέον γνωμοδοτικό ρόλο. Συστήνεται Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο έχει όλες τις αποφασιστικές αρμοδιότητες και φυσικά ορίζει ο αρμόδιος υπουργός. Το ΔΣ ορίζει και τις επιτροπές αξιολόγησης, κατόπιν εισήγησης (μη δεσμευτικής) του ΕΣ και έχει και την εποπτεία της αξιολόγησης. Ο ρόλος της Γενικής Συνέλευσης υποβαθμίζεται, αφού ναι μεν επιλέγει το Επιστημονικό Συμβούλιο, αυτό όμως πλέον δεν έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες. Στους δε σκοπούς του ΕΛΙΔΕΚ, περιλαμβάνονται η υποστήριξη της λειτουργίας νεοφυών επιχειρήσεων και η χρηματοδότησή τους. Μετατρέπεται επομένως το ΕΛΙΔΕΚ σε οργανισμό μεταφοράς τεχνολογίας…

Οι παραπάνω παρεμβάσεις χαρακτηρίζουν την άποψη της κυβέρνησης για τον ρόλο της έρευνας που γίνεται διεξάγεται στα ΑΕΙ και στα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας. Είναι η άποψη που ουσιαστικά οδηγεί στην απαξίωση της έρευνας και την επιστροφή στο παρελθόν, μακριά από ένα παραγωγικό πρότυπο που θα βασίζεται στη Γνώση, στην Οικονομία και την Κοινωνία της Γνώσης.