Ομιλία του τομεάρχη Παιδείας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτή Α’ Αθήνας στην Ολομέλεια της Βουλής, επί του αναπτυξιακού νομοσχεδίου

Θα περίμενα μια αντίδραση από τον πρώην πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή

Κεντρική ιδεολογία της κυβέρνησης ότι η Παιδεία παράγει προϊόντα και παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης και όχι μόρφωση

Με τις ρυθμίσεις για τα μεταπτυχιακά θα εκτιναχθούν τα δίδακτρα

Ο διάλογος αναγκαίος, με μια και μόνη προϋπόθεση: να στοχεύει στην ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης

Παρά την αποσπασματικότητα των ρυθμίσεών του, το σχέδιο νόμου, έχει κατεύθυνση. Προτείνει την επιστροφή στο παραγωγικό μοντέλο που οδήγησε τη χώρα στην κρίση. Επιμένει στην περαιτέρω συμπίεση του εργατικού κόστους και στην επίθεση στην εργασία, τα δημόσια αγαθά και το περιβάλλον. Ακολουθεί την πεπατημένη της εύκολης οικονομικής μεγέθυνσης, και όχι της ανάπτυξης που θα έπρεπε να έχει ως στόχο προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας με προτεραιότητα στη γνώση και την καινοτομία και συνεπώς τη δημιουργία αξιοπρεπών, υψηλού επιπέδου θέσεων εργασίας.

Είναι επίσης ένα σχέδιο που δίνει δωράκια σε επιχειρηματικά συμφέροντα, ιδιαίτερα μάλιστα στον ευαίσθητο τομέα της ενημέρωσης όπου καταργείται η ονομαστικοποίηση των μετοχών. Θα περίμενα μια αντίδραση από τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, αλλά και τον ΠτΔ που είχαν δώσει όπως θυμόμαστε μάχη κατά των «νταβατζήδων».

Σε αυτό το πλαίσιο, τα πάντα εμφανίζονται ως εμπόρευμα: τα εργασιακά δικαιώματα, το περιβάλλον, η ενημέρωση… -τίποτα δεν είναι δικαίωμα! Κι όταν εμπορευματοποιούνται τα πάντα, εύλογα φυτεύονται διατάξεις που εμπορευματοποιούν και την παιδεία. Το γεγονός ότι διατάξεις για την εκπαίδευση μπαίνουν σε ένα άσχετο νομοσχέδιο, κάτι που εκ πρώτης άποψης φαίνεται να συνιστά πρακτική κακής νομοθέτησης, αν το δούμε από την πλευρά της κυβέρνησης συνιστά «καλή νομοθέτηση» αφού αναγνωρίζεται ότι όλα υποτάσσονται στην αγοραία ιδεολογία.

Με το σχέδιο νόμου (άρθρο 166) καταργούνται πριν καν δοκιμαστούν τα τμήματα ελεύθερης πρόσβασης για τους φετινούς υποψηφίους, που θα μπορούσαν να εισαχθούν σε σχολές μόνο με το απολυτήριο Λυκείου. Η ελεύθερη πρόσβαση είχε ως στόχο τη μείωση του άγχους των μαθητών, την ενίσχυση των περιφερειακών ιδρυμάτων, τη μείωση των οικογενειακών δαπανών σε φροντιστήρια και την παιδαγωγική αναβάθμιση του Λυκείου. Η κυβέρνηση καταργεί τη δυνατότητα αυτή προβάλλοντας την παραπλανητική επιχειρηματολογία, ότι η διάταξη δήθεν κατηγοριοποιεί τις πανεπιστημιακές σχολές.

Ας αναζητήσει όμως την προοπτική κατηγοριοποίησης των σχολών στη δική της πολιτική του ανταγωνισμού ανάμεσα στα ΑΕΙ, στην κατεύθυνση «σύνδεσης της αξιολόγησης με τμήμα της κρατικής χρηματοδότησης». Πρόκειται για κεντρική ιδέα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου παιδείας, σύμφωνα με την οποία η Παιδεία παράγει προϊόντα και παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης και όχι μόρφωση. Και όπως συμβαίνει στους άλλους τομείς της οικονομίας, ποσοτικοποιούνται οι αξιολογήσεις σε βάρος της ποιότητας. Όλα βαθμολογούνται και ζυγίζονται, ακόμα και τα όνειρα και η προσπάθεια των νέων.

