ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς: 1) Τον Υπουργό Οικονομικών
2) Τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
3) Την Υπουργό Πολιτισμού

ΘΕΜΑ: «Παροχή κινήτρων για την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης των διατηρητέων κτιρίων»

Τα διατηρητέα κτίρια αποτελούν σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αποτελούν δημοσίου ενδιαφέροντος κτίρια. Ανάλογα δε με τον φορέα κήρυξης και προστασίας τους διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει όσα διατηρητέα υπάγονται αποκλειστικά στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και η δεύτερη όσα υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Προς τούτο έχουν δημιουργηθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (estia.minenv.gr) και από το Υπουργείο Πολιτισμού (listedmonuments.culture.gr) βάσεις δεδομένων για την αναλυτική αναζήτηση των ήδη χαρακτηρισμένων κτιρίων ως διατηρητέων.
Σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ. 6 του Συντάγματος, επιτάσσεται ότι: «Tα μνημεία, oι παραδoσιακές περιoχές και τα παραδoσιακά στoιχεία πρoστατεύoνται από τo Kράτoς. Nόμoς θα oρίσει τα αναγκαία για την πραγματoπoίηση της πρoστασίας αυτής περιoριστικά μέτρα της ιδιoκτησίας, καθώς και τoν τρόπo και τo είδoς της απoζημίωσης των ιδιoκτητών». Από την συνταγματική αυτή επιταγή καθίσταται σαφές το αυξημένο ενδιαφέρον της Πολιτείας να προστατευθεί η πολιτιστική μας κληρονομιά. Μάλιστα η προστασία αυτή πρέπει να είναι συνεχής και κατάλληλη, για αυτό δίνεται η δυνατότητα στη Διοίκηση επιβολής ιδιαίτερων μέτρων, που αποσκοπούν στην αποφυγή βλάβης αλλοιώσεως ή υποβαθμίσεως του πολιτιστικού περιβάλλοντος  (ΣτΕ 1920/2007, www.foggs.gr).
Όμως ο χαρακτηρισμός ενός κτιρίου ως διατηρητέου συνιστά ταυτόχρονα και περιορισμό της ιδιοκτησίας, για τον λόγο ότι ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να μην προβαίνει σε αυθαίρετες ενέργειες που παραλλάζουν το κτίριο, ενώ αδυνατεί να εξαντλήσει τον προβλεπόμενο συντελεστή δόμησης. Αυτό μάλιστα θεωρείται θεμιτός περιορισμός της ιδιοκτησίας (Βλ. ΣτΕ 4497/2011, Α’ Δημοσίευση NOMOS, η οποία παραπέμπει και στις 1915/94,3984/80,3954/79 ΣτΕ και ΣτΕ 2513/09 Α’ Δημοσίευση NOMOS), εφόσον δεν εξαφανίζει ή καθιστά αδρανή την ιδιοκτησία σε σχέση με τον προορισμό της. Άλλωστε στο άρθρο 17 παρ. 1 του Σ., ενυπάρχει η γενική επιφύλαξη του «δημοσίου συμφέροντος», που δίνει το δικαίωμα στον κοινό νομοθέτη να θεσπίζει περιορισμούς της ιδιοκτησίας ως προς τον προορισμό της ή την χρήση της, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταργείται ο πυρήνας αυτού του δικαιώματος. Σύμφωνα δε με το ΣτΕ αυτός ο περιορισμός πρέπει να υποτάσσεται στις αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας και να δικαιολογείται ως προς την αναγκαιότητα επιβολής της.
Όμως, εκτός του ότι ο χαρακτηρισμός ενός ακινήτου ως διατηρητέο «δεσμεύει» την περιουσία του ιδιοκτήτη του, ταυτόχρονα συνεπάγεται και ένα μεγάλο «βάρος» για αυτόν, αφού η αποκατάσταση του κτιρίου συνήθως αποτιμάται 2-3 φορές περισσότερο από την κατασκευή μιας συνήθους οικοδομής.
Εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες συζητείται η θέσπιση κινήτρων, για εργασίες αποκατάστασης, αναπαλαίωσης, αναστήλωσης και συντήρησης διατηρητέων κτιρίων, που πραγματοποιούνται υπό την εποπτεία της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων, προκειμένου οι ιδιοκτήτες να μην υποβάλλονται σε δυσβάστακτη οικονομική δαπάνη.
Σκοπός του χαρακτηρισμού ενός κτιρίου ως διατηρητέου είναι αναμφίβολα η προστασία και η ανάδειξή του, για λόγους δημοσίου ενδιαφέροντος.

Ερωτάσθε κύριοι Υπουργοί:

Προτίθεστε να προβείτε στη θέσπιση φορολογικών, οικονομικών και αναπτυξιακών κινήτρων για τις υψηλού κόστους εξειδικευμένες εργασίες ενίσχυσης, αποκατάστασης και ανάδειξης των διατηρητέων κτιρίων; όπως για παράδειγμα:

1) Την υψηλή μοριοδότηση σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης
2) Την απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ (τουλάχιστον κατά την φάση επισκευής των Διατηρητέων που δεν κατοικούνται).
3) Γενικότερες διευκολύνσεις: π.χ. εκπτωτικό εργοταξιακό ρεύμα, απαλλαγή δημοτικών τελών για την κατάληψη πεζοδρομίου από σκαλωσιές (προς το παρόν υπάρχει απαλλαγή μόνον για τους πρώτους 6 μήνες).
4) Την ατέλεια για τον ηλεκτροφωτισμό των όψεων των Διατηρητέων, βάσει ειδικών προγραμμάτων των Δήμων.
5) Την πρόβλεψη διαθέσιμων πιστώσεων σε περιφερειακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.

Οι Ερωτώντες Βουλευτές

Τζάκρη Θεοδώρα

Αβραμάκης Ελευθέριος

Αλεξιάδης Τρύφων

Βασιλικός Βασίλειος

Βέττα Καλλιόπη

Γεροβασίλη Όλγα

Ζεϊμπέκ Χουσεΐν

Μάλαμα Κυριακή

Μάρκου Κώστας

Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος

Μωραΐτης Θάνος

Πέρκα Θεοπίστη

Σαντορινιός Νεκτάριος

Σκουρολιάκος Πάνος

Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος

Φάμελλος Σωκράτης

Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης

Χρηστίδου Ραλλία