Με το άρθρο 168 επανέρχονται οι εξετάσεις και στα πειραματικά σχολεία. Οι θιασώτες της ανταγωνιστικής αριστείας δεν μπορούν να ανεχθούν τον πραγματικό χαρακτήρα των πειραματικών σχολείων, που δεν στηρίζεται στον ανταγωνισμό των μαθητών, αλλά αποτελούν φυτώρια για τη συνεχή ανανέωση και τον εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Με τα άρθρα για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων ή της επαγγελματικής ισοδυναμίας των πτυχίων των κολεγίων, το υπουργείο Παιδείας δείχνει να βιάζεται και δεν αφήνει να εκφραστεί η δυναμική του νέου συστήματος, το οποίο μάλιστα έχει και μεταβατική ισχύ. Αυτή η βιασύνη δεν είναι τυχαία. Είναι η περίοδος των εγγραφών στα ιδιωτικά κολλέγια. Και η κυβέρνηση σπρώχνει πελάτες εκεί, καταργώντας δημόσιες δομές εκπαίδευσης. Με την τροπολογία, διευρύνεται ο αριθμός των χωρών που τους αφορά η επαγγελματική ισοδυναμία. Μέχρι τώρα ήταν η ΕΕ, τώρα με πρόσχημα το Brexit, η ρύθμιση ανοίγεται και στις ΗΠΑ, όχι βέβαια στο Χάρβαρντ, αλλά στα διάφορα χαμηλής στάθμης ιδιωτικά κολέγια που θέλουν να κάνουν «εξαγωγές». Πάλι εμπόριο η εκπαίδευση!

Και ποιοι ισχυρίζονται ότι θα βάλουν τάξη; αυτοί που προκάλεσαν την αταξία και το χάος. Από το 2016 ως το 2018, επί των δικών μας ημερών, εξετάσαμε φακέλους και δώσαμε επαγγελματική ισοδυναμία σε 4.000 περιπτώσεις, ενώ την προηγούμενη τριετία είχαν δοθεί μόνο σε 1.500. Βεβαίως και υπήρχαν προβλήματα στον τρόπο και το ρυθμό των αναγνωρίσεων, και αυτά θελήσαμε να θεραπεύσουμε με την ρύθμιση που δεν αφήνετε να εφαρμοστεί.

Για τα μεταπτυχιακά: η κυβέρνηση προχωρά στην απελευθέρωση των αμοιβών των μελών ΔΕΠ. Προφανώς είναι κάτι που αρέσει στους ενδιαφερόμενους, παρότι σε μεγάλα ΑΕΙ όπως το ΕΜΠ, το Πάντειο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, και σε πλήθος μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε όλα τα ΑΕΙ παρέχονται δωρεάν και δεν προβλέπουν ιδιαίτερη αμοιβή για τους διδάσκοντες. Ερώτηση: από πού θα καλυφθεί η αύξηση των προϋπολογισμών των μεταπτυχιακών σπουδών; η έκθεση του ΓΛΚ είναι σαφής. Η απελευθέρωση των αποδοχών των ΔΕΠ θα αντιμετωπίζεται από τον κρατικό προϋπολογισμό ή τους προϋπολογισμούς των φορέων, κατά περίπτωση. Με δεδομένο ότι δεν προβλέπεται ενίσχυση της Τακτικής Χρηματοδότησης των ΑΕΙ μέσω του προϋπολογισμού, η μόνη λύση που παραμένει είναι η εκτίναξη των διδάκτρων.

Η μεταφορά της ΓΓ Έρευνας και Τεχνολογίας στο υπουργείο Ανάπτυξης επιβεβαιώνει την εργαλειακή αντίληψη της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία η έρευνα είναι θεραπαινίδα της οικονομίας.

Με την μετονομασία πετυχημένων θεσμών επιχειρείται η αλλαγή στην σύνθεση των οργάνων τους. Άλλη μια περίπτωση αδίστακτης κομματικοποίησης. Είναι φυσικό τέτοιες ρυθμίσεις να προκαλούν τις αντιδράσεις της ερευνητικής κοινότητας.

Κύριες και κύριοι συνάδελφοι, η κυβέρνηση ξηλώνει θετικές ρυθμίσεις για την εκπαίδευση, έχοντας στο μυαλό της την αναβίωση μνημονιακών ρυθμίσεων. Θα τα δούμε σύντομα στη συνέχεια. Επί τους παρόντος αποδεικνύεται απροετοίμαστη να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της παραδώσαμε για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων. Πέτυχε το αδιανόητο: να υπάρχουν χιλιάδες κενά στα σχολεία παρά το ρεκόρ πιστώσεων -34,000- για αναπληρωτές που είχαμε προετοιμάσει. Και βεβαίως αναβάλλει τους αναγκαίους μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών, 4,5 χιλ. για την ειδική αγωγή (η διαδικασία πρόσληψης έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί) και 10,5 χιλ. για τη γενική εκπαίδευση. Όλα αυτά θα κουβεντιάσουμε στο διάλογο, που είναι αναγκαίο να γίνει καταρχάς στο φυσικό του χώρο, την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της βουλής, με τη συμμετοχή των πολιτικών και κοινωνικών φορέων.

Ο διάλογος πρέπει να έχει ως μοναδική προϋπόθεση την ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης. Οι κινητοποιήσεις των νέων που αυτές τις μέρες επανέρχονται στο προσκήνιο, αποτελούν μια ελπιδοφόρα συνθήκη. Κινητοποιήσεις για την εκπαίδευση, τη δουλειά αλλά και για το περιβάλλον, δηλαδή για μια βιώσιμη ανάπτυξη που θα τους προσφέρει αξιοβίωτο μέλλον και την αίσθηση ότι δεν περισσεύουν.